Lastige keuze: wie
stel je deze week
teleur?
voor U getest Dna-testen
David Arjan
iiüiiiiuii
Als je er voor
iedereen wilt
zijn, ben je er
voor niemand
Ben ik van Duitsen bloed? Iers dan? Een
druppel Indonesisch? Journalist Matthijs
Meeuwsen doet via een dna-zelftest wat
spuug op de post om meer over zichzelf te
weten te komen. Aflevering 2 (slot): waar
kwamen je voorouders vandaan?
'Voorouder
kan zijn
verdwenen
uitje dna'
bi mi
8
David en Arjan (r.)
van geluksplatform
365 Dagen Succesvol
delen hun lessen
voor een leuker leven.
wijgend komt
David tegenover me
zitten en ik zie dat
hij baalt. Zijn mond
staat strak, zijn
schouders hangen. Zo ken ik
hem niet. Ik vraag hem wat er
mis is en hij schudt zijn hoofd.
Hij mompelt: ,,Ik heb de ver
keerde mensen teleurgesteld."
Als je al een tijdje samen
werkt, zoals wij, kun je met
weinig woorden af. Zijn erva
ring speelt zich als een filmpje
in mijn hoofd af.
Zo is het gegaan: David
heeft 'ja' gezegd tegen een le
zing, ergens in het land, op
een zaterdag. Hij twijfelde al
de hele week. Hij wist dat hij
er in theorie onderuit zou
kunnen, omdat zijn kinderen
die dag op hem wachten. Om
samen wat leuks te doen. Dit
was een klassiek
dilemma: zeg ik nee tegen die
lezing en al die mensen die op
mij rekenen, of zeg ik nee
tegen mijn kinderen?
David koos ervoor de lezing
te doen en zijn kinderen teleur
te stellen. Deze ochtend zit hij
tegenover me en heeft hij
spijt. Volgende keer beter, zou
ik simpelweg kunnen zeggen.
Maar zo zitten we niet in
elkaar. Er moet nu iets vrucht
baars uit voortkomen en dus
raken we in gesprek.
Juist de mensen die het
dichtstbij staan, doe je het
vaakst pijn. Je ziet ze vaker en
je weet hoe je ze het best kunt
kwetsen, mocht je dat een
keer expres willen doen. Er
speelt nog iets anders. Juist bij
de mensen die het dichtstbij
staan, kun je het jezelf veroor
loven ze te kwetsen.
De gekke paradox is dat je
voor vreemden méér je best
doet dan voor de mensen die
je elke dag ziet. Omdat je weet
dat je hun liefde toch wel
krijgt: je hoeft er niets voor te
doen. Je wordt overspoeld
door werk of andere verplich
tingen en onbewust maak je
in je hoofd de afweging wie je
het best kunt teleurstellen. Op
nummer één, veel vaker dan je
misschien wilt: je partner en
kinderen.
Hoe ga je daarmee om?
Voor David en mij helpt het
om stelling te nemen, als
een soort 'Handleiding voor
lastige keuzes'. We kiezen
voor deze: je stelt deze week
gegarandeerd iemand teleur,
of je nu wilt of niet. Kijk
vooraf naar je agenda en be
sluit wie dat is. Zorg dat het
niet je geliefde is, of je kinde
ren - en liever ook niet jezelf.
Die stelling doet op verschil
lende manieren een beroep
op je en dat kan lastig zijn.
De pleaser zal denken: hoezo
kan ik niet iedereen blij
maken? De workaholic zal
denken: hoezo mijn partner
en kinderen eerst? Toch leidt
de praktijk je uiteindelijk
altijd naar een keuze. Als je er
namelijk voor iedereen wilt
zijn, ben je er uiteindelijk voor
niemand. Dan kun je beter zelf
hebben gekozen wie je teleur
stelt - en vooral wie niet.
David en ik zijn nog lang niet
uitgepraat, we beginnen pas,
maar opeens is hij weg: naar
zijn kinderen.
-Arjan Vergeer
Er was eens een overgroot
moeder uit België. Dat is
alles, onder mijn voorou
ders bevindt zich maar één
luttel gevalletje buiten
lands bloed. Voor zover mij verteld is
althans. Voor hetzelfde geld zit er in
het bladerdak van mijn stamboom
toch een verdwaalde Ghanees, Wit-
Rus of andere exoot verstopt. Voor
heen had ik me door gemeentear
chieven en bevolkingsregisters moe
ten worstelen om mijn herkomst in
kaart te brengen. Tegenwoordig is er
een dna-zelftest. Aanbieders genoeg.
Ik bestel een zelftest bij de drie groot
ste op herkomstvlak: MyHeritage,
Ancestry en 23andMe.
Een kind kan de was doen. De
enige uitdaging is om voldoende
speeksel aan te maken om de buisjes
vol te spugen; een taak waar een
volgroeide lama nog een aardige kluif
aan heeft. Alleen bij MyHeritage
voldoet een veeg met een watten
staafje langs de binnenkant van de
wang. De monsters gaan daarna op
de post, voorzien van vervaarlijke
biohazard-emblemen. Wachten
maar.
Hoezeer de herkomsttesten tot de
verbeelding spreken merk ik onder
tussen bij mijn kapper, die toevallig
net zijn analyse ontvangen heeft. ,,Ik
ben een dag van slag geweest", zegt
hij. ,,Waarom zie ik mijn Duitse
voorouders niet terug? Ik had op iets
spannenders gehoopt. Ik heb niet
eens een fractie Afrikaans dna. Wel
Grieks, maar dat wil ik helemaal
niet.''
In het Leids Universitair Medisch
Centrum brengt hoogleraar popula
tie- en evolutiegenetica Peter de
Knijff de broodnodige nuance aan.
,,Commerciële dna-tests hebben
allerlei haken en ogen'', waarschuwt
hij. ,,Ieder kind krijgt 50 procent
genetische informatie van vader en
50 procent van moeder. Dat betekent
dat in jouw dna een kwart van je
grootouders zit, een achtste van je
overgrootouders, enzovoort. Gemid
deld gezien tenminste. Want de pre
cieze 50 procent die wordt meegege
ven, wordt voor elke sperma- en eicel
geshuffeld. Het kan dus zijn dat een
bepaalde voorouder in jouw dna
overboord is gekieperd, terwijl die bij
je zus of broer juist relatief sterk aan
wezig is. Pure toevalstreffers.''
Europees
Als ik na een week of zes de analyses
van mijn dna ontvang, vallen twee
zaken op. Eén: ik blijk zo Europees als
de talenknobbel van Frans Timmer
mans. Twee: tussen de bedrijven be
staan wel degelijk verschillen in de
etniciteiten die mij worden toege
dicht. MyHeritage trekt de grofste lij
nen: 96,8 procent Noordwest-Europa,
afgetopt met 3,2 procent Oost-Eu
ropa. Ancestry zoomt verder in: 64
procent Engeland, Wales en Noord
west-Europa, 31 procent Germaans
Europa en nog een snippertje Zwe
den en Noorwegen. 23andMe houdt
het op 44,6 procent Frans-Duits, 25,5
procent Brits-Iers, 20,8 procent
Noordwest-Europees en 9,1 procent
Scandinavisch.
De Knijff is allerminst verbaasd.
,,Deze bedrijven vergelijken jouw
II
MyHeritage
€79
Ancestry
$99
23andMe
ZATERDAG 25 MEI 2019 GO
'44,6 procent
-PETER DE KNIJFF
O MyHeritage NA
Welcome to you
saliva collection kit
Als enige Nederlandstalig,
heeft daarom meer Neder
landse gebruikers. Werkt op
basis van wangslijm. Je kunt
stambomen aanmaken en
tegen bijbetaling speuren
naar verwanten in oude kran
ten en immigratiegegevens.
- Specificeert de minste
geschatte etniciteiten. Terug
sturen monster vereist post
zegels.
Een tijdlijn: historische ver
klaringen voor de geografi
sche verspreiding van je voor
ouders. Ook hier kun je stam
bomen aanmaken en tegen
bijbetaling speuren naar ver
wanten in oude kranten en im-
migratiegegevens.
- Engelstalig, dus weinig
Nederlandse gebruikers (en
matches).
$99
Meest transparant; geografi
sche betrouwbaarheid is in te
stellen tussen de 50 en 90 pro
cent. Veel extra uitleg en tutori
als over bijvoorbeeld je hoe
veelheid neanderthaler-dna.
- Engelstalig, dus ook weinig
Nederlandse gebruikers (en
matches). Loze extra feitjes ('je
verwanten hebben 47 procent
meer kans om als strandwacht
te hebben gewerkt').
Reageren? zo@persgroep.nl
