Fibromyalgie is te behandelen
1
Voor de aandoening
fibromyalgie bestond
lange tijd geen goede
remedie. Revalidatie
arts Herlinde Jacobs
ziet lichtpuntjes in de
behandeling van deze
onverklaarbare
chronische pijnen.
'Vaak vindt een arts
in onderzoeken geen
lichamelijke oorzaak
voor de pijn'
'Mensen moeten leren
te stoppen met zich te
schamen, zichzelf
verwijten te maken'
5
VIVIAN DE GIER
at is fibromyalgie
precies?
Herlinde Jacobs: ,,Het
is een aandoening
van chronische pijn
in spieren, peesaanhechtingen en
rond de gewrichten, waarvoor de
precieze oorzaak niet wordt gevon
den. Daardoor behoort het tot de
zogenoemde SOLK: Somatische On
voldoende verklaarde Lichamelijke
Klachten.''
Wat zijn de symptomen?
,,Bij fibromyalgie is sprake van over
prikkeling van het zenuwstelsel, ook
wel sensitisatie genoemd. Daardoor
kan iets wat gewoonlijk niet pijnlijk
is, zoals aanraking, temperatuur
wisselingen, licht of lawaai, al pijn
veroorzaken. Het gaat dus om chroni
sche pijn van onverklaarbare oor
sprong die langer dan twaalf weken
duurt.
Dat leidt tot een secundair pro
bleem: ernstige vermoeidheid, die
eveneens vaak chronisch wordt.
Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel,
want chronische vermoeidheid leidt
ook weer tot chronische pijn.
Daarnaast zijn er vaak nog allerlei
andere klachten die een rol spelen,
zoals hoofdpijn of migraine, buik
klachten, hyperventilatie, concentra
tieproblemen en verhoogde spier
spanning."
Wie zijn er vatbaar voor?
,,Mensen die een moeilijke start in
hun leven hebben gehad of een over
actieve levensstijl hebben, die perfec
tionistisch zijn of niet tevreden met
zichzelf. Zij hebben een grotere
kwetsbaarheid om fibromyalgie te
ontwikkelen. Het zijn vaak mensen
die te lang over hun grenzen zijn ge
gaan. Dat de mate van chronische
stress in onze maatschappij de laatste
jaren sterk is toegenomen kan een
mogelijk oorzaak zijn van de toe
name in fibromyalgie."
Mogelijke klachten
bij fibromyalgie
Gespannen
slapen leiden
tot hoofdpijn
Gefronste
wenkbrauwen
Gespannen
nekspieren
geven hoofdpijn
Strakke
halsspieren
Opgetrokken
schouders
Gevouwen
armen
belemmeren
ademhalen
Waarom is het zo
moeilijk te diag
nosticeren?
,,Als een patiënt zich
met pijnklachten
meldt bij de huisarts,
zal die een paar basis
onderzoeken doen.
Maar vaak vindt zo'n
arts in die onderzoeken
geen lichamelijke oorzaak
voor de pijn. Omdat een
verklaring uitblijft, pro
beert de arts meestal de
pijn te verminderen door
middel van medicatie of fy
siotherapie. Als de patiënt
ook psychologische of
stressklachten heeft, kan er
een doorverwijzing naar
een psycholoog vol
gen. Heeft iemand veel
last van chronische
hoofdpijn of restless
legs, rusteloze benen,
dan komt hij bij de neu
roloog terecht. Iemand
met darmklachten wordt
doorverwezen naar de
internist."
Als er geen lichamelijk
oorzaak te vinden is, zal
het wel tussen de oren zit
ten, wordt vaak gedacht.
,,Dat klopt. Vaak wordt gedacht
dat iemand zich maar wat in
beeldt of overdrijft. Het baga
telliseren is zeer schadelijk voor
mensen met fibromyalgie en
geeft het gevoel dat er niet naar hen
geluisterd wordt. Dat kan de klachten
verergeren.
Ook als behandeling uitblijft, gaat
de overprikkeling van het zenuwstel
sel verder. Uiteindelijk is dat wél te
zien op scans: er treden veranderin
gen op in de hersenfunctie. Aange
zien fibromyalgiepatiënten vaak last
hebben van chronische stress, heeft
dat negatieve gevolgen voor de door
bloeding van de hersenschors. Dat
bemoeilijkt het nemen van beslissin
gen, plannen, sociaal gedrag, relative
ren en nuanceren, de regulering van
emoties en het beheersen van impul
sen. Fibromyalgie is dus echt een
aandoening die we serieus moeten
nemen en waar iets aan te doen valt.
Hoe eerder iemand behandeling
krijgt, hoe beter.''
Welke behandeling is mogelijk?
,,We boeken goede resultaten met
een revalidatietraject met een multi
disciplinaire aanpak, waarbij een
psycholoog, een ergotherapeut en
een fysiotherapeut samenwerken.
Het programma duurt acht weken en
is er volledig op gericht de patiënt
beter te leren voor zichzelf te zorgen,
te luisteren naar het lichaam en gren
zen te herkennen. De therapeuten
helpen bij het in beweging komen of
blijven en brengen in kaart of ie
mand pijnvermijdend gedrag ver
toont of juist altijd maar doorgaat.
Dat inzicht is nodig om weer te gaan
voelen waar de gezonde grenzen lig
gen. Ook wordt gewerkt aan de ac
ceptatie, die soms moeilijk is. We fo
cussen niet op de pijn, maar juist op
wat nog goed gaat. Zo doorbreken we
het vaste patroon van reageren op
pijn. Mensen moeten leren om op
een andere manier met zichzelf om
te gaan. Om te stoppen met zich te
schamen, zichzelf verwijten te ma
ken of te doen alsof het er niet is."
Wat zijn de resultaten van die
aanpak?
,,We hebben een studie gedaan waar
bij we de levenskwaliteit van patiën
ten tot één jaar na het revalidatiepro-
gramma volgden. Daaruit bleek dat
die levenskwaliteit zowel fysiek als
mentaal was verbeterd ten opzichte
van de start. Volledige genezing is
meestal niet mogelijk als iemand al
heel lang klachten heeft. Maar bij de
jonge mensen die deelnamen aan het
revalidatieprogramma hebben we
zelfs meegemaakt dat ze fibromyal-
giepatiënt-af zijn.''
Herlinde Jacobs, Fibromyalgie an
ders bekeken. Een multidisciplinaire
aanpak van chronische pijn, versche
nen bij Lannoo, €21,99
GO ZATERDAG 25 MEI 2019
Ontkennen is geen optie
r
