S 13
'Tennissers leven het langst'
ef—
(Zf
Motorische stoornis verminderen
tFocus
op het
proces
in plaats
van de
uitkomst.
Zen zijn,
noem je dat
van jezelf of de buitenwereld. Er
zijn veel spelers die daar last van
krijgen op het moment dat ze prof
worden. De druk wordt zo groot
dat ze zoveel stress ervaren dat hun
prestaties eronder gaan lijden.''
Volgens Pluim helpt het om dan
de aandacht te verdelen. ,,Doe er
bijvoorbeeld een studie bij. Veel
tennissers denken: maar dan heb ik
minder aandacht en tijd voor het
tennis. Dat is zo, maar er komt wel
een betere balans. Tennis is niet
meer het enige; de druk daarop
wordt minder groot.''
Een effectieve manier om de
stress bmnen de lijnen te vermin
deren, is het focussen op het hier
en nu. ,,Elke bal opnieuw alleen
daarop focussen, en niet bezig zijn
met: deze wil ik winnen want dan
pak ik de game. Of: als ik deze fout
sla, is de set verloren. Focussen op
het proces in plaats van op de uit
komst. Zen zijn, noem je dat. Maar
het overkomt elke sporter weleens
dat hij door de stress bevangen
wordt. Roger Federer had op
Wimbledon in 1999 moeite met
zijn eerste service en verloor in de
eerste ronde. Sara Errani sloeg
laatst in een wedstrijd tegen
Bibiane Schoofs meer dan de helft
van haar services onderhands,
omdat de bovenhandse niet meer
lukte. Dat is niet omdat het fysiek
niet mogelijk is, maar omdat het
mentaal niet helemaal op orde is.''
En zo is het met alles: als de geest
niet fit, soepel en flexibel is, dan is
het lichaam dat evenmin. En als het
lichaam niet fit is, dan wordt de
geest weer eerder moe. Bewegen is
dan ook een veel voorgeschreven
medicijn. ,,Voor de niet-getrainde
mensen, en dat zijn de meeste in
onze maatschappij, hebben matig
intensieve bewegingen het sterkste
effect op onze cognitieve functies'',
zegt Scherder. ,,Voorbeelden van
matig intensief bewegen zijn trap
lopen, dóórlopen, fietsen... Als we
dat elke dag dertig minuten aan
één stuk doen, werkt dat veel beter
dan er ineens keihard tegenaan
gaan.''
De matig intensieve bewegingen
hebben vooral effect op de execu
tieve, ofwel uitvoerende, functies.
Plannen bijvoorbeeld: structuur
aan de dag geven en zaken ordenen.
Of neem de impulscontrole waar
door we prikkels kunnen wegfilte
ren, zodat de essentie overblijft. Of
het werkgeheugen, dat een lerend
vermogen in zich draagt.
Maar wat gebeurt er nou eigenlijk
in de hersenen wanneer we bewe
gen? Scherder: ,,Het brein is afhan
kelijk van de voeding die het krijgt.
De voeding voor bijvoorbeeld de
witte en grijze stof in de hersenen
bestaat uit glucose en zuurstof, die
via het bloed tot onze hersenen
komen. Beweging zorgt voor een
goede stofwisseling en dus voor
veel bloedtoevoer. Bij een goede
gezondheid wordt het bloed vanuit
het hart sterker naar de hersenen
gepompt.''
Een verrijkte omgeving, waartoe
ook bewegen en sport behoren, kan
bijdragen aan de vorming van
sterke synapsen (contacten tussen
zenuwbanen) in de hersenen. ,,De
sterke synapsen overleven alles.
De zwakke verdwijnen weer.
Zodra we sporten komen er zelfs
meer synapsen bij. Sporten maakt
onze hersenen rijker.''
Slimmer
Of we daar ook slimmer van wor
den blijft lastig te staven. ,,Studies
wijzen aan dat onze aandacht en
concentratie hoger worden zodra
we uit de inactiviteit komen.'' En
dus zijn er betere prestaties. Dat
activiteit zelf voor slimmere herse
nen zorgt, is niet gezegd. ,,Er zit ook
een maximum aan. Nóg een uurtje
voor een getraind iemand maakt je
niet cognitief nóg sterker. Maar een
bevolking zoals de onze, die voor
het merendeel inactief is, heeft er
zeker profijt van om meer te gaan
bewegen.''
belang van trainen. Een
stapje meer kunnen
doen, alles wat bovenop
die basisautomatismen
komt. Alle mensen aan
de top, topmusici, top
sporters, hebben een hoog
basisautomatisme."
Wanneer de spanning te
hoog wordt, vallen die basisauto
matismen juist weg. Scherder
noemt de Tsjechische tennisster
Jana Novotna. ,,Die was altijd top,
tot de finale. Ik sta 6-2 en 5-4 voor,
ik zal toch niet nu Wimbledon
gaan winnen, vroeg ze zich dan af.
Op het moment dat je begint te
choken, kom je uit je automatismen
en ga je ineens letten op je tech
niek. De energie gaat weer naar de
basisbewegingen, terwijl je eigen
lijk die energie zou moeten leggen
in die moeilijke ballen.''
Juist die spanning en de druk van
topsport zijn niet te trainen, maar
enkel door ervaring in te slijpen.
,,Je komt alleen in die situatie m die
situatie.''
Stress
Volgens Pluim gaan stress en ten
nis in zekere zin altijd samen; je
staat er alleen voor, de grens tussen
een bal in en uit is dun. ,,Maar er is
een hanteerbare stress'', de ge
zonde spanning, ,,en er is een stress
die voor een overload zorgt. Dat kan
komen door hoge verwachtingen
maandag 20 mei 2019
GO
Een Brits onderzoek,
uitgevoerd tussen 1991 en
2001 onder 80.000 men
sen gaf een opmerkelijk
resultaat: de helft van de
onderzochten bleek bij drie
uur per week tennissen een
verminderde kans op hart
en vaatziekten te hebben.
Een andere, Amerikaanse
studie wijst uit dat de
levensduur van tennissers
langer is vergeleken met
mensen die fitnessen,
zwemmen, voetballen,
hardlopen of fietsen.
Tennissers hebben een
lagere kans op hart- en
vaatziekten op middel
bare leeftijd dan niet-
tennissers.
Vroeger kwamen we vaker
buiten. ,,Alles was daar
voorhanden en dus ging de
ontwikkeling vanzelf'', zegt
arts Babette Pluim. „Kindjes
die nu door onvoldoende
beweging op jonge leeftijd
een ontwikkelingsstoornis
hebben op motorisch vlak,
kunnen we helpen door de
oog-hand-coördinatie te
trainen. Met een kind van
4, 5, 6 jaar begin je met
een bal rollen, stuiten en
gooien. Dat is voor elke
balsport goed.''
brein op de baan?
Van Erik Scherder verscheen
intussen de 18de druk van Laat je
hersenen niet zitten, waarin hij uit
legt hoe lichaamsbeweging niet
alleen ons lijf maar ook ons brein
in conditie houdt. Waarom tennis
zo gezond voor je is (deel 1 en deel
2) van bondsarts Babette Pluim
lees je op tennis.nl
-Babette Pluim,
bondsarts
