Ga naar het park waar je
zelf de ezels mag voeren
V-
Lekker makkelijk
Bloed is aan
een klok
verbonden
die aftelt tot
je dood
td
tfl
Kinderen krijgen
hart voor de natuur
als ze dieren in het
echt kunnen zien
9
u
zit waar de arts niet makkelijk bij
komt. ,,In de kankergeneeskunde
vind ik dit de meest fascinerende
gebeurtenis van de afgelopen tien
jaar'', zegt hematoloog Marc Boog-
aerts, auteur van Bloed. ,,Met een
kleine bloedafname kun je nu iets
zien waar je vroeger een rits scanners
en onderzoeken voor nodig had.''
Geprogrammeerd
om te sterven
Ons beenmerg heeft 10.000 tot
20.000 bloedvormende stamcellen,
die zich ongeveer elke vijf jaar delen
en elke dag miljarden nieuwe bloed
cellen produceren. Bij elke deling van
deze stamcellen gaat een stukje van
de telomeren, de uiteindes van de
chromosomen die de blauwdruk van
de cel bevatten, verloren. Als de telo-
meren te kort worden, wordt celde
ling onmogelijk.
Ons bloed is dus aan een klok ver
bonden die aftelt tot je onvermijde
lijke dood, wanneer je bloedstamcel-
len 'op' zijn. De meeste mensen ster
ven lang voordat zij dit punt berei
ken, maar de oudste Nederlander
Hendrikje van Andel-Schipper
kwam in de buurt. Toen zij in 2005
Bloed, Marc
Boogaerts,
Uitgeverij Lannoo,
€24,99
op haar 115de overleed, vonden artsen
nog slechts twee werkende bloed-
stamcellen in haar beenmerg. Zij had
nooit ouder dan 120 kunnen worden.
In 2016 lukte het onderzoekers in
Utrecht dit proces bij muizen te ver
tragen, door de signalen van verou
derende cellen monddood te maken.
Dat is nog niet op mensen toepas
baar, maar onderzoekers gebruiken
deze kennis wel om kwalijke tumor
cellen juist sneller te doen veroude
ren en afsterven.
Jong bloed
In horrorverhalen blijven vampiers
jong omdat zij nieuw bloed drinken.
In het laboratorium bestaan 'parabi-
onten'. Dat zijn dieren, zoals muizen,
die chirurgisch verbonden zijn, zodat
zij elkaars bloedstroom delen. We
tenschappers ontdekten dat 'jong
bloed' de oudere muizen goed doet,
andersom kregen de jongere muizen
last van ouderdomsklachten. Ze we
ten nog niet goed waardoor dit komt.
Verjongende bloedtransfusies bij
mensen kunnen ernstige bijwerkin
gen veroorzaken, zoals fatale infec
ties. De tijd moet uitwijzen of we er
ook baat bij hebben.
Nynke de Jong, Hanneke Hendrix en Alex van der Hulst
schrijven per toerbeurt over zaken die het leven van jonge
ouders gemakkelijker moeten maken. Alex is een graag
geziene gast in dierenparken en hoopt dat zijn kinderen daar
wat lessen over diervriendelijkheid opsteken.
Deze meivakantie bevond ik me
op een heuvel in de Waalse Arden
nen. In een dierenpark. Dat was
me vorig jaar zomer ook al overko
men. Ander park, andere heuvel,
zelfde Ardennen.
Ik constateerde op basis van
deze twee ervaringen dat je als
dier maar beter niet in een park in
Wallonië kunt zitten. In het eerste
park zaten de beer en de tijger er
zielig en krap behuisd bij. In het
laatste park waren de wolven de
betreurde partij, in hun kleine
bosje.
Het roept gelijk weer de vraag
op of dierentuinen nog van deze
tijd zijn. Arme beestjes die opge-
sloten worden voor de aapjeskij
kers. De verblijven zijn de laatste
jaren luxer en groter geworden,
maar is het niet beter om helemaal
te stoppen met dieren opsluiten
voor ons vermaak?
Dat kunnen wij wel vinden, maar
de kinderen dan? Daar in België
leerde mijn dochter dat een echte
wolf heel anders is dan die ze
kende uit het sprookje van Rood
kapje. Die sluwe en pedante heer
Vos uit Pieter Konijn van Beatrix
Potter blijkt ook al niks met een
echte vos te maken te hebben.
Je wilt dat kinderen over de
natuur leren, maar gaat niet met
een peuter om half zes 's ochtends
verscholen achter een boom in het
bos wachten tot een groep zwij
nen voorbijkomt. Nu stonden ze
voor onze neus in de grond te
wroeten. Verderop lag een varken
met een flinke vacht die door de
kleine Freek Vonkjes het schaap
varken werd gedoopt.
Voor het milieu is het niet best als
we massaal naar Afrika vliegen om
leeuwen en olifanten te zien of de
rust op de poolcirkel verstoren in
de hoop een ijsbeer tegen het lijf
te lopen.
Een bioloog van het Arnhemse
Burgers' Zoo leerde me pas dat
dierentuinen ingezet worden om
snel uitstervende diersoorten te
behouden. Misschien is dat de
toekomst voor de dierenparken.
Opvang van verwaarloosde wilde
dieren, zoals in het Berenbos
in Ouwehands Dierenpark in
Rhenen, en behoud van bedreigde
dieren.
Kinderen krijgen hart voor de
natuur als ze dieren in het echt
zien, niet in tekenfilms of op
plaktatoeages van Albert Heijn.
Binnenkort gaan we weer naar
het Duitse dierenpark vlak over de
grens, waar je de geiten, zwijnen,
schapen, herten en ezels zelf mag
voeren. Om te leren dat poep
stinkt, geiten je vingers aflikken
en dieren ruziemaken. Alleen
zitten in dat park wel weer een
zielige adelaar en wat uilen in
kleine hokjes.
Ideaal is het nergens, maar
misschien is dat ook juist wel een
goede les voor kinderen.
-Alex van der Hulst
Nynke de Jong (34), Hanneke
Hendrix (39) en Alex van der
Hulst (41) hebben kinderen in de
leeftijd van 0 tot 7 jaar. Ze maken
de opvoed-podcast Ik Ken Iemand
Die en schreven het gelijknamige
boek.
GO ZATERDAG 18 MEI 2019
Mare Boogaerts
L geschiedenis
jmtSi,
