Kijken naar de
tussenstand in
ons leven
Bloedonderzoek
David Arjan
Lager dan vier
ervaren mensen
boosheid en zijn
ze vaak ziek
In zijn boek Bloed beschrijft hematoloog
Marc Boogaerts de geschiedenis van de
rode vloeistof. En hij laat zien wat wij nu aan
bloed kunnen aflezen, van je afl<omst tot je
onvermijdelijke sterven.
t
I
8
David en Arjan (r.)
van geluksplatform
365 Dagen Succesvol
delen hun lessen
voor een leuker leven.
Afgelopen week was
het weer zover: tijd
voor het belangrijk
ste gesprek dat
David en ik met
elkaar voeren. Elke drie maan
den is het raak. Omdat som
mige gesprekken pas waarde
vol worden als je ze vaker
voert. Dit is wat we doen: we
gaan bij elkaar zitten, doen
onze ogen dicht, zetten onze
voeten op de vloer, duwen
onze rug tegen de stoelleu
ning en ademen rustig in en
uit.
In gedachten laten we de
vier belangrijkste gebieden in
ons leven aan ons voorbij
gaan: hoe gaat het met onze
gezondheid, onze belangrijke
relaties, op ons werk en finan
cieel? We zoeken niet naar ge
nuanceerde analyses of allerlei
rationeel aantoonbare argu
menten, we voelen alleen
maar. Voelt het ontspannen?
Of voelen we onrust, stress,
strijd, angst?
Dan maken we een kort rap
portje. Op elk van de vier
gebieden geven we ons leven
een rapportcijfer op de schaal
van 0 tot 10. Nul betekent dat
ons leven niet slechter kan en
tien betekent dat het opper
best is. Genadeloos als een
thermometer staat zo in een
paar simpele getallen de tus
senstand van ons leven op pa
pier. Je kunt dit nu voor jezelf
invullen als je wilt. Hoe eerlij
ker hoe beter. Er volgt nog één
vraag: zijn de getallen stijgend
of dalend?
Deze methode hebben we
niet zelf bedacht. In de geluks-
wetenschap ontwikkelde
Hadley Cantril al in 1965 zijn
Cantril Ladder: een simpele
manier om geluk te meten.
Het uitgangspunt is dat je
geluk (of je welzijn, of je
tevredenheid) per definitie
subjectief is. Het is een vol
strekt persoonlijke ervaring en
meer niet. Dat maakt het zin
loos om 'objectief geluk te
meten, zoals inkomen, veilig-
heid of levensverwachting.
Daar ben ik het niet helemaal
eens, want die zaken beïn
vloeden elkaar nogal, maar op
individueel niveau heb je wel
het meest aan Cantrils ladder.
Die methode is zo simpel als
wij hem uitvoeren: geef je le
ven een cijfer op een schaal
van 0 tot 10, zoals je het nu er
vaart én zoals je denkt dat het
over vijf jaar is. Ofwel: stijg je,
of daal je?
Door die cijfers ontstaan drie
categorieën. Onder de 4 ben je
aan het lijden, tussen 4 en 8
ben je aan het worstelen en
boven de 8 ben je aan het flo
reren.
Het maakt nogal uit in wel
ke categorie je zit. Mensen die
hun leven een cijfer onder de
4 geven, ervaren veel boos-
heid, machteloosheid en zijn
vaak ziek. In de worstelfase
maken mensen zich financiële
zorgen en eten ze vaker onge
zond. Zit je boven de 8? Dan
ben je beter in staat anderen te
helpen en voel je je sterker en
zelfverzekerder. Het gaat dus
echt ergens over.
Het rapport liet er bij David
en mij geen twijfel over be
staan: het cijfer voor onze
gezondheid is lager dan 8. En
daalt bovendien over vijfjaar!
We hebben meteen een inge
wikkeld slot gekocht voor
onze kast met koekjes. Over
drie maanden zien we of het
helpt.
-Arjan Vergeer
Bloed in alle soorten
De meeste mensen kennen hun
bloedgroep (A, B, O of AB) en hun
resusfactor (positief of negatief).
Naast deze categorieën zijn er meer
dan dertig bloedsoorten, vaak zeer
zeldzaam. Zo ontdekten wetenschap
pers bijvoorbeeld de Diego-groep,
een bloedsoort die enkel in Azië en
bij de inheemse bevolking van
Noord- en Zuid-Amerika voorkomt.
Het bloed van je voorouders voor
spelt voor welke ziektes je vatbaar
bent. Het gen voor hemoglobine S,
dat de bloedaanmaak beïnvloedt, is
een goed voorbeeld. Kinderen die dit
gen van een ouder ontvangen, heb
ben een betere weerstand tegen
malaria. Maar kinderen die het van
beide ouders erven, ontwikkelen
sikkelcelziekte, een genetische aan
doening die ernstige bloedarmoede
veroorzaakt. Vooral in Afrika komt
deze ziekte veel voor.
Bloed vertelt waar je
vandaan komt
Ons bloed vertelt ook iets over waar
wij nu verblijven. Leef jij naast een
snelweg of in een drukke stad? Dan
wordt jouw bloed volgens Zweedse
studies aan meer dioxines en fijnstof
DE RODE DRAAD
blootgesteld, wat de kans op bloed-
kanker verhoogt. Mensen die op
grote hoogte leven hebben meer rode
bloedcellen, zodat zij meer zuurstof
uit de ijle lucht opnemen. Boven op
een berg werkt dat in hun voordeel,
maar dichter bij de grond verhoogt
het de kans op trombose.
Professionele sporters gebruiken
deze kennis graag in hun voordeel.
Zij trainen bijvoorbeeld ver boven
zeeniveau of slapen in drukcapsules,
zodat zij meer zuurstof in hun bloed
kunnen opnemen tijdens de wed
strijd. Of zij doen aan illegale bloed-
doping, waarbij ze bloed na een berg-
training of EPO-kuur opslaan en
voor de wedstrijd injecteren.
Bloed als waarschuwing
Ons lichaam laat sporen in ons
bloed achter, en sinds 2010 kan een
bloedtest verborgen kankers aan het
licht brengen. Een tumor bestaat uit
snel delende cellen, en deze cellen
laten dna-sporen in het bloed achter.
Artsen kunnen deze dna-deeltjes
met nieuwe bloedtests opsporen.
Zo'n liquid biopsy vertelt veel over
het soort tumor, de kwaadaardigheid
en de agressie. Dat kan levensred
dend zijn als de kanker op plaatsen
ZATERDAG 18 MEI 2019 GO
N
Reageren? zo@persgroep.nl
SAMUEL BOM
De sleutel
tot de
toekomst
Nieuwe bloedtesten
kunnen kanker opspo
ren. FOTO SHUTTERSTOCK
Wie de mens wil begrij
pen, kan niet om bloed
heen, zegt hematoloog
Marc Boogaerts.
,,De fascinatie met
bloed loopt als een rode
draad door onze ge
schiedenis. We zijn ge
fascineerd door mytho
logische verhalen
waarin goden door
bloed waden en de
geschiedenis van Ro
meinen die het bloed
van gladiatoren dron
ken. Bloed druipt van
elke bladzijde
in het Oude
Testament
en staat ce'n-
traal in de
eucharistie."
Als hematoloog ligt
het rode goedje hem
dicht aan het hart.
„Bloed is de alfa en de
omega van de genees
kunde. Zonder bloed
zijn de hersenen een
vettige hoop blubber, is
het hart een droge
pomp en dooft het licht
in onze ogen.''
Met zijn boek
wil Boogaerts
niet alleen laten
zien dat onze
fascinatie eeuwig
is, maar werpt hij ook
een blik op een toe
komst waarin bloed de
sleutel tot grote medi
sche revoluties blijft. ,,In
vijftig jaar is er meer
veranderd dan in de
eeuwen daarvoor bij el
kaar. Toen ik begon als
hematoloog overleefde
20 tot 30 procent van
de kinderen met leuke
mie. Nu is er 90 procent
genezingskans. Bloed
leidde ons ook naar de
stamcel, en zal centraal
staan in de biotechnolo-
gische revolutie van de
toekomst. We moeten
blijven opletten dat wij
als wetenschappers
niet te snel willen. Maar
wat aan de horizon
staat is zo fantastisch
dat het mij spijt dat ik te
vroeg geboren ben.''
