voor U getest Dna-tests (1)
Breek ik snel cafeïne af? Heb ik sprintersgenen? Wat is
mijn kans op alzheimer? Dna-zelftests beloven het
antwoord op tal van vragen. Journalist Matthijs Meeuwsen
deed zijn wangslijm op de post. Deze week aflevering 1:
lifestyle- en gezondheidstesten.
Alleen dna meten
is te beperkt, talloze
andere factoren
spelen ook een rol
2
Vijn dna-monsters zijn
nog niet op de post, of ik
heb mezelf al beter le
ren kennen. Gisteren
heb ik met wattenstaaf
jes in mijn mond geschraapt. Van
daag ploeg ik met hondenpoepzakjes
om de handen door een prullenbak
vol luiers en koffiedrab omdat ik per
ongeluk een van de vele registratie
codes heb weggegooid. Eenmaal op
geduikeld, stuur ik mijn buisjes naar
vier firma's die meer over mijn iden
titeit beloven te onthullen: Analyse
Me, iGene, DNA is You en DNA-
Healthtest.
Het is slechts een greep uit de com
merciële dna-testers. Begin dit jaar
hadden 's werelds vier grootste aan
bieders alleen al van 26 miljoen klan
ten spuug of slijm ontvangen. Marc
van Mil, hoofddocent biomedische
genetica aan het Universitair Me
disch Centrum Utrecht, begrijpt de
aantrekkingskracht van dna-tests.
,,Die drie letters insinueren een we
tenschappelijke betrouwbaarheid.
Maar de meeste eigenschappen of
aandoeningen kun je met deze tests
onmogelijk voorspellen.''
Ook Marieke van Dooren, vice-
voorzitter van de Vereniging Klini-
PRIVACY
sche Genetica Nederland, zet vraag
tekens. Het genenpakket van elk
mens is als een dikke encyclopedie,
legt ze uit. Daarin zijn miljoenen
zogeheten single-nucleotide poly
morphism (snp's) te lezen: variaties
in het dna die mogelijk iets zeggen
over de kans op rood haar, peesbles
sures, longkanker en tal van andere
eigenschappen. ,,Helaas doen deze
bedrijven hun claims na slechts een
fractie van zo'n encyclopedie te heb
ben doorgebladerd. Veel aandoenin
gen zijn extreem complex. Bij de
kans op hart- en vaatziektes spelen
duizenden snp's een rol.''
,,Ik geloof niet in hoe meer snp's,
hoe beter'', zegt bedrijfskundige en
iGene-oprichter Roy Haan. ,,Ik kijk
liever naar twintig bewezen be
trouwbare snp's dan honderd waar
minder wetenschappelijke consen
sus over is.''
Diabetes II
Het verklaart de uiteenlopende
interpretaties van mijn dna die na
een week of zes op de digitale deur
mat ploffen. Volgens DNA is You heb
ik een verhoogde aanleg voor duur-
sport, terwijl Analyse Me jubelt dat
mijn spieropbouw gelijk is aan die
van topsprinters. Maar zelfs als exact
dezelfde snp tegen het licht wordt
gehouden - ^7903146 - heb ik vol
gens Analyse Me een licht verhoogde
kans op diabetes type II, terwijl er
volgens iGene geen vuiltje aan de
lucht is. Van DNA-Healthtest ont
vang ik geen rapport. Het bedrijf
blijkt op de fles nadat tv-programma
Opgelicht?! heeft aangetoond hoe zelfs
na het inzenden van hondenslijm en
kraanwater gefantaseerde dna-analy-
ses werden teruggestuurd. Ook DNA
is You blijkt daags na het verzenden
van mijn resultaten alweer door fail
lissement opgedoekt.
Tests die je karakter uitdokteren
zijn volgens medische experts per
definitie kolder. ,,En voorspellingen
over oorsmeer of wagenziekte lijken
me vrij onschuldig. Maar je mag aan
nemen dat een klant dat al lang
weet'', schimpt Peter de Knijff, hoog
leraar populatie- en evolutiegenetica
van het Leids Universitair Medisch
Centrum. Inderdaad: Analyse Me's
FESTIVAL
Ga naar pzc.nl/klassiekfestival
45% voordeel: bestel nu tickets van 70y- voor 39,-*
Of koop een passepartout voor 3 concerten naar keuze voor 89,-
ZATERDAG 18 MEI 2019 PC
'Waarschijnlijk
heeft u geen
rood haar'
Wat gebeurt er met
dna-monsters na
analyse? Hoe wor
den persoonsgege
vens opgeslagen?
Kunnen opsporings
diensten, onderzoe
kers of adverteer
ders toegang krijgen
tot de data?
Zelfs wie de kleine
lettertjes doorkamt,
komt daar niet altijd
achter. De NOS liet
de verplichte priva
cyverklaringen van
zeven Nederlandse
dna-testers door
juristen beoordelen.
Wat bleek? Zes van
de zeven bedrijven
hadden hun beleid
niet op orde, in één
geval was er zelfs
geen privacyver
klaring.
l
Li
klassieke muziek
De historische binnenstad van Elburg vormt ook in 2019 weer een prachtig toneel voor Festival Klassieke
Muziek Elburg. Het vestingstadje, omringd door muren en een gracht, ademt nog steeds de sfeer van
de middeleeuwen. Veel historische elementen zijn bewaard gebleven. Combineer het festivaL met een
bezoek aan één van de musea die Elburg rijk is, de haven met de oude botters of een van de prachtige
landgoederen in de directe omgeving!
Ode aan Bach Donderdag 20 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -19.30 uur
Matthaus Passion - J.S. Bach Vrijdag 21 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -19.00 uur
Bachs 'Boerencantate' 'Koffiecantate' Zaterdag 22 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -15.30 uur
Italian Barock 'n' Roll Donderdag 27 juni 2019 - Kloostertuin, Elburg - 20.30 uur
Moscow Nights Vrijdag 28 juni 2019 - Kloostertuin, Elburg - 20.30 uur
