Strijd tegen de sigaret
gaat verder zonder
Anne Marie van Veen
8 NIEUWS
PIZZABEZORGER GRAPPERHAUS
Veteranen die zwaar getraumatiseerd van een
missie terugkomen, voeren vaak jarenlange gevechten
met het ministerie van Defensie om erkenning en financiële
genoegdoening. De frustraties lopen hoog op.
VETERANEN ERKENNING
Toen ze in april 2016 met advocaat
Bénédicte Ficq in RTL Late Night
verscheen met het verhaal dat ze
een strafzaak ging beginnen tegen
de tabaksindustrie, werd ze naar ei
gen zeggen 'uitgekotst en uitgela
chen'. Dat iemand zelf gaat roken
en later, eenmaal zwaar ziek, de
makers van de sigaret voor de rech
ter sleept, vonden velen belachelijk.
De strijd die de Zwolse moeder
Van Veen ruim drie jaar geleden be
gon, riep veel onbegrip op. Maar dat
beeld veranderde drastisch. Van
Veen kreeg tal van grote organisa
ties achter zich. Ongeveer heel me
disch Nederland deed ook aangifte
en advocaat Ficq liet geen publici-
teitsmiddel onbenut om uit te leg
gen dat de tabaksindustrie er puur
op uit is om rokers zwaar verslaafd
te maken. En daarmee brengt de in
dustrie mensen bewust in levens
gevaar. Van Veens juridische ge
vecht tegen de sigaret werd de aan
jager van de strijd tegen tabak.
Van Veen kreeg in 2014 de dia
gnose longkanker. Chemo was al
snel geen optie meer. Eind 2014
stapte ze over naar een experimen
tele studie: immunotherapie. Dat
hield haar lang op de been, al kon ze
geen dag zonder zware pijnstillers.
,,Maar hoe ziek ze ook was, ze was
altijd bij élke procedure aanwezig'',
zegt Ficq. ,,Zij is diegene geweest
die haarfijn heeft aangevoeld dat de
tabaksindustrie strafbaar is. Ze
deed het niet voor geld. Ze wil ge
woon de sigaret de wereld uit. Een
superinspirerende, intelligente
vrouw.''
Tot een strafzaak tegen de tabaks
industrie kwam het nooit. Eind
2018 besloot het gerechtshof dat de
tabaksindustrie zich ondanks alles
aan de regels houdt. Op politiek ter
rein gaat de strijd tegen de sigaret
verder, maar wel zonder inspiratie
bron Anne Marie van Veen.
elkens als zijn
strijd om een Mi
litair Invaliditeits
pensioen (MIP) en fat
soenlijke schadevergoe
ding ter sprake komt,
schiet Libanon-veteraan
Josafat Jozua weer in de
stress. Vijf herkeuringen,
verzekeringsartsen die in
formatie terzijde schuiven,
te lage invaliditeitspercentages bere
kenen, suggestieve vragen stellen om
klachten te bagatelliseren, het traine
ren door Defensie. ,,Het maakt me al
leen maar bozer."
Jozua heeft er een half jaar geleden
eindelijk een streep onder kunnen
zetten. Na jaren soebatten accep
teerde Defensie het schadebedrag dat
SAP Letselschade Advocaten voor
stelde. Daarvoor is hij wel jarenlang
door een hel gegaan. Twee keer eer
der vertelde hij in deze krant hoe de
posttraumatische stressstoornis
(PTSS), die hij opliep door een missie
in Libanon, zijn leven gijzelde.
,,Het was een slopend proces. Vijf
jaar geleden wilde ik nog een einde
maken aan mijn leven. Ik heb de mi
nister bedreigd, omdat ik zo woe-
dend was dat ik een aanslag wilde
plegen. En ik ben vier keer naar Indo
nesië gevlucht om tot rust te komen."
Defensie wilde de schade pas bere
kenen vanaf het moment dat officieel
PTSS is vastgesteld, in 2008. Maar de
klachten begonnen al direct na te
rugkeer van de missie in 1984. Hij
raakte verslaafd aan alcohol en drugs
en kon niet meer werken.
De strijd om erkenning van zijn
trauma en financiële genoegdoening
brak hem bijna op. Jozua had het ge
luk dat het GAK, voorloper van het
UWV, in 1993 zwart-op-wit stelde
dat zijn verslaving het gevolg was van
PTSS door de missie. Daar kon De
fensie niet omheen. ,,Er was één mo
ment dat ik dacht: laat maar. Doe
maar wat Defensie zegt. Het komt
toch niet meer goed. Ik krijg niet
waar ik recht op heb. Waar andere
veteranen opgaven, ben ik doorge
gaan, bijna ten koste van mijn gezin."
Jozua realiseert zich dat veel andere
veteranen dat niet kunnen opbren
gen. Vaak is het moeilijk om te bewij
zen wanneer PTSS de kop opstak. De
fensie rekt de datum vaak op, om
minder te hoeven uitkeren.
Veel veteranen hekelen de handel-
dinsdag 14 mei 2019
Anne Marie van Veen, de long-
kankerpatiënte die de tabaksin
dustrie wilde vervolgen voor
moord, is op 46-jarige leeftijd
overleden. De Zwolse wordt
vandaag in besloten kring be
graven.
Victor Schildkamp
Zwolle
FOTOFRANSPAALMAN
Minister van Justitie en
Veiligheid, Ferd Grapperhaus,
kroop gisteren voor even in de
huid van maaltijdbezorgers.
Zij dragen tijdens hun werk
een bodycam. De aanwezig-
heid van die kleine, draagbare
camera heeft ervoor gezorgd
dat het aantal overvallen op
maaltijdbezorgers sterk is
teruggedrongen.
Nederlandse militairen zijn actief over heel de wereld, maar eenmaal thuis worstelen
sommigen met trauma's en hebben ze moeite hun leven weer op te pakken. fotos hennie keeris/anp
'Defensie zet
veteranen
met de rug
tegen de muur'
Raymond Boere en Tonny van der Mee
Josafat Jozua
in zijn diensttijd in
Libanon. foto pim ras
Anne Marie van Veen.
