wordt wereldspeler
Dit zegt de wetenschap
Leven op Mars kan, maar
eerst de reis overleven
Eureka! Seks gaat over grenzen
De eerste horde is
de lange reisdie
duurt zes tot
negen maanden
23
ken in de textielindustrie die China
daarheen heeft verplaatst."
Volgens Dietz zijn er drie gevaren
voor alle positieve ontwikkelingen:
besmettelijke ziektes voor mens of
dier, in het bijzonder ebola, natuur
rampen in de dichtbevolkte kustge
bieden en oprukkend fundamenta
lisme. „Afrika zit op een berg kleine
wapens. Als die massaal gebruikt
worden, door bijvoorbeeld de hon
derdduizenden die
berooid door West-
Afrika zwerven om
dat zij niet via Libië
naar Europa konden,
dan is het goed mis. Ik
roep westerse politici
op deze 'faalmigran-
ten' te helpen met op
vang, onderwijs en
werkgelegenheids
projecten om erger te
voorkomen'', aldus
Dietz. Hij noemt het
een illusie dat Europa
met extra geld de mi
gratiestromen naar
Europa nu kan stop
pen. ,,Dat is een leu
gen. Alles draait om
inkomen. Als dat te
laag is, blijven men
sen vertrekken. Afri
kanen moeten zo snel
mogelijk een gemid
deld inkomen van 5000 tot 7000 dol
lar hebben. Dan trekt een land meer
mensen aan dan er vertrekken. Een
landje als Gabon, olierijk, heeft dat
omslagpunt al bereikt. Heel Afrika is
daar in 2050 aan toe'', aldus Dietz. Te
gen die tijd is de slapende reus al lang
wakker. Europa misschien ook.
Vruchtbaarheid
In de niet zo verre toekomst wo
nen we op Mars. Tenminste, als
het aan de excentrieke zakenman
Elon Musk ligt. De veelbesproken
baas van Tesla en SpaceX wil over
tien jaar aardse kolonisten op de
rode planeet zetten.
„Theoretisch is het mogelijk,
maar er zijn nog heel wat hordes te
nemen'', zegt Angelo Vermeulen,
bioloog en ruimtevaartonderzoe
ker aan de TU Delft. Vermeulen
nam in 2013 deel aan een Marssi
mulatie van de Amerikaanse
ruimtevaartorganisatie NASA op
Hawaii. Hij verbleef met vijf an
dere 'astronauten' vier maanden
in een onderzoeksstation in de
Mauna Loa-vulkaan, een terrein
dat veel overeenkomsten vertoont
met Mars.
De eerste horde is de ellenlange
reis naar de rode planeet. Die
duurt namelijk zes tot negen
maanden. „Astronauten zijn nog
nooit zo lang en intens blootge
steld aan ruimtestraling. Daarte
gen kunnen we ze ook maar be
perkt beschermen, want radiatie-
schilden maken met hun gewicht
het ruimteschip een stuk zwaar
der."
Daarnaast heerst in de ruimte
gewichtloosheid. Door het ontbre
ken van zwaartekracht hoeft het
lichaam minder hard te werken,
waardoor verlies van bot- en spier
massa plaatsvindt. „Sommige van
die medische problemen kun je
compenseren met sportoefenin-
gen, maar er zijn meer oplossingen
nodig. Anders loop je het risico
om met een stel doodzieke astro-
..Jtr s*.
i nfcn-r ifcijïüar.
1 -■ - V .',©^1^
nauten op Mars te arriveren.''
Eenmaal op de rode planeet is
de vraag hoe daar te overleven.
Vermeulen verwacht dat de eerste
marsmannen en vrouwen zullen
overnachten in hun ruimteschip.
Permanente behuizing komt
waarschijnlijk onder het opper
vlak van Mars te liggen om de be
woners te beschermen tegen do
delijke zonne- en ruimtestraling.
De planeet heeft in tegenstelling
tot aarde een dunne atmosfeer en
zwak magnetisch veld, waardoor
er weinig kosmische straling
wordt tegengehouden.
Ook belangrijk is zuurstof. Op
Mars is geen lucht om in te ade
men. Maar de planeet heeft wel
grote ondergrondse watervoorra
den. Handig om de dorst te lessen
en om verstikking te voorkomen.
„Water kun je namelijk splitsen
en omvormen tot zuurstof en wa
terstofzegt Vermeulen.
Waterstof komt van pas als
brandstof. Bijvoorbeeld voor
ruimtewagentjes waarmee de om
geving verkend kan worden of
voor ruimteschepen die verder het
heelal intrekken. „Mars heeft be
hoorlijk wat zwaartekracht, waar
door er relatief veel brandstof no
dig is om de planeet te verlaten.''
Wanneer zien we de eerste
mens op Mars? Volgens Vermeu
len gaat dat nog wel even duren.
„Er zijn plannen genoeg, maar het
budget ontbreekt. Er is veel geld
nodig om bestaande problemen
uit de weg te ruimen. De meeste
ruimtevaartorganisaties richten
zich nu op de maan.''
,,Ik heb altijd enorme in
teresse in seksualiteit ge
had. Het is menselijk, bio
logisch, dierlijk, maar ook
sociaal en cultureel. Onze
cultuur bepaalt wat geac
cepteerd is. De focus van
mijn onderzoek ligt op
jongeren. De eerste bouw
stenen van seksuele ont
wikkeling worden al in de
kinderjaren gelegd.
Daarna is de puberteit de
periode van het kennis
maken en experimente
ren met intimiteit. En
nee, jongeren hebben niet
steeds eerder seks. Uit een
recente monitor blijkt dat
ze op hun achttiende voor
het eerst geslachtsge
meenschap hebben.
Mijn eurekamoment be-
leefde ik niet op een spe
cifiek tijdstip, maar was
meer een opeenstapeling
van ervaringen. Na jaren
van artikelen doorspitten,
congresbezoek en praten
met jongeren, ouders en
docenten viel het kwartje.
De afgelopen dertig jaar
zijn er twee totaal ver
schillende onderzoeksvel
den ontwikkeld: één naar
romantische relaties van
jongeren en één naar sek
sualiteit van jongeren. Er
is nagenoeg geen kruisbe
stuiving tussen de twee.
Wat totaal ontbreekt is
aandacht voor seksueel
gedrag binnen de context
van romantische relaties.
Terwijl we weten dat de
meeste jongeren seks heb-
ben met een romantische
relatiepartner. Hier beste
den we ook te weinig aan
dacht aan binnen seksuele
opvoeding en voorlich
ting.
Ik wist dat we hier meer
mee moesten doen. In
mijn Veni-onderzoek
(Lieve seks of sexy liefde?)
wil ik beter begrijpen wat
jongeren nodig hebben
om leuk en veilig te
vrijen. Daarbij gaat het
ook over grenzen en wen
sen. Jongeren moeten die
leren kennen. Iedereen
heeft eigen ideeën over
seks, die moet je afstem
men met je vrijpartner. Ik
wil graag weten hoe jon
geren dat doen.''
-Jim Jansen
GO ZATERDAG 11 MEI 2019
K3I
Een skateboarder
showt zijn kun
sten in Addis
Abeba, hoofdstad
van Ethiopië. ,,In
dit land is al een
jaar vrede en
vooruitgang.''
Aantal kinderen per vrouw
7
prognose
Afrika
Midden-
en Zuid-
Amerika
Noord-
Amerika
Europa
0
1950
1955
2000
2005
2050
2055
2095
2100
110519 BRON: VN WERELDBEV PROGNOSE 2017
w N Kijk op de site
J bij /wetenschap
Het klinkt als sciencefiction, leven op Mars, maar toch geloven steeds meer
deskundigen erin. Hoe realistisch is het eigenlijk?
FOTO REUTERS
KAJ VAN ARKEL
'j&ËÊitxÊÊKti.
-
Wetenschappers
vertellen over hun
eurekamoment.
Dit keer Daphne
van de Bongardt
(34), socioloog
en pedagoog
aan de Erasmus
Universiteit
Rotterdam.
Wetenschap wordt gemaakt in samenwerking met NewStientiSt en met vanvnederland
