In Schotland gaan amper leerlingen naar speciale scholen:
20
Zware autisten en
kinderen met het
downsyndroom zitten
in Schotland in de klas
bij 'gewone' kinderen.
Hoe kan het dat
passend onderwijs
daar wél slaagt en wat
zijn de lessen voor
ons land? Op bezoek
bij de Currie Primary
School in Edinburgh.
'Als Elbert naar de wc gaat, komt hij soms niet meer terug'
'Er is veel meer nodig'
Op gewone Nederlandse
basisscholen zijn kinderen
met de zware vorm van
autisme die Elbert heeft,
niet te vinden. Sterker, le
raren raken bijna in paniek
als ze merken dat er een
kind met autistische ken
merken in de klas zit.
Want dat betekent extra
werk. Bovendien ont
breekt het vaak aan kennis
voor goede begeleiding.
Maar op Currie Primary
School in de Schotse stad
Edinburgh wemelt het van
de autistische kinderen.
Directeur Sally Hourston
bladert door een stapeltje
stencils met foto's. Ze
wijst aan: die heeft een
vorm van autisme, dat jon
getje vertoont heel proble
matisch gedrag, dat meisje
heeft een zware handicap.
Ze geeft als voorbeeld
combinatiegroep 3/4, daar
hebben tien van de 23 leer
lingen extra zorg nodig.
,,Ik weet niet of ik blij ben
met dit stapeltje papier,
maar het werkt voor ons.
Alle leraren en assistenten
weten precies welke kin
deren extra hulp nodig
hebben en hoe ze ze moe
ten benaderen'', zegt ze.
In Schotland is passend
onderwijs vele malen ver
der dan in Nederland.
Scholen in ons land probe
ren nu bijna vijf jaar om
meer kinderen die extra
zorg nodig hebben in de
gewone klassen te hou
den. Maar het aantal leer
lingen in het speciaal on
derwijs stijgt de laatste
twee jaar juist. Het lukt de
leraren niet om alle kinde
ren de benodigde hulp te
geven. Hoewel alle leerlin-
gen het recht op onderwijs
hebben, kunnen scholen
kinderen weigeren als ze
voor hen niet de juiste
zorg in petto hebben.
Voorwaarde is wel dat de
school elders een ge
schikte plek zoekt en
vindt.
In Schotland werken de
scholen al sinds 1998 aan
inclusiever onderwijs. Al
leen zeer zwaar gehandi
capte leerlingen gaan naar
het speciaal onderwijs. Op
de speciale scholen zit
maximaal 1 procent van de
kinderen. Ter vergelijking:
in Nederland is dat per
centage gemiddeld 3.
Maar hoe doen die
Schotten dat? Waarom
komt het niet eens in ze op
om een leerling als Elbert
naar een speciale school te
sturen?
De Currie Primary
School ligt aan de rand van
Edinburgh. Een basis
school met ruim vijfhon
derd leerlingen, verdeeld
over zeventien klassen. In
een doorsnee middenklas-
sewijk met een gevari
eerde populatie leerlingen.
Ongeveer 10 procent heeft
een allochtone achter
grond. 10 procent van de
leerlingen krijgt extra
zorg. Daarnaast zijn er nog
allerlei scholieren met
leerproblemen of opval
lend gedrag.
Terug naar Elbert. In de
drie jaar op Currie Pri
mary School is hij van ver
gekomen. Zelfs deze lera
ren krabden zich achter de
oren toen ze het jongetje
in de kleuterklas verwel
komden. Voor Elbert
kwam er een vaste assis
tent die vijf dagen lang,
van het begin tot het einde
van de schooldag, mee de
klas in ging. En die hulp
krijgt hij nog steeds. ,,Als
hij naar de wc gaat, kan hij
afgeleid raken door iets
wat hij ziet. Dan komt hij
niet meer terug'', zegt
Jacky Tatton, zijn vaste as
sistent. Haar handjes zijn
hard nodig om Elbert bin
nenboord te houden op
deze basisschool. En dat
lukt. ,,Elbert is heel intelli
gent. Hij stelt ontzettend
veel vragen, wil alles we
ten. Zijn klas is gek op
hem. Ook al staan vriend
schappen niet echt in zijn
agenda, hij hoort er hele
maal bij.''
Het lukt in Nederland niet goed: meer
'zorgleerlingen' in de gewone klassen.
Dolf van Veen, bijzonder hoogleraar in
Nottingham en hoofddocent passend
onderwijs en jeugdzorg bij Hogeschool
Windesheim, legt het probleem uit.
ZATERDAG 11 MEI 2019 GO
Zorgkinderen in gewone
ELLEN VAN GAALEN
Saliena knuffelt met haar beer in 'de veilige tent'. fotos mark runnacles
Toen Elbert als kleuter binnenkwam, was hij 'heel
pittig'. Het jongetje, inmiddels 6 jaar en in groep 3,
heeft een vorm van autisme en Engels is niet zijn
moedertaal. Hij rende plotseling de klas uit en was
zoek. Toch zit hij op een gewone basisschool. Al
gaat hij nog steeds recht op zijn doel af als hij iets
in zijn hoofd heeft. Elbert rent daarbij soms over
zijn klasgenoten heen.
Elbert (rechts) met twee klasgenootjes.
1 Waarom lukt het in
Schotland wel?
„Scholen hebben daar di
rect contact met gemeen
ten over aanvullende zorg
voor kinderen. Ze hebben
jaarafspraken en weten
wat ze krijgen. Hier gaat
dat indirect via een samen-
werkingsverband en het is
de vraag of dat altijd in
beeld heeft wat nodig is.
Bovendien lopen in Schot
land veel meer onderwijs
assistenten rond die de le
raren helpen. Je moet het
onderwijs anders organise
ren, meer maatwerk in de
klassen bieden. Je kunt
niet zomaar zeggen: scho
len, maak het onderwijs
passender en inclusiever.
Dat is bij ons gebeurd, zon
der verder plan. Er is veel
meer nodig. Onderwijs is
teamwerk, het gaat niet al
leen om zorgarrangemen-
