Saskia Noort
Parel, verborgen
voor de massa
Zo doen zij dat
Voor de Italiaanse man is
het elke dag Moederdag
VEEL GEDEELD
30 procent van
de scheidingen
door excessieve
bemoeienis
van de
schoonmoeder
14
In tien jaar is
slechts 25
procent van
de grote
literaire
prijzen door
een vrouw
gewonnen
Blij ei
Saskia Noort schrijft op deze plek
wekelijks over nieuws dat haar raakt.
\iet alle goede boeken stormen de top tien in, niet
alle goede schrijvers worden overladen met prij
zen en opdrachten om geschenken te schrijven.
Veel parels blijven verborgen voor de massa, ge
negeerd door de media, over het hoofd gezien
door jury's, krijgen geen stickers met boek van de maand of
van het jaar. Niet alle schrijvers roepen in kranten dat ze aan
een epos werken, een kathedraal van boeken, getergd gefo
tografeerd in hun heiligdom, de schrijfkamer. Kauwend op
een moeilijk potlood dat ze dag en nacht bij zich dragen om
de bloemrijke gedachten te kunnen noteren in handge-
draaide schriften. Ik lees een boek, het beste dat ik in jaren,
misschien wel ooit las, en tot mijn stomme verbazing is het,
ondanks de vijfsterrenrecensies, niet terug te vinden in de
bestsellerlijst.
Vallen als Vliegen van Manon Uphoff houdt me nu al ruim
een week uit mijn slaap. Niet eerder beschreef iemand zo
mooi en zo rauw over de keten van misbruik binnen een ge
zin. Het zwijgen, het willen
ontsnappen eraan door ont
kenning en de onmogelijk
heid daarvan door totaal
overgeleverd te zijn aan de
dader, je vader. Haar zussen
ToddieWoddie, Henne
Vuur en Libby, haar moe
der, zijzelf en wie weet hoe
veel meisjes en vrouwen,
bespeeld als instrumenten
door de Minotaurus, zoals
ze hem noemt in zijn ge
daante als onuitputtelijk
geil wezen, half mens, half
beest. Maar ook de papa die
hen introduceert in de we
reld van kunst, literatuur en
wetenschap. Manon geeft
woorden aan wat we niet
willen zien en weten, aan de
verstikkende deken van een
familiegeheim, aan de diepe
verbinding en de evenzo
diepe verwijdering om te
kunnen overleven.
Ik lag er wakker van, letter
lijk misselijk van het weten.
Dit gebeurde. Dit gebeurt.
Uphoff bracht deze wereld
naar mijn bubbel met dreu
nen van zinnen, zonder in
details te treden. De drei
gende, onveilige wereld van
een schrijfster die niets op
heeft met slachtofferschap,
maar er door de dood van
haar zus toch niet langer omheen kan. Is het de loodzware
thematiek waardoor men niet massaal naar de winkel rent
om dit boek aan te schaffen, zoals we wel uitrukten voor
Pfeijffer en Buwalda? Willen wij het ook allemaal niet we
ten? Lezen we liever over zeven andere zussen? Ik weiger dit
te geloven.
Er wordt in kranten en op televisie veel minder aandacht
geschonken aan vrouwelijke auteurs, in de afgelopen tien
jaar is slechts 25 procent van de grote literaire prijzen door
een vrouw gewonnen. Vrouwen schijnen niet benadeeld te
worden omdat we vrouw zijn, maar omdat er bepaalde
ideeën heersen over typisch mannelijke en typisch vrouwe
lijke onderwerpen. Een mannelijke schrijver die zich be
klaagt over zijn impotentie op latere leeftijd bijvoorbeeld,
maakt meer kans op aandacht en prijzen, dan een vrouwe
lijke auteur die schrijft over de menopauze.
Ik mag hopen dat incest niet als typisch vrouwelijk on
derwerp geldt. En dat Uphoff het Boekenweekgeschenk
gaat schrijven nadat ze eerst alle literaire prijzen heeft bin
nengehaald. Want die verdient ze, net als een nummer 1-
notering.
in Italië wordt de
tweede zondag van mei
Moederdag gevierd: la
festa della Mamma. Het
feest heeft Italiaanse
wortels. Niet zo gek
in een land waar jonge
mensen (vooral mannen)
zo aan hun moeder
hangen dat de rechter
er soms een stokje voor
moet steken.
EVELINE RETHMEIER
ROME
Moederdag stamt uit de Ro
meinse tijd. Op deze dag
werd de godin van de
vruchtbaarheid vereerd. Ita
lianen, en vooral de Itali
aanse mannen, hebben een
bijzonder hechte band met
hun moeder. Het heeft hun
de reputatie van moeders
kindjes, mammoni, opgele
verd. Moeders vinden het
lastig om hun kinderen los
te laten, en andersom laten
Italiaanse jongvolwassenen
zich graag vertroetelen door
hun moeders. Twee op de
drie jongvolwassenen (tus
sen de 18 en 35) leven nog
bij hun ouders: 20 procent
boven het Europese gemid
delde. De afgelopen jaren is
dat percentage gestegen
door de economische ma
laise. Maar het wordt hier
door wel nog lastiger om de
al tamelijk bemoeizuchtige
Italiaanse mamma's op ge-
zonde afstand te houden.
Ook Italiaanse mannen die
op zichzelf wonen, onder
houden vaak intensief con
tact met hun moeder. Ie
dere dag met hun moeder
bellen is doodnormaal. La
mamma wil graag een gede
tailleerd verslag van wat er
wordt gegeten. Het is vaak
een doorn in het oog van
hun partners, die liever zelf
bepalen hoeveel basilicum
ze door de tomatensaus roe-
ren. In Italië komt 30 pro
cent van de echtscheidin
gen door excessieve be
moeienis van de schoon
moeder, volgens de voorzit
ter van de Italiaanse vereni
ging van echtscheidingsad
vocaten. Zelfs de Italiaanse
Hoge Raad heeft zich uitge
laten over het 'mammismo'
van Italiaanse mannen. Vol
gens een arrest uit 2014 is
een 'overdreven emotionele
band' tussen de man en zijn
moeder een gegronde reden
om een huwelijk te ontbin
den. De vrouw had ander
halve maand na de bruiloft
een echtscheiding aange
vraagd, nadat haar kersverse
echtgenoot erop stond dat
zijn moeder ook mee op hu
welijksreis zou gaan. Een
waarschuwing voor Itali
aanse mannen, om maar
één dag per jaar als Moeder
dag te beschouwen.
Een jonge toeschouwer kijkt opgetogen naar een enorme zeepbel tijdens de Global
Bubble Parade in de Roemeense hoofdstad Boekarest. De organisatie, de 100 happy
days foundation, houdt deze vrolijke en kleurrijke parades inmiddels in zestig landen.
Ze heeft daarmee maar een doel: mensen blij maken. Missie geslaagd dus. foto ap
Uj'
ZATERDAG 11 MEI 2019 GO
