mê&t
12 NIEUWS
Plotseling laaide het geweld tussen Israël en Hamas in de Gazastrook weer op, net nu het
Eurovisie Songfestival in Tel Aviv begint. Wat is er aan de hand?
I Sinds april 2018 houden Pales-
tijnen in de Gazastrook elke vrij
dag na het middaggebed grote
demonstraties langs de grens met
Israël. Ze protesteren tegen de af
sluiting van de Gazastrook door
het Israëlische leger en voor hun
'Recht op Terugkeer'. Daarmee
bedoelen zij de terugkeer naar de
gebieden waaruit zij sinds de Is
raëlische onafhankelijkheid in
1948 zijn verdreven. Die gebeurte
nis herdenken Palestijnen als de
'Nakba' - de ramp. De wekelijkse
protesten in Gaza lopen steevast
uit op wederzijds geweld. Palestij-
nen gooien brandbommen en
stenen, het Israëlische leger schiet
met kogels en traangas. Regelma
tig escaleert het geweld en worden
over en weer raketten afgevuurd.
De geweldsgolf van afgelopen
weekend was een voorbeeld van
zo'n escalatie. Dat dit gebeurde
tijdens de herdenkingen is niet
toevallig. Herdenkingen zijn tra
ditioneel een moment waarop de
vlam snel in de pan slaat.
Het geweld heeft grote invloed op
het leven van honderdduizenden
burgers aan beide kanten van de
grens. In Israëlische dorpen en ste
den rondom Gaza klinkt overdag
en 's nachts het luchtalarm. Dan
hebben mensen vijftien tot twin
tig seconden om naar de schuilkel
ders te rennen. Op de achtergrond
klinken vaak de doffe knallen van
het Israëlische Iron Dome-sys-
teem, dat raketten uit de lucht
schiet. Op deze dagen kunnen Is
raëlische kinderen in het zuiden
niet naar school en zijn openbare
samenscholingen verboden. Maar
de grote meerderheid van de ne
gen miljoen Israëliërs woont noor
delijk en heeft nauwelijks last van
de raketten. De twee miljoen in
woners van Gaza kunnen zich niet
onttrekken aan het geweld in de
kleine kuststrook. Alle grenzen
zitten dicht, er is geen luchtalarm,
er zijn nauwelijks schuilkelders en
er is maar enkele uren per dag
elektriciteit. Aan Palestijnse kant
vallen vrijwel altijd meer doden
en gewonden dan in Israël.
Gewenning treedt op in de meest
opmerkelijke vormen. Zo kunnen
Israëliërs in een dorp in de buurt
van Gaza tijdens een luchtalarm
meer interesse hebben in een
voetbalwedstrijd op televisie dan
in het vinden van een schuilplaats.
In gesprekken wordt het onder
werp vaak weggemoffeld met gal
genhumor of ruwe taal. In Gaza
bestaat dezelfde dynamiek, maar
heeft deze een meer grimmige,
hulpeloze ondertoon. Zo rijden de
meeste inwoners zonder gordel,
ondanks de slechte kwaliteit van
de wegen en de auto's. Als je ze
daar op wijst, komt er een weder
vraag. ,,Dood in het verkeer, door
een kogel of een Israëlische bom.
Wat maakt het uit? Een leven is
hier niets waard.''
Alle stoere taal ten spijt waarschu
wen gezondheidsorganisaties al
jaren voor de gevolgen voor de
geestelijke gezondheid van bur
gers die blootstaan aan het conti
nue geweld. Duizenden burgers in
het grensgebied, onder wie veel
kinderen, ontwikkelden angst- en
slaapstoornissen.
De Gazastrook wordt geregeerd
door de islamitische Hamasbewe-
ging, maar er zijn meerdere gewa
pende groepen in het gebied ac
tief, die soms op eigen houtje te
gen Israël opereren. De strijdgroe
pen in Gaza werden aanvankelijk
bewapend door Iran en Syrië, twee
van Israëls aartsvijanden. Jaren
lang kwamen raketten en explo
sieven via smokkeltunnels in de
Egyptische Sinaïwoestijn de Gaza
strook binnen. Op het hoogtepunt
in 2013 waren er wel 1200 onder
grondse tunnels, maar sindsdien
heeft het Israëlische leger, de IDF,
samen met Egypte veel tunnels
vernietigd. De raketten die
nu vanuit Gaza op Israël worden
afgevuurd, worden in lokale werk
plaatsen gemaakt en zijn niet zo
geavanceerd. De IDF schat dat
Hamas nog duizenden raketten
en mortiergranaten in zijn arse
naal heeft. De meeste hiervan heb
ben een beperkt bereik, maar en
kele tientallen kunnen doelen op
meer dan honderd kilometer af
stand raken.
Naar alle waarschijnlijkheid wel.
Er is Israël veel aan gelegen het
songfestival in Tel Aviv door te la
ten gaan. Het songfestival is een
van de best bekeken entertain-
mentshows ter wereld en Israël
ziet een gouden kans om het land
op de kaart te zetten als zonnige,
hippe en vooral veilige reisbe-
stemming. Een situatie waarbij de
bevolking in schuilkelders zit en
het leger oorlog voert, past niet bij
dat imago. Hamas speelt in op het
verlangen van Israël naar rust en
zet druk voor een betere positie
aan de onderhandelingstafel. Ha
mas wil een einde aan de blokkade
van Gaza en eist meer handelsmo
gelijkheden. Hoewel Israël militair
veel sterker is, zit het nu in een las
tige positie. Dat bleek wel toen
zondagnacht plots een staakt-het-
vuren werd aangekondigd, nadat
vier Israëlische burgers waren ge
dood door raketten uit Gaza. On
der normale omstandigheden zou
Israël harder vechten, maar met
het songfestival voor de deur is
rust nodig: the show must go on.
dinsdag 7 mei 2019
GO
Inwoners van
Gaza-Stad tus
sen het puin van
wat gisteren nog
hun huis was.
FOTO EPA
Songfestivalfeestje kan
geen raket meer zien
Jan Franke
a Waarom laait het conflict juist
nu op?
2 Wat merkt de gemiddelde
Israëliër en de gemiddelde
inwoner van Gaza van dit
geweld?
3 Zijn de mensen gehard
door de gewenning aan
het geweld?
4 Hoe komen de Palestijnen
in de Gazastrook aan de
raketten die ze op Israël
afvuren?
5 Deze week begint het
Eurovisie Songfestival in
Tel Aviv. Kan het evenement
wel doorgaan?
