Wie was Anthonie Theuns
II
I
Oft
mag staan.
10 ZEELAND
Erik Sluijs uit Zierikzee was een jaar
of zestien toen hij ontdekte dat zijn opa
fout was in de oorlog. Verder werd zijn
grootvader doodgezwegen. Pas nu duikt
de naam weer op, bij de discussie of die
ook op een oorlogsmonument
vH'-
S'J&Jk ïsStë';;
Anthonie Leendert
Theuns heette hij. An
thonie Leendert, net
als ik. Ik wist dat hij
jong gestorven was.
Dat oma haar vijf kinderen alleen
heeft opgevoed. Opa was verdron
ken in de haven, werd er verteld.
Pas later hoorde ik dat opa was ge
sneuveld, in september 1944, er
gens in België. Hij vocht voor de
Duitsers."
Meer kwam Sluijs er niet over te
weten. Over de oorlog werd niet
gepraat. ,,Over de Ramp trouwens
ook niet. Zo ging dat in veel fami
lies. Maar een opa die bij de Deut
sche Wehrmacht zat, is natuurlijk
nog iets anders. Mijn moeder, de
oudste in het gezin, was negen
toen haar vader stierf. Ze was een
van toen hij een jaar of acht was.
,,We waren een keer met het gezin
ergens waar mijn moeder uit
stapte en mijn vader in de auto op
het parkeerterrein bleef wachten.
Mijn zus en ik wilden achter onze
moeder aan gaan, maar vader zei:
laat haar maar even. Pas later be
greep ik dat dit in Ysselsteyn was.
Mijn vader zat tijdens de oorlog bij
de marine, na de oorlog heeft hij
mijnen geveegd. Die wilde abso
luut niets met zijn schoonvader te
maken hebben."
666
Vier jaar geleden is Sluijs zelf naar
de Duitse militaire begraafplaats
in Limburg geweest. Hij was toch
in de buurt, tijdens een motorrit.
,,Ik dacht, toch even kijken. Het
was gek om zijn naam in het boek
te zien staan. In pad 6 lag hij, graf
66. Ook dat nog, dacht ik, 666. En
toen liepen we daar met z'n vieren
in onze motorrijlaarzen, alsof we
liepen te marcheren. We lachten,
maar toen we de begraafplaats op
liepen, vielen we stil. Tienduizen
den graven op een glooiende ak
ker. Kruizen zo ver als je kon kij
ken. Nergens is de zinloosheid van
oorlog beter voelbaar."
Oorlogsmonument
Een paar weken geleden zag Sluijs
de naam van zijn opa weer, in de
lijst met namen voor op het
nieuwe oorlogsmonument in Zie-
rikzee. „Eerlijk gezegd was ik blij
verrast. Ik vond het mooi. Terecht
ook wel. Iedereen die sneuvelt tij
dens een oorlog, is een slachtoffer.
Ieder slachtoffer heeft familie die
hem nooit meer ziet."
Dat vond ook de organisatie, tot
de burgemeester van Schouwen-
Duiveland belde. Die had een brief
gekregen van iemand die dreigde
met een proces als onder de na-
men van oorlogsslachtoffers ook
de namen van collaborateurs zou
den komen te staan. De schrijver
was van Joodse afkomst.
Besloten werd de negen namen
niet te vermelden. Onder de 218
namen van oorlogsslachtoffers
komt nu te staan dat ook negen in
woners van Schouwen-Duiveland
Iedereen die
sneuvelt tijdens
een oorlog, is een
slachtoffer. Ieder
slachtoffer heeft
familie die hem
nooit meer ziet
echt vaderskindje. Zij moet het er
in haar verdere leven heel moeilijk
mee hebben gehad. Al sprak ze er
met geen woord over. Ik weet al
leen dat ze een hekel had aan
Duitsers. Maar dat was meer ge
mopper op de auto's met witte
kentekenplaten, die de boel op
hielden. Waar zo veel mensen op
dit eiland over klagen."
Ysselsteyn
Sluijs kan zich wel iets herinneren
vrijdag 3 mei 2019
v* - M-tl.
ijn opa was ook een
oorlogsslachtoffer'
Wendy Wagenmakers
Zierikzee
Van zijn opa weet Erik Sluijs
niet meer dan dat hij tijdens
de oorlog de verkeerde kant
had gekozen. Hij zou meer over hem
willen weten. Eén van de weinigen
die er wat over kan vertellen, is Jop
Steenhof de Jong. De amateur-his
toricus uit Giessenburg ploos voor
zijn boek Collaboratie op Schouwen-
Duiveland 450 strafdossiers van
foute Schouwen-Duivelanders uit.
Ook van Anthonie Leendert Theuns.
,,Ik vond een rechtbankverslag uit
1948, waarin Theuns bij verstek tot
zeven jaar gevangenisstraf werd ver
oordeeld. Dat was best veel. Alleen,
hij was kwijt. Niemand wist waar hij
was. Achteraf bleek hij op 15 sep
tember in België te zijn omgeko
men."
„Theuns woonde met zijn gezin in
Zierikzee, maar zijn laatste woon
plaats was Ede. Wat hij daar deed,
heb ik niet kunnen vinden. Alleen dat
de familie van zijn vrouw daar
woonde. Theuns was lid van de NSB.
Dat was aan het begin van de oorlog
helemaal niet zo raar, want de NSB
was een normale politieke partij.
Meer mensen werkten voor de Duit
sers. Je had idealisten die het wei
gerden, maar de meesten hadden
weinig intellectuele bagage. Het
waren sukkels. Schouwen-Duiveland
was een agrarische streek en het
was crisis in de landbouw. Mensen
zaten in de steun, kregen negen gul
den per week. Daar kon je geen
gezin van onderhouden. En toen
kwamen de Duitsers met al hun
bouwactiviteiten. Bunkers, vliegvel
den: overal was werk en je kon er
-Erik Sluijs
A Het graf van
Anthonie Leen
dert Theuns op
begraafplaats
Ysselsteyn. De
aanduiding
OGREN staat
voor 'obergre
nadier'.
FOTO FIND A GRAVE
