M
rw"
9
Lilian Gon$alves-Ho Kang You
ES-HO KANG YOU
i
M
MÊ»
toen hun moeder ziek was. We
hadden een uitgebreide, warme fa
milie. Met een ontzettend lieve
moeder, die door alle neefjes en
nichtjes ook zo werd gezien. Elke
dag zaten we met bijna vijftien
mensen aan tafel. Dat was het tro
penleven op z'n best."
Op de Algemene Middelbare
School deed ze HBS-B. De reden
weet ze niet, maar van jongs af aan
wilde ze advocaat worden. Omdat
er in Paramaribo geen universiteit
was, besloot ze in Leiden te gaan
studeren. Dat was in 1964. Het was
meteen de eerste keer dat ze in Ne
derland kwam. De ontgroening
voor de Vereniging van Vrouwe
lijke Studenten in Leiden zal ze
niet snel vergeten, ze stond een
hele dag huilend op de gang. ,,Ik
heb verder een hele leuke studen
tentijd gehad, ik heb er vele vrien
den aan over gehouden. Nadat ik in
1970 afstudeerde, besloot ik terug te
gaan naar Suriname. We waren
heel idealistisch, na je studie ging je
terug om je land op te bouwen. Je
hield van je land."
Ze had geluk. Meteen na haar te
rugkeer kwam ze tijdens een borrel
in Paramaribo Jules Sedney tegen,
op dat moment premier van het
land. Hij had op zijn kabinet een
vacature voor een jurist. Ze stemde
in. En zo ontmoette ze haar latere
man, Kenneth Gon^alves, op dat
moment directeur van het kabinet
van de minister-president. Hij
werd haar baas. ,,Ik werd juriste in
algemene dienst. Mijn eerste op
dracht was het schrijven van een
beleidsnotitie over algemene feest
dagen. Ik had geen benul hoe dat
moest en waar dat over moest gaan.
Alle feestdagen waren tot dan toe
op christelijke leest geschoeid. Er
Wie verantwoordelijk
is voor
standrechtelijke
executies en
moorden, moet
worden vervolgd
moesten ook feestdagen komen
voor hindoes en moslims. Zoals
Holi-Phagwa en het Lichtjesfeest
voor de hindoes, natuurlijk ook het
suikerfeest. Ik moest over andere
religies nadenken, het was een
mooi begin om je in een multicul
turele samenleving te storten. Die
is zeer succesvol geworden. Minis
ter Blok heeft het niet voor niets
moeilijk gekregen met zijn uitspra
ken over het mislukken van de
multiculturele samenleving. Suri
name is toch het land waar je een
prachtige synagoge naast een
prachtige moskee ziet staan." Zij
zelf heeft een gemengde achter
grond. ,,Voor de helft Chinees",
zegt ze, ,,ik zal altijd mijn Chinese
achternaam vermelden. Een kwes
tie van emancipatie ook, je verstopt
je niet achter de naam van je man.
Mijn grootouders kwamen recht
streeks uit China. Mijn moeder
heet Lobato, zij heeft invloeden:
Afrikaans, Frans, Portugees, joods.
Aan die kant moet één van mijn
voorouders slavin zijn geweest."
Rechtsstaat
Het waren jaren vol hoop en ver
wachting. Eerst de onafhankelijk
heid van Suriname in 1975, vervol
gens de opbouw van een zelfstan
dig land. Het echtpaar Gon^alves-
Ho Kang You runde een succesvol
advocatenkantoor. Tot de coup van
Bouterse in 1980. De democratie
veranderde in een dictatuur, er
werd een avondklok ingesteld,
krantenredacties werden gesloten,
wie vrij voor zijn mening uitkwam
kon worden opgesloten. Haar broer
en man werden vermoord. In 1983
besloot ze met haar toen vierjarige
dochter Valérie naar Nederland uit
te wijken: ,,Omdat het niet goed
leefbaar meer was voor ons." In Ne
derland bouwde ze een glansrijke
carrière op. Ze bleef Suriname elk
jaar bezoeken. En stond precies
dertig jaar geleden aan de wieg van
de Stichting Juridische Samenwer-
king Suriname-Nederland, een on
afhankelijk documentatie- en post
academisch opleidingsinstituut
voor juristen: ,,Het instituut draagt
bij aan de versterking van de demo
cratie en de rechtsstaat. Objectief
gezien kun je zeggen, dat er in Suri
name nog steeds een onafhanke
lijke rechterlijke macht is."
Desi Bouterse werd in 2010 tot
president van Suriname gekozen.
„Affreus", zegt zij, ,,dat deed me
pijn. Ook de herverkiezing in 2015.
Er zijn meer landen, waarvan je je
afvraagt: hoe kunnen mensen zo
kiezen? Dat geldt ook in Nederland.
De geluiden van extreemrechts
worden sterker, het politieke mid
den is aan het afkalven. Herdenken
op 4 en 5 mei is belangrijk. Maar
niet voldoende. In het onderwijs
zou de jeugd doordrongen moeten
worden van de waarden van de de
mocratie en de rechtstaat. Mij ver
baast het dat er weinig aan men-
senrechtenonderwijs wordt ge
daan. Mensenrechten, grondrech
ten - het lijken kreten, maar dat
zijn het niet, we moeten die waar
den aan onze jeugd overbrengen.
Zelfs als je dat doet, je doet het
nooit goed genoeg. Het is een altijd
onvoltooid project waarvoor je je
moet blijven inzetten."
donderdag 2 mei 2019
GO
i alleen is niet voldoende
Lilian Goncalves-Ho
Kang You (11/11/1946)
geeft de Randwijklezing op
5 mei. foto marlies wessels
- Lilian Gon9alves-Ho Kang You
Vanaf 1984 werkte Lilian Gon-
calves-Ho Kang You als jurist
in Amsterdam op internatio
nale kantoren en was betrok
ken bij fusies en overnames.
1994 tot 2000 vicevoorzitter
van de Commissie Gelijke Be
handeling.
1997 tot 2006 lid/vicevoorzit-
ter van het College van de Onaf
hankelijke Post en Telecommu
nicatie Autoriteit (OPTA).
2009 tot 2016 staatsraad bij
de Raad van State.
Nevenfuncties op het gebied
van cultuur en mensenrechten:
ze was voorzitter/lid van Am
nesty International Nederland
en Londen en voorzitter van het
Prins Claus Fonds. Ze is toe
zichthouder bij de Radboud Uni
versiteit en het Radboud UMC,
voorzitter van de Stichting Juri
dische Samenwerking Neder-
land-Suriname in Amsterdam,
voorzitter van de Adviescom
missie Etnisch Profileren in Am
sterdam en lid van de Commis
sie Individuele Tegemoetkoming
Slachtoffers WO II Transporten
NS.
