Proletariërs aller eilanden,
verenigt u!*
5GB
LEBARA
SIM ONLY
Het nieuwe
mensenwerk
L\V
M vjfe.
ONBEPERKT
BELLEN
"Werk blijft, maar de manier
verandert"
"Er blijft genoeg ruimte over
voor ons om het high touch
werk te doen"
1 MEI 2019 - DAG VAN DE ARBEID
Ons werk verandert ingrijpend.
Machines gaan de mens in steeds
meer beroepen aanvullen of vervan
gen, de druk op het milieu dwingt ons
om anders te gaan produceren en het
aantal onzekere arbeidscontracten
groeit. Ook in Zeeland is de verande
rende rol van werk goed zichtbaar: de
beeldbepalende iconen van boer en
visser worden vervangen door zon,
zee en strand. Hoewel de werkloos
heid historisch laag is, is het aanbod
van banen dalende en weinig divers
waardoor veel jongeren verhuizen en
elders hun geluk beproeven.
De snelle verandering van de
arbeidsmarkt dwingt ons om opnieuw
na te denken over het gemeenschap
pelijke doel, de waarde en de sociale
betekenis van werk. Het Zeeuws
Museum roept het bedrijfsleven, het
onderwijs, de overheid en het publiek
op om mee te praten over de veran
derende rol van werk in ons leven.
Hebben we werk nodig om in onze
basisbehoeften te voorzien? Hoe
kunnen we nog beter vormgeven aan
sociale interactie en zelfontplooiing?
In de tentoonstelling Nooit meer
werken wordt de betekenis van werk
onderzocht aan de hand van 8 kunst
werken. Ze laten verschillende stra
tegieën zien om met de verandering
van werk om te gaan: het ene roept
op tot verzet, het andere probeert het
systeem te hacken of bereidt ons voor
op een leven na het werk. Weer een
ander laat zien hoe we de herinnering
aan werk levend houden in rituelen.
In de zomermaanden opent
het Zeeuws Museum een bijzonder
buitenprogramma en een fietsroute
langs verdwenen werkplekken.
Provincie Zeeland zet vanuit haar
Leefbaarheidsagenda in op aandacht
voor leegstaand erfgoed en tijdelijke
bestemmingen. Het museum tovert
leegstaande gebouwen in Vlissingen
en Breskens om tot levendige plekken
waar je vrijwilligers, arbeidsmigranten
en geëmigreerde jongeren tegenkomt,
groeperingen die een beslissende rol
spelen in de veranderende economie.
Stap op de fiets en volg een alter
natieve fietsroute langs bijzondere
locaties waar 'gewerkt' wordt.
■2IC*K3n*M»K9E
HtSDHVCKK
/MND
PHONEHOME SCHELDESTRAAT 14 - VLISSINGEN
SINGAPOREDoctor Dirk de Korne focust
zich sinds 2003 op kwaliteitsverbetering en
organisatiestrategie in ziekenhuizen. Hij werkt
sinds 2013 als adjunct-directeur en universi
tair docent in een academisch ziekenhuis in
Singapore. In juli keert hij terug naar Zeeland
om zijn nieuwe functie als stafdirecteur Zorg
en Welzijn van de Stichting Voor Regionale
Zorgverlening (SVRZ) te bekleden.
„Ik geloof niet dat werk verdwijnt", begint Dirk
de Korne te vertellen. „Werk blijft, maar de
manier van werken verandert. Dat gebeurt ech
ter al de hele geschiedenis door. We hebben al
vaker gedacht dat de wereld zou veranderen
door allerlei uitvindingen, maar uiteindelijk valt
het meestal allemaal wel mee. In de zorg komt
nieuwe technologie ook op, maar zie je de toe
passing nog steeds maar beperkt in vergelijking
met andere sectoren." De gezondheidsweten
schapper maakt daarbij de vergelijking tussen
banken en ziekenhuizen. „Banken worden niet
meer zo vaak bezocht, we doen onze bankzaken
tegenwoordig via de app of het internet. Als je
echter naar de zorg kijkt, zijn er maar weinig
mensen die onlangs hun dokter virtueel of via
de app hebben bezocht. Waarom vertrouwen we
een app wel voor geldzaken en niet voor gezond
heid? Het is mijn taak hier in Singapore om te
kijken waar digitalisering de zorg beter kan
maken." Die noodzaak is er volgens hem van
wege de krapte op de arbeidsmarkt. „Het groot
ste probleem in de zorg de komende jaren, ook
in Zeeland. We kunnen niet op dezelfde manier
zorg leveren als we de afgelopen decennia heb
ben gedaan, met de vergrijzing en toename van
chronisch zieken."
Technologie kan helpen om bepaalde taken
van verpleegkundigen en dokters over te
nemen. „Niemand wordt verpleegkundige om
dingen te registreren, de registratielast is dan
ook een veelgehoorde klacht. Iets doen is een
ding, maar het ook moeten vastleggen is iets
anders. En daar kan de computer een goed
hulpmiddel bij zijn. Als een optische sensor bij
voorbeeld goed en betrouwbaar kan registreren
of iemand gegeten heeft, naar de wc is geweest
of zijn bed heeft opgemaakt, zeggen verpleeg
kundigen: 'Liever vandaag nog dan morgen'."
Maar gezondheidszorg draait toch om mense
lijk contact? „Absoluut, dat is ook de kern. Het
contact met patiënten zal niet verdwijnen door
de technologie. We komen juist op dit moment
steeds minder toe aan menselijk contact. Als het
systeem meekijkt en registreert voor jou, kun jij
je daadwerkelijk bezighouden met de patiënt."
Technologie helpt dus om het werk leuker en
beter te maken. „Als we de techniek slim in kun
nen zetten voor het saaie en standaard werk, het
high tech werk, blijft er genoeg ruimte over voor
ons om het high touch werk te doen."
Negativiteit ten opzichte van technologie ont
staat volgens De Korne, omdat de voorbeelden
van robotisering die getoond worden vaak niet
concreet genoeg zijn. „Er wordt een simpel
robotje op tafel gezet en gezegd: 'Robotisering
kan helpen'. Maar dat is het niet. Dat robotje
helpt verpleegkundigen niet om hun werk leu
ker te maken. Je moet concreet aansluiten bij de
vandaag ervaren lasten." Een robot met handen
bijvoorbeeld. „Een verpleegkundige in ons kin
derziekenhuis doet iedere dag rondes langs de
bedden, om te kijken of de relingen wel omhoog
staan bijvoorbeeld. Als je dat werk wil overdra
gen aan een robot, moet die ook daadwerkelijk
handen hebben. Je moet verpleegkundigen dan
ook samen met technici aan de slag laten gaan
dan ontstaan er mooie dingen. We plaatsen
robots en robotisering nog te veel op afstand.'
De zorgdirecteur is positief over de potentie van
technologie. „ICT'ers kunnen met een algoritme
komen, maar het is aan de mensen in de zorg
om deze daadwerkelijk toe te passen. Dat is
mijn dagelijkse taak, het bij elkaar brengen van
zorgbehoeften en technologische mogelijkhe
den. Technisch gezien kan er al heel veel, maar
nog niet alles wordt in de praktijk toegepast." In
Singapore wordt er echter al veel geëxperimen
teerd. „Met medicatieverstrekking bijvoorbeeld
Je wil niet weten hoe veel medicijnen mensen op
een dag moeten nemen en wat daar allemaal bij
mis kan gaan. Als je daar een systeem voor hebt
dat alleen het laatje met het juiste medicijn op
het juiste moment open gaat bijvoorbeeld, kan
dat de veiligheid verbeteren. We hebben hier
in het academisch ziekenhuis een medicatiero
botsysteem ontwikkeld. Patiënten komen aan de
voorkant met hun recept naar de apotheker en
aan de achterkant staat een robot die de voor
raad beheert, de juiste medicijnen in de juiste
bakjes plaatst, combinaties maakt aan de hand
van recepten en zorgt dat de medicatie direct
naar de patiënt gaat. Desnoods thuisbezorgd
Dat scheelt veel werk voor de apotheekassisten
ten en zij kunnen dan meer tijd besteden aan het
advies geven aan de patiënt."
Natuurlijk zit er ook een gevaarlijke kant aan
robotisering, maar De Korne is positief inge
steld. „De hele geschiedenis van de zorg draait
al om hoe we technologie kunnen inzetten om
mensen beter te maken. Ik geloof niet dat tech
nologie zich autonoom ontwikkelt, het zal altijd
met en door mensen gedaan worden. Het is niet
dat het zomaar over ons heen komt en dat we
als mens niet betrokken zijn. Een defensieve
houding levert niets op. Je kan beter meedoen
in de discussie en er actief deel vanuit maken.'
Moeten we dan niet bang zijn dat we allemaal
onze baan verliezen? „Ik denk dat een deel van
de mensen die dat denken, inderdaad zullen
zien dat sommige van hun taken overgenomen
worden. Maar als je het anders bekijkt, als je
kijkt naar hoe je technologie kan inzetten om
jouw werk nu beter te doen, zal het juist posi
tief uitdraaien en kan het je helpen werk beter
te gaan uitvoeren. Wie wil er naar een huisarts
zonder stethoscoop? Dat is ook technologie
sterker nog het is een symbool geworden. Als
een dokter jou beter en goedkoper kan helpen
is de keuze snel gemaakt voor een patiënt. Je
ogen sluiten en alleen maar angstig zijn, is niet
de oplossing." We zullen in de toekomst andere
disciplines nodig hebben. „ICT zal geen aanvul
lende afdeling meer zijn, maar echt onderdeel
uitmaken van zorgorganisaties. Je moet men
sen hebben in de zorg die goede ideeën hebben
over hoe het beter kan en mensen die technolo
gieën op een goede manier kunnen voeden. Als
zij die ideeën samen werkelijkheid kunnen laten
worden, zit daar veel potentie in."
vrij naar Karl Marx
laHiuij je
FE
OOK VERKRIJGBAAR BIJ:
Dirk de Korne met op zijn borst een 'mobiele
intensieve care' sticker: je kan hiermee over
het strand lopen terwijl je vitale functies
(hartslag, ademhaling, temperatuur) continue
gemeten worden.
