Twintig jaar
geleden had een
minister helemaal
geen assistent.
Nu kan hij niet
meer zonder
9
vrijdag 26 april 2019
vechting gevoeld om de politiek in te
gaan. Achter de schermen kun je ook
'dingen in beweging zetten', zegt hij.
,,Zo denk ik dat we met sommige van
onze OVV-rapporten echt dingen
hebben veranderd. En het klopt écht
wat er over ministers wordt gezegd:
alleen de eerste dag en de laatste zijn
leuk. Alleen vrij tussen kerst en oud
en nieuw en drie weken in de zomer.
Nee, dank u.''
De druk van politiek en media op
bewindspersonen om verantwoorde
lijkheid te nemen na fouten is
enorm toegenomen in de de
cennia dat Joustra in Den
Haag rondliep. Een spoed
debat was ooit een uitzon
dering. Wanneer de pers
iemand opving, stond er
één microfoon. Dat is nu
wel anders. Het maakt
het bestuur niet per se
beter, vindt de voormalig
topambtenaar. Het leidt
tot 'bontkragen' van advi
seurs en medewerkers rond
bewindspersonen die hem
moeten behouden
voor uitglij
ders.
Tjibbe Joustra.
„Twintig jaar geleden had een minis
ter nog helemaal geen assistent. Nu
kan het niet meer zonder. De burger
is mondiger, er is meer pers, alles gaat
sneller door technologische ontwik
kelingen. Maar of het de waardering
voor het werk van vaak eerzaam wer
kende ambtenaren en politici ook
heeft vergroot?''
De samenleving is ook veel diver-
ser geworden de afgelopen decennia,
wat het lastiger maakt algemeen be
leid te maken. ,,De samenleving is zó
complex geworden en verandert zó
snel, dat het geen zin heeft elke keer
heel veel plannen te maken. Zorgen
dat één probleem wordt opgelost is al
moeilijk genoeg. Wat hebben we op
Landbouw allemaal niet bedacht om
het mestprobleem op te lossen? We
zijn niet veel opgeschoten. En bij het
UWV hebben we weer achterstan
den bij medische keuringen. Die
hadden we juist weggewerkt. Helaas
worden lessen uit het verleden niet
altijd te harte genomen."
Juist daarom is het belangrijk dat er
stevige ambtenaren zijn die een mi
nister weerwoord durven te
geven, vindt hij.
Om hem
of haar - zoals Joustra dat noemt -
'bij de les te houden'. „Uiteindelijk
neemt de minister de beslissing.
Maar ik vind het niet verkeerd als
ambtenaren - die echt loyaal uitvoe
ren wat er van hen verlangd wordt -
iets terug durven te zeggen. Daar
heeft een minister recht op. Je bent er
niet om hem uit de wind te houden,
maar om hem in de wind te zetten.''
Zelf was Joustra daar een exponent
van. Als secretaris-generaal op land
bouw kreeg hij de kritiek dat hij te ei
gengereid was. Als voorzitter van het
UWV ging hij openlijk in de tegen
aanval toen minister De Geus (CDA,
Sociale Zaken) hem verweet de ver-
bouwingskosten van het nieuwe be
drijfspand uit de hand te hebben
laten lopen. ,,Maar met de
meeste ministers ben ik nog
altijd op goede voet.''
Hij heeft er in al
die jaren ook iets
anders van
geleerd: dat je als dienaar van het
openbaar bestuur heel kwetsbaar
bent. Op Landbouw zouden kritische
ambtenaren worden afgeluisterd. Het
bleek na onderzoek niet waar. Het
UWV zou gouden kranen hebben la
ten installeren. Het bleek uiteinde
lijk een broodjeaapverhaal.
„Beeldvorming is belangrijk.
Wie niet sterk in zijn
schoenen gaat, sneeft.
En dat is lang niet
altijd terecht.''
niet veel krediet meer'
RW!
