EKt
d
N"
D
2de bezoek GRATIS
het 1001
hypothe
8
Als voorzitter van de Onderzoeksraad voor
Veiligheid opereerde Tjibbe Joustra decennialang
in het hart van politiek Den Haag. In die tijd zag hij
het regeringscentrum veranderen, maar niet altijd
ten goede. Volgende week treedt hij terug.
Tjibbe
Joustra
INTERVIEW TJIBBE JOUSTRA
en van de meest in
vloedrijke mannen
van Den Haag werkt
zonder computer.
Tjibbe Joustra was
lang de machtigste
ambtenaar op het mi
nisterie van Landbouw, baas van uit
keringsinstantie UWV, de eerste
coördinator terrorismebestrijding en
nu scheidend voorzitter van de On
derzoeksraad voor Veiligheid (OVV).
Maar de technologische ontwikke
ling heeft hij niet bijgebeend. Al
thans, die indruk wekt hij graag.
,,Ik propageer het beeld een beetje
dat ik er niet mee overweg kan'', zegt
hij. ,,Thuis werk ik gewoon op een
computer. Maar kijk, hier staat er
geen. Zelf hoef ik niet veel te tikken
en het voordeel is dat je ontzettend
veel onzin niet krijgt. Al die mensen
die na een vakantie klagen dat ze
1200 mailtjes moeten wegwerken,
dat heb ik nooit gehad. Ik heb dan
twee memo's. Ik krijg alleen het
strikt noodzakelijke op mijn bureau.
Dat scheelt ontzettend veel tijd.''
Joustra (1951) gniffelt. Zijn toneel
stukje zegt wel iets over zijn manier
van werken. Efficiënt, zakelijk, geen
poespas. Hard soms. Eigenschappen
waarvoor hij door veel ministers
onder wie hij diende werd geroemd.
En door sommige verguisd. Volgende
week zet Joustra een punt achter zijn
lange loopbaan door de Haagse insti
tuties. Althans, hij 'ambieert geen
voltijdbaan meer'. Wel gaat hij nog
wat kleinere klussen doen, zo wordt
hij voorzitter van een onderzoeks
commissie naar de misstanden met
adoptie uit andere landen.
In al die jaren zag hij de overheid
van binnenuit veranderen. Op alle
niveaus. ,,Toen ik in 1975 als ambte
naar begon op Landbouw, hing het
aantal ramen in je werkkamer samen
met je rang. Ik had als beginneling
een vloerkleedje, dat was voorwerp
van jaloezie omdat ik daar gezien
mijn rang geen recht op had. Daar
moest je eerst administrateur voor
worden. Het was echt een lelijk
kleedje.''
Het grootste verschil tussen toen
en nu, is dat 'de vanzelfsprekendheid
van gezag' is verdween. ,,In de jaren
80 was er bijvoorbeeld geen kritiek
op het Openbaar Ministerie. Dat is
voorbij. En dat geldt voor alle over
heidsdiensten. De overheid heeft
niet veel krediet meer.''
Dat is wel én niet erg, vindt Joustra.
Dat burgers kritischer zijn, houdt de
overheid scherp. Maar er is ook een
keerzijde. ,,Je ziet dat de over
heid voortdurend alert is op
PASPOORT
mogelijke kritiek. Dat werkt risico
mijdend gedrag in de hand. Er ko
men steeds meer regeltjes bij. De bu
reaucratie groeit. Alleen maar om
mogelijke risico's af te dekken. Dat
slaat door en tast de effectiviteit van
de overheid aan. Als we bijvoorbeeld
mensen willen helpen met een
nieuwe subsidie, duurt het zó lang
voordat de regeling er is en zitten er
zoveel voorwaarden aan, dat burgers
denken: maar die regeling zou er toch
komen om mij te helpen?''
Als voorzitter van de OVV deed
Joustra de laatste jaren ook onder
zoek naar zaken die door falen van de
overheid zijn misgegaan. ,,Wat je
vaak ziet, of het nou ging om Mali of
de casus Michael P. (de moordenaar
van Anne Faber, red.), is dat de orga
nisatie vaak wel aanvoelt dat er iets
niet goed loopt. Defensie wist echt
wel dat het niet goed was met het
materieel door alle bezuinigingen.
Maar soms is een onderzoek nodig
om iets in beweging te zetten. De
overheid is daarin geen uitzondering
op andere organisaties.''
Het OVV-rapport naar een ongeluk
met een granaat in Mali die twee Ne
derlandse militairen het leven kostte,
leidde tot het aftreden van minister
Hennis-Plasschaert van Defensie. En
zo treden bewindspersonen vaker af
na een kritisch rapport. Joustra is
daar niet zo blij mee. ,,Het draait
vooral om het opstappen, niet om het
aanpakken van de problemen.''
Onderzoeken zijn er volgens hem
om lessen te trekken, om iets te ver
anderen. ,,Het vertrek van de leiding
werkt dan vaak contraproductief,
stagneert de boel alleen maar. Wat er
onlangs is gebeurd met het rapport
over Michael P. is hoe het volgens mij
moet. Dat de verantwoordelijk be
windspersoon Sander Dekker van
Rechtsbescherming, red.) meteen
een lijst van verbeteringen doorvoert
om herhaling te voorkomen.''
Het waren vaak VVD-minis-
ters die in de problemen
kwamen door Joustra,
die zelf lid is van de
VVD. Hij heeft
nooit de aan-
j independer experts in financieel inzicht
2019
fliuw van independer
J
vrijdag 26 april 2019
PC
'Overheid heeft
Hans van Soest
Den Haag
Geboren
6 februari 1951
in Hengelo
Studie
Nederlands
recht aan
Rijksuniversiteit
Groningen
Loopbaan
Ministerie van
Landbouw tot
2001, voorzitter
raad van be
stuur van uitke
ringsinstantie
UWV tot 1 april
2004, Nationaal
Coördinator
Terrorismebe
strijding tot 1 ja
nuari 2009,
voorzitter Ver
eniging Particu
liere Beveili
gingsorganisa
ties en Recher
chebureaus en
Productschap
Tuinbouw tot fe
bruari 2011,
voorzitter On
derzoeksraad
voor Veiligheid
tot nu.
DIAMOND THEMEPARK
AWARDS
Independer heeft iets nieuws: persoonlijk online
hypotheekadvies gebaseerd op de kennis en ervaring van
100 adviseurs. Zo uitgelegd dat je het ook nog eens snapt.
Wel zo fijn als je een huis koopt. Dus vertrouw op jezelf en
maak er gebruik van op independer.nl.