E 21
Hoe betaalbaar is het als
rijkere Nederlanders niet
bereid zijn driekwart van
hun geld af te staan?
gen tot meer belastingontwijking lei
den. Dat soort aspecten moet je ei
genlijk ook meenemen in een plan
rondom het basisinkomen." Met an
dere woorden: hoe betaalbaar is het
basisinkomen als rijkere Nederlan
ders niet bereid zijn om driekwart©
van hun zuurverdiende euro aan de
belasting af te staan?
De hoogleraar wijst op nog een an
der veelgehoord argument tegen het
plan. „Wanneer mensen zonder con
dities een bedrag per maand krijgen
waar je van rond kunt komen, neem
je misschien bij sommigen de prikkel
weg om te blijven werken.'' Dur zegt
het bewust voorzichtig, want harde
bewijzen zijn er niet. „Het is de vraag
hoe mensen reageren op het krijgen
van een basisinkomen, daar is nog
onvoldoende onderzoek naar ge
daan.''
Volgens De Roo zijn er echter ge
noeg voordelen die het invoeren van
een basisinkomen de moeite waard
maken. „Het zorgt bijvoorbeeld voor
betere gezondheid, minder stress en
minder criminaliteit. Daarnaast ver
dwijnt er door het wegvallen van al
lerlei uitkeringen en toeslagen een
hoop bureaucratie.''
Sommige claims van De Roo wor
den ondersteund door onderzoek in
Finland, dat experimenteerde met
het basisinkomen. Tweeduizend
werkloze Finnen kregen twee jaar
lang 560 euro per maand, ongeacht of
ze werk vonden in die periode. Het
geschonken geld bleek een minimale
invloed te hebben op de bereidheid
om meer te gaan werken, maar
zorgde wel voor meer geluk en meer
gezondheid bij de proefpersonen.
Daar moet volgens Dur echter een
kanttekening bij worden geplaatst.
Hij stelt dat het huidige onderzoek
wereldwijd niet betrouwbaar genoeg
is om er grote
conclusies uit v
af te leiden. „Er
moeten bre- W
dere en diep
gaandere stu
dies komen
naar de effec
ten van het
invoeren
van het basisinkomen. In Nederland
kan het Centraal Planbureau (CPB)
dat bijvoorbeeld doen.''
Slechts een opzet
Dur denkt niet dat het plan rondom
'Basisinkomen 2.0' sterk genoeg is
om daadwerkelijk realiteit te worden,
maar vindt de conclusies wel interes
sant. ,,Wat deze studie suggereert, is
dat de kosten alleen terechtkomen bij
de hoge inkomens, wat een nieuwe
en boeiende suggestie is.''
Voor De Roo is dit plan slechts een
opzet. Hij ziet in dat het deels beter
kan. „We willen aan het geld komen
door de vermogensbelasting te ver
hogen en een CO2-heffing in te voe
ren. De inkomensbelasting hoeft
dan niet omhoog, maar wij missen
de middelen om dit nu door te
kunnen rekenen.'' Hij denkt echter
dat het basisinkomen er op langere
termijn zeker komt. „Enkele tien
tallen jaren geleden stond nog maar
20 procent van de bevolking achter
dit idee, nu 50 procent. Het hangt er
nu vanaf hoe de
politiek gaat
reageren.''
vrijdag 26 april 2019
GO
-Robert Dur, hoogleraar economie EUR
Alexander de Roo
(63) is lid van
GroenLinks, waar
voor hij jaren ac
tief is geweest,
onder meer in het
Europees Parle
ment. Na zijn stu
dies scheikunde
aan de TU Delft en
politicologie aan
de Universiteit van
Amsterdam werd
hij lid van de Paci
fistisch Socialisti
sche Partij, een van
de partijen waar
later GroenLinks
uit is voortgeko
men. In de jaren
1982 tot en met
1985 was hij voor
die partij duo
raadslid in Amster
dam. Na een aantal
jaren politiek werk
en het voorzitter
schap van Groen
Links in Brussel
werd De Roo in
1999 lid van het
Europees Parle
ment, wat hij tot
2004 bleef. In die
tijd werd hij ook lid
van het bestuur
van het Europees
Netwerk voor ba
sisinkomen. Mo
menteel is hij se
nior adviseur milieu
en water bij de pro
vincie Gelderland.
In 1991 was hij een
van de oprichters
van de Vereniging
Basisinkomen,
waarvoor hij nog
steeds actief is.
FOTO SHUTTERSTOCK
