WERK
Iemand een nareist noemen, heeft
Kuddegedrag hoort
erbij, gebruik het
Gastheer in Finse lodge
18
Je brein op het werk
VACATURE VAN DE WEEK
Ze halen het bloed onder je nagels
vandaan: bazen met een opgeblazen ego.
Waarom stijgt het ze zo naar de bol? En
hoe kom je zelf nog een beetje uit de verf?
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
De eerste dag van een
nieuwe collega is
het ideale moment
om hem of haar de
mores van de
afdeling bij te brengen. 'De
koffie in de kantine is het
lekkerst', of 'degene die het
laatste koekje opeet, moet
zorgen voor nieuwe'.
Iedereen is gevoelig voor dit
soort algemeen geldende
regels. Als we niet precies
weten wat we moeten doen,
kijken we graag naar wat
anderen doen. Vooral naar de
mensen op wie we lijken. Ik
kwam een keer binnen in een
bedrijf waar de heersende
norm was dat alle medewer
kers bij de lunch soep aten.
In het jaarverslag stond zelfs
een keurige infographic met
het aantal gegeten koppen
soep van dat jaar.
ik elke dag braaf een kop naar
binnen slobberde. Een dagje
overslaan was er niet bij.
,,Geen soep?!'' gilde de
kantinejuf naar mij over de
hoofden van de kudde col
lega's die braaf in de rij ston
den. ,,Doe toch maar wel",
besloot ik dan haastig. Stel je
voor zeg, je wilt toch niet
buiten de groep vallen.
Dat wat iedereen doet, de
zogeheten descriptieve norm,
is reuzehandig om mensen te
overtuigen, zo weet psycho
loog Robert Cialdini. Als je
weet dat mensen graag het
voorbeeld volgen van anderen
die op hen lijken, dan kun je
dat gebruiken.
personeelsvereniging en wil
je graag dat iedereen naar je
borrel komt, maar vallen de
aanmeldingen een beetje
tegen? Zet dan niet in een mail
naar het hele bedrijf: 'Nog
bijna niemand heeft zich
aangemeld'. Dat heeft een aan
zuigende werking. Herinner
je collega's simpelweg nog een
keer: 'Vergeet je niet aan te
melden!'
Wil je dat je collega's hun
vaat opruimen, dan kun je een
briefje ophangen met: 'negen
van de tien werknemers laten
de pantry schoon achter'.
Overigens werkt dit niet bij
iedereen. Mensen die hun
collega's stom vinden en er
absoluut niet bij willen horen,
zullen hierdoor juist het licht
aanlaten en hun vaat laten
slingeren. Het laatste koekje
eten ze ook zonder schroom
op.
De egotrippende baas, wie
kent hem (of haar) niet.
Uitermate overtuigd van
zijn eigen kunnen is alleen
zijn visie de juiste. Alle
successen zijn te danken aan zijn
bewonderenswaardige inzet. De
missers zijn uiteraard te wijten aan
een ander. ,,Uit onderzoek blijkt dat
ceo's met narcisme het goed doen
tijdens de crisis, maar daarna zijn ze
heel slecht voor je bedrijf', zegt psy
choloog, trainer en auteur Martin
Appelo tegen work-lifeplatform
Intermediair. „Financiële resultaten
dalen. Ze communiceren niet met
hun personeel. Zij hebben het gevoel
dat er over hen en niet met hen
wordt gepraat en werknemers
vinden dat de dankbaarheid die zij
verdienen, bij de baas terechtkomt.''
Wie zichzelf in extreme mate goed
vindt, kan weleens lijden aan het
hubrissyndroom (naar het Oud
Griekse woord voor 'overmoed'),
zoals in 2009 beschreven door onder
zoekers David Owen en Jonathan
Davidson. In een studie naar het ge
drag van Amerikaanse presidenten
en Britse premiers in de afgelopen
eeuw zagen zij een opbouwende
'Zeg eerst iets aardigs.
Bijvoorbeeld dat
je baas een leuke
das of tas heeft'
tendens in het zelfbeeld van deze
leiders. Hoe hoger de positie van de
leider en hoe langer deze wordt
bekleed, hoe groter de eigendunk van
de leider wordt.
Toch moeten we bazen met een groot
ego niet zomaar afschrijven. Een
groot ego hoeft niet per se een pro
bleem te zijn, benadrukt arbeids- en
organisatiepsycholoog Tosca Gort.
,,Een groot ego hebben, in de zin van
'veel zelfvertrouwen hebben', heeft
ook positieve kanten. Zo iemand
neemt beslissingen die een ander
niet aandurft. De grootste bedrijven
ter wereld zijn een succes geworden
door dat type mensen.''
Dat beaamt Appelo: ,,Bij ceo's en in
andere leidinggevende functies zijn
mensen met narcistische kenmerken
zwaar oververtegenwoordigd. Dat
komt omdat narcisten op een
bepaalde manier onverschrokken
zijn en in situaties waar leiding
wordt gevraagd, niet bang zijn hun
zegje te doen."
Openstaan
Wie in een hoge positie verkeert,
moet er vooral zelf op letten dat het
hem niet naar de bol stijgt. Cees 't
Hart, ceo van het Deense miljarden
bedrijf en bierbrouwer Carlsberg,
weet dat dit vaker voorkomt bij
mensen op leidinggevende posities
en doet er daarom alles aan om open
te staan voor andermans ideeën. ,,Ik
hoop dat de werknemers het gevoel
hebben dat ik een van hen ben. Dat
ben ik ook en zo voel ik dat ook."
Toen hij begon als ceo bij dit be
drijf, verruilde hij een fraai kantoor
op de 20ste verdieping voor een
vacante werkplek in de minder
chique kantoortuin. ,,Die verdieping
waar ik eerst zat, was alleen bereik
baar voor de hoogste management-
lagen. Ik zag er nooit iemand lopen.
Ik had er tien dagen dood kunnen
liggen voor iemand me gevonden
had.''
Zijn verhuizing had een signaal
functie. ,,Ook al ben ik de baas, ik ben
gewoon te benaderen. Ik zeg niet al
leen wat je denkt dat ik wil horen. Ik
'Narcisten zijn in
situaties waar
leiding wordt
gevraagd, niet
bang om hun
zegje te doen'
donderdag 25 april 2019
GO
Wat als gevolg had dat ook
Zit je bijvoorbeeld in de
Functieomschrijving Scandinavian
Wintersports zoekt voor aanko
mende winter een host (m/v) voor
de lodge Ukonhattu in Lapland.
Wie wordt gezocht? Iemand van 21
jaar of ouder die gastgericht is.
Wat levert het op? Het bedrijf be
taalt al je reis- en verblijfkosten, plus
een weekvergoeding van 100 euro.
Voor een uitgebreidere omschrijving:
nationalevacaturebank.nl/carriere/
persgroep
In samenwerking met
Nationale Vacaturebank
Zo deal je
met een
baas met
groot ego
PRISCILLA VAN AGTEREN
MARLOE VAN DER SCHRIER
-CARIEN KARSTEN
-MARTIN APELLO
