12 NIEUWS
Het antisemitisme is sterk
toegenomen in Frankrijk. Joden
gaan uit voorzorg bij elkaar wonen.
„Hier hoeven we niet bang te zijn.''
ANTISEMITISME FRANKRIJK
inks ligt de joodse boek
winkel Beit Hassofer. In
de etalage liggen kinder
boeken over het joodse
paasfeest - geschreven in
het Hebreeuws. Een paar
meter verderop: de
joodse slager Berbèche, waar je ook
iets kan eten: 100 procent koosjer.
,,En kijk deze twee restaurants, ook
allebei koosjer. De één is er vorig jaar
bijgekomen, de ander twee jaar gele
den'', vertelt Paul Chemouny. Hij
komt van het ene restaurant en wan
delt naar het tweede, een hypermo
derne fastfoodzaak. In de etalage
hangt een groot papier waarop staat
dat het restaurant is gecertificeerd
door officiële Joodse instanties.
,,De afgelopen jaren is de wijk
enorm veranderd, véél Joodser
geworden. Ik woon zelf hier om de
hoek. En van de twaalf appartemen
ten in dat gebouw worden er nu acht
bewoond door Joodse gezinnen.''
Chemouny is 82 jaar oud, Joods, en
sjokt langzaam - 'ik heb artrose' -
door zijn wijk in Noordwest-Parijs,
het 17de arrondissement. Er wonen
nu 40.000 tot 45.000 Joden: bijna een
kwart van alle bewoners. Daarmee is
het, naar verluidt, één van West
Europa's grootste Joodse wijken.
De fietsenmaker op de hoek is
Joods. Schwartz's Deli aan de over
kant is een ontmoetingspunt voor
Joden tijdens lunch en diner.
,,Kijk'', zegt Chemouny. ,,Dit is de
synagoge waar ik meestal naartoe
ga.'' Hij staat voor een Joods cultureel
centrum, schuin achter zijn huis,
waarvan een deel wordt gebruikt als
gebedsruimte. Chemouny schudt
hartelijk de hand van synagoge-voor
zitter David Sellam. ,,Zo'n twintig
jaar geleden stond in deze wijk één
synagoge, nu zijn er zes tot acht'',
zegt Sellam.
Het 17de arrondissement is uitge
groeid tot een toevluchtsoord voor
Franse Joden. Hier voelen ze zich
veilig. Onder elkaar. „Mensen voelen
zich in deze wijk op hun gemak. We
kunnen hier Joods zijn zonder dat we
bang hoeven te zijn dat we worden
aangevallen als we de synagoge uit
komen'', zegt David Sellam.
Frankrijk had vorig jaar te maken
een fikse toename van antisemi
tisme. In 2018 waren er 541 inciden
ten: een stijging van 74 procent in
STRAF
vergelijking met 2017. In twee derde
van de gevallen ging het om bedrei
gingen. Bijna 20 procent betrof ver
nielingen, zo'n 15 procent was fysiek
geweld.
De cijfers worden verzameld door
joodse organisaties en doorgegeven
aan het Ministerie van Binnenlandse
Zaken. De politie heeft zelf geen cij
fers: het is in Frankrijk per wet verbo
den om misdaden te registeren op re
ligieuze achtergrond.
Een duidelijke reden voor de stij
ging weet niemand te geven. De
daders zijn divers. Soms zijn het van
dalen die hakenkruisen op muren of
graven zetten. Soms zijn het ex
treemrechtse activisten die bedrei
gingen uiten. En een fenomeen dat
steeds vaker wordt genoemd: span
ningen tussen moslims en joden in
de voorsteden van Parijs. Haat jegens
Israël zou daar worden omgezet in
haat jegens joden.
Joodse kinderen worden lastig
gevallen op scholen, op gebouwen
worden antisemitische leuzen
gekalkt, en joden met keppeltjes
worden uitgescholden op straat.
,,Het antisemitisme is overal toege
nomen, maar het meest in sommige
banlieues waar moslims en joden
samenwonen en waar joden niet
meer het gevoel hebben veilig te
zijn'', constateerde onderzoeker Jé-
róme Fourquet in 2016 in zijn boek
Volgend jaar in Jeruzalem?
Vluchten uit banlieues
In 'beruchte' voorsteden van Parijs
zoals Aulnay-sous-Bois en La Cour-
neuve zou sprake zijn van een leeg
loop. ,,Ze vluchten uit de banlieues'',
zei Francis Kalifat, de voorzitter van
de Joodse koepelorganisatie Crif. ,,In
tien jaar tijd zijn daar 50.000 tot
60.000 Joden weggegaan.'' Veel van
hen trekken naar wijken zoals het
17de arrondissement in Parijs, waar al
veel geloofsgenoten wonen. Anderen
verhuizen naar Israël. In 2015 werd
een piek bereikt: toen vertrokken
2016
2017
2018
achtduizend Franse Joden naar Israël.
Stella Bensignor woonde met haar
man en drie kinderen in zo'n buiten
wijk, ten oosten van Parijs. ,,Ik ging
op een ochtend ons huis uit en liep
naar de auto om mijn kinderen naar
school te brengen. Mijn dochter zei:
'mama, zie je wat erop staat?''' Ben-
signor pakt haar telefoon om de foto's
te laten zien. ,,Op mijn portier was
met grote letters 'JOOD' gekerfd.'' De
letters zijn met een scherp voorwerp
op het autoportier aangebracht. ,,Aan
de andere kant van de auto was in de
deur 'Israël' gekrast. En daarnaast
nog een soort ster, wat waarschijnlijk
een Jodenster moest voorstellen. Ik
was geschokt.''
Bensignor deed meteen aangifte.
De politie waarschuwde haar dat
er meer bedreigingen aan konden
komen als haar familie in de wijk
'bekend zou staan' als Joods. Dat was
voor haar de druppel. ,,We zijn de
zelfde avond vertrokken. Ik wilde
daar niet blijven wonen. Ik was
doodsbang. We hebben snel wat
dingen in dozen gepakt en zijn naar
mijn ouders gegaan. Daar hebben we
vier maanden gewoond, totdat we
een nieuw huis hadden.''
Het was een traumatische erva
ring. Maar tegen haar kinderen is
Bensignor zelfverzekerd. ,,Ik zeg dat
ze zich er niet te veel van moeten
aantrekken.'' Zelf heeft ze het er wel
degelijk moeilijk mee. Ze is nog
steeds bang. ,,Als ik alleen thuis ben,
zit ik nog weleens te huilen. Het
wordt wel minder. Je probeert het te
vergeten. Maar in de media hoor je
steeds weer over antisemitische inci
denten, over hakenkruisen op joodse
graven en dat soort dingen. Dan word
ik er toch elke keer weer aan herin
nerd wat mij is overkomen.''
De daders zijn nog niet gepakt. Ze
heeft geen idee wie haar auto be
kraste. ,,Je vraagt je de hele tijd af:
waarom? Wat hebben we gedaan om
zoiets mee te maken? Is het alleen
omdat we Joods zijn?''
woensdag 24 april 2019
GO
Frank Renout
Parijs
In Frankrijk is het moeilijk om
antisemitisme en racisme straf
rechtelijk aan te pakken. Ze
staan genoemd in de Wet op de
Pers uit 1881, maar die is er juist
om de vrijheid van meningsuiting
te waarborgen. Onder de leus
'racisme is geen opinie maar een
strafbaar feit' zijn zeventig parle
mentariërs, ook van de rege
ringspartij van president Macron,
een actie gestart. Antisemitisme
en racisme moeten volgens hen
in het Wetboek van Strafrecht
worden opgenomen.
In Herrlisheim,
Oost-Frankrijk, zijn
joodse graven beklad
met hakenkruisen.
Aantal antisemitische
incidenten in Frankrijk
