wapenprobleem en is het wachten op nieuw bloedbad
21
afgestomptheid die je toch hebt.''
Klis begon de verhalen van over
levenden en experts op te tekenen
na de schietpartij in Parkland,
Florida, waar vorig jaar veertien
leerlingen en drie docenten wer
den vermoord. De betrokken tie
ners waren zo kwaad en lieten dat
zo luid horen, dat nieuwe urgen
tie ontstond in het eindeloos
voortkabbelende debat over wa
penbezit in de VS.
Klis: „Aanscherping van de wa
penwet is voor het eerst een groot
thema in de voorverkiezingen bij
de Democraten om het president
schap. Er worden meer wetten
aangenomen die het mogelijk ma
ken om een wapen af te nemen als
vrienden en familie aangeven dat
het niet goed gaat met iemand.
Maar ja, aan de andere kant kan ik
ook heel cynisch zijn en zeggen:
twintig jaar geleden was Colum
bine en sindsdien is er eigenlijk
bijna niks veranderd.''
,,Ja, heel goed. De gemiddelde
aanrijtijd in plattelandsgebieden
is 26 minuten. Er zijn gewoon
plekken in Amerika waar de poli
tie niet op tijd zal zijn. En vaak
hebben die scholen ook geen geld
voor vergaande veiligheidsmaat
regelen. Als dat betekent dat in
een paar minuten tientallen kin
deren vermoord kunnen worden,
heb ik begrip voor het besluit le
raren te bewapenen. Ik zal niet
zeggen dat het een goed idee is,
maar misschien wel het minst
slechte idee.''
,,Je kunt het niet zomaar. En als
het je dan lukt, als je iets raakt, is
het toch heel stoer, heel manne
lijk ook. Maar een automatisch
wapen afvuren, wat ik ook deed,
is gewoon doodeng. Daar zit geen
sportelement aan. Ik vond het een
wapen dat uitsluitend is gemaakt
om te doden en verwonden. Dat
mensen die wapens willen bezit
ten, zal ik nooit begrijpen.''
,,Ik zou zelf nooit een vuurwapen
willen bezitten, maar ik begrijp
dat het voor sommige mensen
een belangrijk onderdeel is van
hun identiteit. Het afschaffen van
het tweede amendement in de
grondwet (waar het recht op wa
penbezit in is vastgelegd, red.) is
voor Amerikanen zoiets als de
vrijheid van meningsuiting af
schaffen. De één is er meer voor
dan de ander, maar het is een heel
fundamenteel iets. En ik snap wel
dat je in een klein dorpje in de
grote uitgestrekte leegte een wa
pen wil bezitten om je te kunnen
beschermen, omdat er geen poli
tie is of omdat er wilde dieren
rondlopen. Dat zit een beetje in
de psyche van de Amerikaan.''
,,Ik woonde in New York, in Park
Slope, Brooklyn, een heel veilige
omgeving, dus het was niet de
hoofdreden. Maar zat wel in ons
achterhoofd. Ik merkte aan ou
dere kinderen dat de active shooter
drills die ze op school meemaken
heel veel met hen doen. Ouders
zoeken hun kind en vinden hem
ineens schuilend onder de tafel in
de keuken, omdat hij een harde
knal heeft gehoord en bang is. Op
de school waar Ezra heen had
kunnen gaan als we waren geble
ven, was heel veel discussie om
dat de bewaker een wapen wilde
vanwege schietpartijen. Dan denk
School shootings
je toch: ik wil mijn zoon daar ei
genlijk niet aan blootstellen.''
Het schrijven van Generatie Co
lumbine is hem niet in de koude
kleren gaan zitten. Hij droomde.
Over slachtoffers, over Sandy
Hook (de basisschool waar een
schutter 26 slachtoffers maakte in
2012, red.) en de dagopvang van
zijn eigen zoon. ,,Ik heb heel vaak
even m'n werk moeten stilleggen.
Als ik de opname van een inter
view terugluisterde, of videobeel
den terugkeek - het raakt je ge
woon heel erg. En dan heb ik al
leen over zulk geweld geschreven.
Ik heb het niet beleefd, ik heb al
leen met mensen gepraat die het
hebben beleefd. Kun je nagaan
wat zij meemaken.''
,,Overduidelijk hebben ze alle
maal geestelijke problemen,
stoornissen, zijn ze getraumati
seerd en suïcidaal. Maar het over
grote deel heeft ook issues met
hun lichaam. Een bepaalde
schaamte over zichzelf, het idee
dat ze niet voldoen aan een idee
van mannelijkheid. Ze hebben
het idee dat ze tekortkomen en
willen dat compenseren met een
grootse daad, of simpelweg met
het bezitten van een wapen. Ze
hebben vaak ook een zekere af
keer van vrouwen, het idee dat ze
recht hebben op aandacht van
vrouwen, recht hebben op seks. Je
zag het bij de schutter in de tram
in Utrecht ook, hij had allerlei
problemen met vrouwen. De
meeste massaschutters hebben
dat. Huiselijk geweld, een be
paalde vrouwenhaat. Het past bij
die beschadigde mannelijkheid.
„Toxische mannelijkheid is
even belangrijk als de beschik
baarheid van vuurwapens. Kijk
naar Zwitserland. Daar heeft één
op de vier bewoners een wapen
en gaan alle mannen in militaire
dienst. Maar je hebt er vrijwel
geen mass shooters. Omdat je niet
de machocultuur hebt die je in de
VS wel ziet. Wapens zijn in Zwit
serland meer gereedschap dan
machtsinstrument.'' Overigens is
in de VS in 43 procent van de
huishoudens een wapen aanwe
zig, volgens een onderzoek uit
2018.
,,De eerste keer dat ik naar de film
ging in Amerika lette ik op: waar
zitten we, hoe ziet de zaal eruit? Ik
was voorzichtig op een manier die
ik in Nederland nooit was.''
,,Nee, toen we een kinderdagver
blijf zochten keek ik steeds met
een waar de deur was en hoe je
binnenkomt. Ah, een sluis, heel
fijn, dacht ik dan. Als ik aankom
en de deur staat open, vraag ik me
direct af: waarom staat die deur
open? Nog steeds heb ik het in
m'n achterhoofd elke keer als ik
Ezra wegbreng. En denk ik, o
wacht, we zijn niet meer in
Brooklyn.''
GO ZATERDAG 20 APRIL 2019
20 april 1999: scholieren ontvluchten Columbine High School
waar twee leerlingen tijdens een schietpartij twaalf leerlingen
en een docent ombrengen. foto afp
President Trump en sommige
scholen willen leraren bewape
nen. Kun je je voorstellen dat het
een veilig gevoel geeft?
Je bent zelf gaan schieten in
Oklahoma. Hoe was dat?
Ben je het belang van wapens in
Amerika gaan begrijpen?
Je woont inmiddels weer in Ne
derland. In hoeverre speelde
vuurwapengeweld een rol bij je
besluit te vertrekken uit de VS?
5. 9 doden 2. 27
doden
33 doden 1.
10 doden 17 doden
•4 3.
De grootste school shootings*
in de VS sinds Columbine ('99:)
1. Virginia Tech University - 2007
2. Sandy Hook Elementary - 2012
3. Marjory Stoneman Douglas
High school - 2018
4. Santa Fe High school - 2018
5. Umpqua Comm. Coll. - 2015
*In Las Vegas vielen 58 doden bij
een mass shooting (2017). In die
lijst staat Virginia Tech derde.
Wat weet je over de daders?
Was je zelf extra alert?
Heb je dat hier losgelaten?
Generatie Columbine, Hans Klis,
208 pagina's, 20,50 euro.
