RECENSIE
Niemand kan
het juiste zeggen
hoort. Je moet je lot aanvaarden. 'Niet kla
gen dragen', schreef Aafke, die ons extra
dierbaar is geworden.'' Van Hamel laat de
kaart zien van bejaardencentrum Molen
schot in Soest: een vierluik met tweemaal
de gebouwen, een standbeeld van twee
struisvogels en de eetzaal met oranje kleed
jes. Achterop dat kenmerkende krullerige
oud emensenhand schrift.
,,Toen we de tekst lazen, werden we
omvergeblazen", zegt Van Hamel. „Won
derlijk. Maar daardoor ook poëtisch. Een
aaneenschakeling van onaffe zinnen, gram
maticaal incorrect, soms geen touw aan vast
te knopen.'' Aafke intrigeerde hen zo, dat
ze een apart hoofdstukje aan haar wijdden.
Haar kaart werd de basis voor de 'boek-
soundtrack' door theatermuziekgroep BOT.
,,Ze gebruiken zelfgebouwde instrumenten
als een rolstoelcello en de percussie bestaat
uit klapperende kunstgebitten." (Te belui
steren op birdfish.nl.)
Schrijver Hendrik Groen, bekend van zijn
dagboeken uit het bejaardenhuis, leverde
het voorwoord en signaleert en passant een
tweede uitstervend verschijnsel. 'Het is
treurig maar waar: ik krijg al jaren geen
ansichtkaarten meer. De enige kaarten die
ik nog een doodenkele keer
krijg hebben een zwarte rand.'
Legende van een zelfmoord uit
2008 van de Amerikaanse
schrijver David Vann was een
boek dat een verpletterende
indruk maakte toen ik het jaren
geleden las. Deze bundeling
van vijf semiautobiografische
verhalen en een novelle draaide
om de zelfmoord van vader Jim,
die zichzelf door het hoofd
schoot toen Vann 13 jaar was.
In Heilbot op de maan (De
Bezige Bij, €24) keert hij terug
naar die allesbepalende gebeur
tenis in zijn leven. Het is het
vervolg op én een spiegelboek
van Legende van een zelfmoord.
Nog maar enkele jaren geleden
kwamen David Vann nieuwe
feiten ter ore: dat zijn vader
mogelijk had overwogen zijn
stiefmoeder mee te nemen in
de dood. Dat zijn tante opmer
kingen over zelfmoord weg
lachte. Dat zijn oom, tegen dok
tersadvies in, Jim in zijn eentje
liet terugkeren naar huis. David
besefte dat zijn weigering een
jaar bij zijn vader in Alaska te
wonen een duit in het zakje
heeft gedaan.
Vanuit 'een nieuwe behoefte
te overwegen hoe wij hem alle
maal uiteindelijk hebben laten
vallen', aldus Vann, onderzoekt
hij de aanloop naar deze tragi
sche daad. Met precisie ontleedt
hij de complexe situatie van
iemand met een zware depres
sie en zijn omgeving. Door een
verwarrend samenspel van
emoties kan niemand het juiste
doen of zeggen - en dat laat
zien hoe onvoorstelbaar moei
lijk het is om een depressieve
persoon terzijde te staan.
We mogen niet klagen is
verschenen bij uitgeverij
De Harmonie (€17,90).
ROMAN
David Vann,
Heilbot op de maan
Opnieuw een indrukwek
kend boek. —Vivian de Gier
Boven: Bejaardencen
trum Santvoorde, Baarn.
Midden: Verzorgings
tehuis Transvaal, Den
Haag en bejaardentehuis
De Molenhof, Zwolle.
Onder: N.V.V. Bejaarden
centrum 't Huis aan de
Vecht, Utrecht.
ZATERDAG 20 APRIL 2019 33
