'Tijdens
mijn vaders
ziekte was ik
voortdurend
op tv. Ik voelde
zijn zorgen:
jongen, pas
op jezelf'
,,Die heeft hij nauwelijks gekend, maar hij
heeft gezien dat zijn vader hem altijd ver
dedigde. Zelf dacht hij, na het lezen van een
hele stapel boeken: ik snap het wel dat
mensen boos zijn en verdrietig worden als
ze zijn naam horen. Het is raar als je dan
zelf ook die naam hebt."
,,Voor mij is de naam Bram Asscher de
naam van mijn vader, die ik mis. Voor mij
staat die naam voor liefde en voor warmte."
,,Dat zou van een grote gemakzucht getui
gen: even parmantig vertellen hoe ze het
tachtig jaar geleden hadden moeten doen.
Ik kan beter proberen mijn eigen werk zo
goed mogelijk te doen."
Zijn eigen werk: de sociaaldemocratie er
weer bovenop helpen. ,,De dingen waar
mensen het meest naar verlangen, waar
wij eigenlijk heel goed in zijn, hebben we te
weinig laten zien", zegt hij. ,,Een goede
leraar voor de klas, betaalbaar wonen,
mensen de ruimte geven in hun werk.
Eigenlijk een heel ouderwets verhaal: de
markt biedt niet overal een oplossing voor.
Succes is geen keuze."
,,Na de verkiezingen ben ik met het lood in
de schoenen naar Wim Kok gegaan, de laat
ste echte staatsman uit de Nederlandse po
litiek. Daar stond hij in de deuropening van
zijn huis in Amsterdam-West: de grote
vriendelijke reus. Toen ik op hem afliep,
dacht ik bij mezelf: eikel, wat heb je gedaan?
Hoe ga je hem vertellen wat er is gebeurd?
Maar Wim zei: ik zit me de hele tijd af te
vragen wat ik verkeerd heb gedaan dat jou
dit is overkomen.''
,,Hij heeft ook gezegd: we hebben nieuwe
ideologische veren nodig. Zijn tragiek is
dat dat verhaal nooit de overlevering heeft
gehaald."
,,Dat klopt. Er is geen groot verhaal, geen
wenkend perspectief. Dat hebben we te
weinig geboden, terwijl er wel veel be
hoefte aan is."
,,Ik wil liever naar mijn eigen tijd kijken. Op
de ijsbaan kwam een mevrouw naar me toe
om me te zeggen dat ze voor het eerst PvdA
heeft gestemd. Ze maakte zich zorgen over
de verharding in de samenleving, zei ze. En:
bedankt dat je het voor ons doet. Dat ver
vulde me met trots."
,,Omdat ik liever vertel wat ik zelf wil en
waar wij voor zijn. Links heeft twintig jaar
lang uitgelegd waarom de populisten niet
deugen. Die energie hadden we beter kun
nen stoppen in een geloofwaardig verhaal,
waar de mensen vrolijk van worden."
,,Dat is van een stuitende arrogantie. Men
sen zitten op nulurencontracten, ze kun
nen geen woning vinden, leerlingen wor
den naar huis gestuurd. Er zijn veel mensen
die werken en toch arm zijn, die echt zor
gen hebben over hoe ze het moeten rooien."
Uw moeder was arm.
,,In 1945, ze was een baby, overleed haar
vader. Hij was violist in het Concertge
bouw. Daar was niet veel voor geregeld. Ja,
je kon gratis naar concerten, maar dat was
het wel. Als kunstenaar was het sowieso
geen vetpot, maar je moet niet ook nog eens
doodgaan. Haar moeder was typiste en had
niet altijd vast werk. Dus was er geen geld.
Zo ging dat in die tijd. Gewoon pech.
Na het overlijden van mijn vader kwam
dat allemaal terug. De angst voor armoede
greep haar opeens weer naar de keel, terwijl
daar geen enkele aanleiding voor was. Mijn
ouders hadden altijd een goed inkomen,
maar kennelijk gaat armoede heel diep
in je lijf zitten. Ik vond het heel leerzaam
om dat te ontdekken. Als mijn moeder
nieuwe schoenen voor ons kocht, ervoer
ze dat altijd als een heel feestelijk moment.
Gewoon: omdat ze het kon doen. Als ik
praat met mensen die dat niet kunnen, snap
ik ze donders goed."
,,Een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Bevlo
genheid. Ze heeft zich altijd beziggehouden
met sociaal recht. In de Sociaal Economi
sche Raad, als hoogleraar aan de universi
teit. Ze zat in de Emancipatieraad. Ze heeft
ons geleerd dat de gelijkheid van man en
vrouw begint met een ander gesprek thuis."
Enthousiast: „Jazeker! We groeien weer. Als
je de Statenverkiezing omrekent, staan we
op veertien zetels."
,,Ik ga niet wachten tot de PvdA 76 zetels
heeft, zo lang kan ik mijn adem niet inhou
den. Maar ik ben wel een beetje klaar met
dat geschuif op de millimeter. Wij hebben
Nederland veel te bieden: meer tijd voor
onze geliefden en elkaar, meer nadruk op
wat ieder mens kan toevoegen met echte
persoonlijke vrijheid. Ik ben een optimist:
ik denk dat we nog heel wat kunnen berei
ken. De dood is als je niet meer droomt, als
je niet meer zegt dat het beter wordt."
Vond hij dat zijn grootvader niet had na
gedacht?
Vindt u het ook raar?
U geeft in het boek geen oordeel over
uw overgrootvader.
U staat met uw negen zetels in het rijtje
van legendarische sociaaldemocraten
als Troelstra, Drees, Den Uyl en Kok.
Wim Kok heeft 25 jaar geleden de ideo
logische veren bij het oud vuil gezet.
Net als die nieuwe ideologische veren.
U zegt eigenlijk: de PvdA faalt al een
kwart eeuw.
Waarom schrijft u niet over het opko
mend populisme?
Er wordt wel gezegd: de kiezer verveelt
zich.
Wat heeft u van haar meegekregen?
Wordt het nog wat met de PvdA?
Dat schiet niet erg op.
13
