Zijn carrière verliep
opvallend voorspoedig.
Totdat de PvdA tijdens de
verkiezingen van 2017
ongenadig onderuitging.
,,Ik was in één klap al mijn
politieke decorum kwijt.''
Achteraf constateert
Lodewijk Asscher (44) dat
hij er zijn vrijheid door
terugkreeg.
Als Lodewijk Asscher 8 jaar is,
trouwt zijn achternicht in de Portugese
Synagoge aan het Jonas Daniël Meijerplein
in Amsterdam met een sefardische jood
uit Canada. De kaarsen branden, de sfeer
is magisch. Asscher draagt de blauw-witte
keppel van de Liberaal Joodse gemeente in
Den Haag, de stad waar hij dan woont.
Op de kansel staat de rabbijn. Zijn woor
den klateren neer. Hij is blij dat het geen
gemengd huwelijk is, want joden die kie
zen voor een gemengd huwelijk ondermij
nen het joodse volk en geloof 'en maken
daarmee dus het werk van Hitler af.
Asscher voelt zijn vader verstijven. Zijn
moeder, gedoopt in de rooms-katholieke
kerk, doet alsof ze niets heeft gehoord en
kijkt de andere kant op.
,,Ik was nog maar een jongetje", zegt hij.
,,Maar ik realiseerde me dat hier iets ge
beurde dat niet oké was. Na afloop reden
we naar huis. In de lucht hing: wij laten ons
niet kisten, wij maken onze eigen keuzes,
wij doen de dingen die we zelf belangrijk
vinden."
Op 15 maart 2017 leed Asscher, leider van
de PvdA, de 'moeder aller nederlagen'. ,,Er
zat overmoed in het idee dat ik het wel
even goed ging doen", zegt hij. ,,Je bent per
manent bezig te bedenken waarom het wél
goed gaat, waarom het één groot feest
wordt."
Zijn partij zakte van 38 naar 9 zetels. Tij
dens een rollenspel was zijn campagneme
dewerker Simon den Haak nog in de huid
van PVV-leider Geert Wilders gekropen
met de woorden: 'Meneer Asscher, u weet
iets te bereiken wat Job Cohen niet is ge
lukt: de totale vernietiging van de PvdA.'
Dat was niet alleen heel geestig, het bleek
ook angstig dicht in de buurt van de werke
lijkheid te komen.
,,Waar moest ik na die uitslag nog bang
voor zijn?" zegt Asscher. ,,Ik was in één
klap al mijn politieke decorum kwijt. Maar
tegelijkertijd wist ik wat ik kon. Als vice-
premier in het tweede kabinet-Rutte had
ik er, anders dan anderen, wel gestaan.
Daar, op die avond, ontstond bij mij het
zelfde gevoel als toen in die auto: ik laat me
niet kisten. Ik maak mijn eigen keuzes en
ik ga voor wat ik zelf belangrijk vind."
Een louterende ervaring. Daarna werd al
les lichter.
,,Toen ik 27 was, kwam ik als groentje in
de gemeenteraad van Amsterdam met niets
dan mijn intuïtie, mijn mening en mijn ge
voel voor rechtvaardigheid. Dat gevoel is
helemaal terug: vrij zijn in je hoofd. Dat is
een geweldig mooie ervaring."
,,Natuurlijk."
,,Ik zat op de verkiezingsavond in de
schmink. Mijn campagnemanager kwam
binnen en zei zachtjes: negen. Dan weigert
je brein eerst te begrijpen wat hij zegt. Ver
volgens denk je: dat kan toch niet waar zijn?
Maar het was wel waar. Ik heb gezegd: laat
me even alleen. Een uurtje. Daar is nog een
mooie foto van: je ziet mij zitten met mijn
hoofd in mijn handen. Piekerdepieker. Het
is een zwaar vak. Ik verlang weleens naar
een leven zonder gedoe aan mijn hoofd.
Maar ik besloot: vanavond loop ik niet weg.
En de volgende ochtend dacht ik er nog net
zo over."
,,De afwas doe je uit plichtsbesef."
,,De absolute wil om bij te dragen en niet te
kiezen voor de makkelijke weg. Dat zit in
mijn opvoeding: zo veel mogelijk andere
mensen proberen te helpen met je talenten
en daarvoor een rol te vinden die bij je past.
Voor mij is dat de politiek."
Asscher publiceerde afgelopen week een
boek over zijn ervaringen: Opstaan in het
Lloyd Hotel. Dat hotel, vlak bij zijn huis, is
de plaats waar hij vertrouwelijke besprekin-
TEKST MARCEL WIEGMAN
FOTO'S ERIK SMITS
Heeft u overwogen het bijltje erbij neer
te gooien?
Hoe lang heeft dat geduurd?
Is dat plichtsbesef?
Wat is het dan?
10
