9
men er nooit, omdat met het aan
treden van Michail Gorbatsjov als
leider van de Sovjet-Unie het
einde van de wapenwedloop en de
Koude Oorlog wordt ingeluid.
De Amerikaanse president Ba-
rack Obama roept in Praag op tot
een kernwapenvrije wereld. Een
jaar later kondigt hij aan dat de VS
geen nieuwe kernwapens meer zal
ontwikkelen. Met Rusland wordt
afgesproken het aantal strategi
sche kernwapens terug te dringen.
2010
Nederland is akkoord met de
plaatsing van nieuwe Ameri
kaanse kernwapens. De JSF moet
het wapen kunnen dragen
'2017
Nederland verwerpt een VN-ver-
drag voor een verbod op kern
wapens. Landen die zelf nucleaire
wapens hebben, doen niet mee
aan de stemming. In totaal stem
den 122 landen voor het verdrag.
Nederland is het enige Navo-land
dat aanwezig is en ook het enige
land dat tegenstemt. Onderzoek
wijst uit dat 85 procent van de Ne
derlanders voor zo'n verbod is.
In Volkel worden 22 Ameri
kaanse kernbommen van het
type B61 opgeslagen. Deze heb
ben tot vier keer de kracht van de
eerste atoombommen die op Ja
panse steden werden gegooid. De
vliegbasis is daarna geregeld het
toneel van protestacties. Vredesac
tivisten blokkeren de toegang en
vernielen gebouwen en materieel.
Non-proliferatieverdrag van
kracht. Afgesproken wordt dat al
leen de Verenigde Staten, Sovjet
Unie, Groot-Brittannië, Frankrijk
en China kernwapens mogen heb
ben.
(IKV) start de campagne 'Help de
kernwapens de wereld uit, om te
beginnen in Nederland'. De cam
pagne wordt massaal gesteund.
Russen hebben ontwikkeld, be
sluit de Navo om 572 kruisraketten
in Europa te plaatsen.
De grootste demonstratie ooit
tegen kernwapens. In Den Haag
komen 550.000 mensen samen
om te protesteren. Twee jaar eer
der gingen in Amsterdam ook
honderdduizenden mensen de
straat op.
48 kruisraketten op vliegbasis
Woensdrecht te plaatsen. Die ko-
rikaanse nucleaire kruisraketten tot
massale vredesdemonstraties.
Amerikanen zetten de Nederlandse
worsteling weg als 'Hollanditis'. De
kruisraketten werden uiteindelijk
niet geplaatst.
In 2016 laaide de politieke discus
sie in Nederland op, toen dankzij
een burgerinitiatief een kernwa-
penvrije wereld op de agenda van
de Tweede Kamer terechtkwam.
Een paar maanden later riep de Ka
mer toenmalig buitenlandminister
Bert Koenders op om in de Ver
enigde Naties vóór een kernwapen
verbod te stemmen. Uiteindelijk
onthield ons land zich van stem
ming, omdat de Navo-bondgeno-
ten geen Nederlands 'ja' konden ac-
cepteren. De VN-resolutie werd in
oktober 2016 wel aangenomen.
Daarna werd er onderhandeld
over een wereldwijd verbod op
kernwapens. Bij de stemming over
een definitief verdrag stemde Ne
derland in juli 2017 toch tegen. Het
kabinet wil wel bijdragen aan wa
penbeheersing door binnen de VN
het initiatief te nemen voor het in
stellen van een internationale com
missie die zich hierover buigt.
Daarmee volgt het kabinet een
advies op dat de gezaghebbende
Adviesraad Internationale Vraag
stukken (AIV) eind januari gaf: die
meende dat het bevorderen van
overleg tussen de kernmogendhe-
den 'hard nodig' is en stelde een
commissie voor naar voorbeeld van
de Brundtland-commissie. Die
boog zich in de jaren 80 met succes
over het wereldwijde milieuvraag
stuk.
De AIV deed in dat kernwapen
advies ook een beroep op het kabi
net om de F-35 technisch in staat te
laten zijn kernwapens te dragen,
omdat het een onderdeel is van de
Navo-strategie. Volgens Jaap de
Hoop Scheffer, voorzitter van de
AIV, is dat nodig voor 'de geloof
waardigheid van de verdediging
van het bondgenootschap' en geeft
het Nederland de positie om ook
inspraak te hebben in nucleaire
aangelegenheden.
Gezamenlijk
Volgens kernwapendeskundige
Van der Meer is zo'n gezamenlijke
aanpak de enige kans van slagen.
,,Het is een langetermijnproject,
maar alleen als je de negen kernwa-
Veertigjaar
terug was het
ondenkbaar dat er
een verbod op
chemische
wapens zou zijn.
Dat is er ook
gekomen
penlanden kunt overhalen om hun
arsenaal te verminderen en uitein
delijk op te geven, kan het lukken.''
Dat zou makkelijker gemaakt kun
nen worden door technologische
ontwikkelingen: denk aan wapens
die kernbommen overbodig maken
of raketschilden waardoor kernwa
pens nutteloos worden.
Van der Meer put hoop uit de ver
dragen die kerngrootmachten VS
en Rusland - samen goed voor
90 procent van de atoombommen
ter wereld - eerder sloten en die
voor een grote reductie zorgden.
„Vergeet niet dat het veertig jaar ge
leden ondenkbaar was dat er een
verbod op chemische wapens zou
zijn. Dat is er ook gekomen en dat
zagen we ook niet aankomen. Er is
dus geen reden om fatalistisch ach
terover te leunen.''
vrijdag 19 april 2019
GO
2009
1961
1970
1977
Het Interkerkelijk Vredesberaad
1979
In reactie op een een nieuwe
middellangeafstandsraket die de
1983
1985
De Nederlandse regering besluit
Kerngrootmachten VS en
Rusland hebben samen 90 pro
cent van de atoombommen ter
wereld in bezit.
Een F-35 (JSF) met raketten.
FOTO LOCKHEED MARTIN
—Sico van der Meer,
Instituut Clingendael
