over vetweefsel
Zing je los van
een depressie
met 'Sammy'
Dit lied weet
de kenmerken
van een depressie niet
alleen weer te geven
maar ook uit te dagen
21
René Diekstra
slecht nieuws, want als de kleinere
vetcellen minder leptine afgeven,
daalt je leptinespiegel relatief sterk
en krijg je sneller honger. Zelfs als
je een gedeelte van de vetlaag chirur
gisch verwijdert, maakt het lichaam
nieuwe vetcellen op andere plaatsen
aan, zoals de borsten, tot het oor
spronkelijke aantal is hersteld.''
»Snacktrek
Elke dag zetten stoffen in je lijfje
aan tot eten. Wanneer er door ziek
tes, medicijnen of genetische afwij
kingen iets fout gaat met deze stof
fen, kun je enorme honger krijgen
waar niets tegen valt te doen. Het
hormoon cortisol bijvoorbeeld, dat
in de bijnierschors wordt gemaakt,
is onmisbaar voor onze weerstand
en stofwisseling, maar sta je te lang
bloot aan stress en slaaptekort dan
geeft het onweerstaanbare snacktrek.
En de maag vraagt om voedsel door
de afgifte van het hormoon ghreline.
Je hoeft alleen maar aan lekker eten
te denken, en ghreline zet ertoe aan.
Het heeft dan ook tot taak de opbouw
van vetvoorraden te stimuleren.
Heupen en buik
Het maakt nogal uit waar je vet be
landt. Op de heupen is het minder
schadelijk dan rondom organen en
kan het volgens sommige onderzoe
ken zelfs tegen diabetes beschermen.
In de vetcellen in de buik is minder
gunstig. Door de omliggende orga-
ZES FACTOREN DIE OBESITAS VEROORZAKEN
Leefstijlgerela-
teerde factoren als
ongezond eten,
alcohol, te weinig
slapen en bewegen.
Medicijnen-
gebruik, zoals bèta
blokkers, pijnstil
lers, sommige anti
nen (nieren, lever) kunnen de vetcel-
len minder ruimte innemen. Wat er
niet meer in past, komt rondom die
buikorganen terecht. Het verstoort
de suikerstofwisseling in de lever en
de spieren, wat op de lange termijn
diabetes geeft. Buikvet geeft ook hor
monen en ontstekingsstofjes af, die
aandoeningen als hart- en vaatziek
ten kunnen veroorzaken.
Bruin vet is je vriend
Het meeste vetweefsel bestaat uit
wit vet. Door ons lichaam heen be
vinden zich ook kleine hoeveelheden
bruin vet, dat lijkt op een combinatie
tussen vet- en spierweefsel. De
bruine cellen kunnen bij kou veel
sneller vet laten omzetten in warmte.
Boon: ,,Een koude douche, een frisse
wandeling en rodepeperproducten
eten, zetten je bruine vet aan het
werk en branden calorieën weg. In
een experiment verloren twaalf
mannen in zes weken een kilo aan
vetmassa door de thermostaat twee
uur per dag op 17 graden te zetten.
In een jaar tijd kun je er tot 10 kilo
mee verliezen zonder spiermassa
kwijt te raken. En sta je vaak in de
kou, dan vormt je lichaam meer witte
vetcellen om tot bruine."
»Tap met je voet
Niet iedereen kan slank worden,
maar een gezond gewicht is vaak wel
mogelijk. Een goed slaapritme, geva
rieerd, vezelrijk eten en een half uur
lichte lichaamsbeweging bieden een
goed begin. Beweeg eens als een ze
nuwpees: tap achter je bureau met je
voet op de grond, speel met je pen of
span je dijen aan. Door niet stil te zit
ten, verbruik je zo'n 20 procent meer
energie. Mensen die dit van nature
doen lijken bij lang zitten minder ri
sico te lopen op hart- en vaatziekten.
anger en acteur Ramses Shaffy schreef
in de zomer van 1966 naar verluidt
in nog geen tien minuten het lied
Sammy. Aanleiding was de depressie
van een vriend als gevolg van een bad
trip met lsd. Sammy is een verbazingwekkend
lied. Het weet in eenvoudige woorden alle ken
merken van een depressie weer te geven, maar
ook uit te dagen. De door mij ingedikte versie:
'Waarom loop je zo gebogen, Sammy, waarom
denk je dat de mensen je niet mogen, waarom
loop je zo verlegen, Sammy, door de stad en ste
gen, waarom wil je bij niemand horen, Sammy,
want op die manier voel je je inderdaad verlo
ren, waarom wil je zelf met niemand praten en
voel je je toch door anderen verlaten, waarom
doe je alles alleen, kijk je niet om je heen.
Domme kromme Sammy. Je zegt dat je wel wilt
veranderen, maar dat je bang bent voor ande
ren. Ga niet op een wonder zitten wachten,
Sammy, dat betekent alleen maar koude nach
ten. En dan kan het op een gegeven moment te
laat zijn om te veranderen. Domme, kromme
Sammy. In plaats van het hoofd te buigen, met
je ogen te vluchten, kijk omhoog, kijk naar de
blauwe luchten, voel de regen, zie de wereld,
het heelal. En ontdek zo dat er ook van jou door
iemand wordt gehouden.'
Iemand stuurde mij ooit in een beroerde peri
ode van mijn leven de tekst van dit fabuleuze
lied. De afzender had in de liedregels de naam
Sammy doorgehaald en vervangen door mijn
voornaam. Dat ontroerde me diep. Maar vooral
ook confronteerde het me. Dat depressie soms
inderdaad kan worden veroorzaakt of in ieder
geval kan blijven voortbestaan door domme,
kromme gedachten. En dat daarover kunnen
zingen je tot op zekere hoogte van je depres
sieve gedachten los kan zingen. Liederen die dat
kunnen, zijn psychologische hoogstandjes, zijn
letterlijk en figuurlijk levensliederen. Ik denk
dat Ramses me die aanduiding niet in dank
zou hebben afgenomen, maar, geloof me,
Sammy is zo'n levenslied. Ik hoop daarom dat
het voor Sammy in Leiden geplande monument
- Ramses bracht daar zijn jeugd door - er komt.
Wat mij betreft mag het zelfs uitgroeien tot een
psychologische bedevaartsplaats.
René Diekstra denkt
terug aan Sammy,
het lied van Ramses
Shaffy dat hem
eens uit een
zwart gat hielp.
dinsdag 16 april 2019
GO
depressiva, -psy-
chotica, -epileptica
en -diabetesmedi
cijnen.
Bij mentale fac
toren valt te denken
aan stress, depres
sieve klachten,
eetbuien.
Hormonale oorza
ken, waaronder een
traag werkende
schildklier, een
tekort aan groei- of
geslachtshormoon.
Genetische facto
ren: extreme eet
lust, op zeer jonge
leeftijd ernstig over
gewicht.
Een afwijking aan
de hypothalamus:
een beschadigd
regelcentrum kan
grote eetlust geven
en een vertraagde
stofwisseling.
Vet belangrijk verschijnt vrijdag bij
Ambo|Anthos (€21).
Reageren? rene.diekstra@persgroep.nl
