GEZOND
Zeven wetenschappelijke inzichten
O
20
Vraag het onze specialisten
IV
Denkt u (ook) dat dikke mensen te weinig
wilskracht hebben om af te vallen? Fout
gedacht. Vet is 'een slim orgaan' dat
zich moeilijk van zijn taak laat afhouden,
zeggen obesitasdeskundigen Liesbeth
van Rossum en Mariëtte Boon.
Klopt het dat seks
en orgasmes goed
zijn voor je huid?
Helpt supplement
met rode rijst tegen
hoog cholesterol?
Hoezo controleert
de doktersassistent
mijn identiteit niet?
Dat je obesitas oplost door
gezond te eten en te be
wegen is een mythe, aldus
de auteurs van het boek
Vet belangrijk, dat vrijdag
verschijnt. Daarin leggen Boon (30)
en Van Rossum (43) de complexiteit
van vet en (over)gewicht uit aan de
hand van de laatste wetenschappe
lijke inzichten. Er zijn bijvoorbeeld al
zes categorieën gevonden die de aan
doening vetzucht veroorzaken - ook
nog eens in combinatie met elkaar.
Hoogleraar Liesbeth van Rossum:
,,De negatieve manier waarop wij
naar obesitaspatiënten kijken is on
terecht. Zij kunnen er niet altijd iets
aan doen. Je aanleg om dik te worden,
hangt voor meer dan de helft van je
genen af. Samen met je hormonen
bepaalt dat hoe sterk je reageert op
voedselprikkels en hoe snel je verza
digd raakt.''
Vet communiceert met
de rest van je lichaam
Je zou het niet denken, maar feit is
dat vetweefsel een intelligent orgaan
is dat constant met de rest van je
lichaam 'praat'. Dat doet het door
honderden hormonen af te geven,
waaronder leptine. Dit hormoon
vertelt niet alleen hoeveel vetvoor-
raad er voorhanden is, maar het on
derdrukt in de hersenen ook je hon
ger en stimuleert - bij voldoende
vetreserves - je verbranding.
Hoe meer vet zich ophoopt in een
vetcel, hoe meer leptine ze maakt.
Wanneer er lange tijd te veel van
vrijkomt, raken de aanhaakpunten
(receptoren) in je hersenen er murw
van. Je wilt blijven eten, terwijl dat
niet nodig is. Dit komt vaak voor bij
mensen met enorm overgewicht.
Bij vrouwen bepaalt leptine hun
vruchtbaarheid. Wanneer zij over
minder dan 17 procent lichaamsvet
beschikken, weten de hersenen bij
gebrek aan leptine dat er niet vol
doende energie is voor een zwanger
schap. De eisprong en menstruatie
blijven dan uit. Mannen met te wei
nig van dit hormoon produceren
slechter functionerend sperma.
Vet heeft een geheugen
Als je via voeding meer energie bin
nenkrijgt dan je verbruikt, slaat het
lichaam dat op in je vetcellen. Als je
lange tijd weinig eet en die reserves
moet aanspreken, claimt het lichaam
de verloren vetvoorraad terug zodra
het de kans ziet. Door dit oeroude
'overlevingsmechanisme' zitten de
kilo's er snel weer aan. Na een crash-
dieet met weinig calorieën maakt
het afgeslankte lijf meer 'honger-
hormonen' aan waardoor je minder
snel verzadigd raakt en je verbran
ding vertraagt. Zo ontstaat het jojo
effect. Zelfs tot een jaar later blijft je
hormoonhuishouding verstoord en
je verbranding trager.
De vetcellen blijven
Wie als kind te zwaar is, raakt zijn
hele leven lastiger gewicht kwijt.
Dat komt door je hoeveelheid vet
cellen. Tot ongeveer je 20ste kan je
lichaam cellen aanmaken om vet op
te slaan, maar na die leeftijd blijft het
aantal vetcellen gelijk. Wie als vol
wassene afvalt, raakt kilo's kwijt,
maar geen vetcellen. Boon: ,,Dat is
'Als je een
liposuctie laat
uitvoeren,
maakt je
lichaam nieuwe
vetcellen aan op
andere
plaatsen'
dinsdag 16 april 2019
GO
Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden, hart
en ziel. Ook een vraag? Mail naar zo@persgroep.nl
Coach seksualiteit
Voedingsdeskundige
Huisarts
Carla Rutgers
Klaske van Norren
Rutger Verhoeff
Het is aangetoond dat tijdens
seks (ook soloseks) en na een
orgasme stofjes aangemaakt
worden die een positieve uit
werking op je fysieke en men
tale gezondheid hebben. Zoals
oxytocine, dat sociale angst en
stresshormonen vermindert.
Ook endorfinen, die pijnstillend
werken. En DHEA, een stofje
dat kan worden omgezet in
oestrogeen waarvan we weten
dat het onder meer de dikte en
kwaliteit van de huid verbetert
en de hoeveelheid collageen
verhoogt, wat huidveroudering
tegengaat. Ook onderdrukt
oestrogeen de activiteit van
huidkliertjes die olieachtige
stoffen produceren en gaat
zo het ontstaan van puistjes
tegen. Dat je zelfs jaren jonger
zou lijken wordt beweerd in
onderzoek uit 1999, maar daar
is later kritiek op gekomen.
Er zijn zoveel studies die aan
tonen dat seks goed is voor je
gezondheid, dat je het bewijs
voor een jonger uitziende huid
niet nodig hebt om te weten
dat seks goed voor je is.
-Carla Rutgers
Het is mogelijk dat roderijst-
supplementen uw cholesterol
verlagen, de vraag is echter
hoe veilig het slikken van deze
preparaten is. Rode rijst is een
rijst waarin een gist heeft ge
groeid die een rode kleurstof
maakt. Deze kleurstof, mona-
coline K, heeft een cholesterol
verlagende werking. Deze stof
is een statine en vergelijkbaar
met de stof die in pillen zit die
voorgeschreven worden om
cholesterol te verlagen. Stati-
nes kunnen bijwerkingen
geven en worden daarom voor
geschreven door een arts. In
roderijstvoedingssupplemen-
ten zit vaak minder monacoline
K dan in een medicijn dat sta-
tine bevat, waardoor bijwerkin
gen minder vaak zullen optre
den. Het probleem zit in het
woordje 'vaak'. Voedingssup
plementen worden niet gecon
troleerd zoals medicijnen. Het
is dus niet mogelijk een gecon
troleerde dosis te nemen. Het
is de vraag of u niet te veel of
juist te weinig van de stof bin
nenkrijgt. Het is daarom ver
standig dit met uw arts te over
leggen. -Klaske van Norren
U heeft het over de mogelijk
heid tot identiteitsfraude. Ik
moet bekennen dat ik daar
nooit bij heb stilgestaan en ik
vond het een telefoontje naar
de Koninklijke Nederlandse
Maatschappij tot bevordering
der Geneeskunst meer dan
waard. Er werd mij verteld dat
er inderdaad een identificatie
plicht geldt, al vanaf de ge
boorte. Een zorgverlener moet
aan de hand van een identi
teitsbewijs kunnen controleren
of u degene bent die bij het
burgerservicenummer hoort.
In de huisartsenpraktijk is dat
een onbegonnen zaak, aange
zien ik als huisarts mijn spaar
zame tijd goed wil besteden
aan de medische klacht. Daar
komt bij dat niet iedere patiënt
zijn of haar identiteitsbewijs bij
zich heeft. Het enige moment
waarop de huisarts wettelijk
verplicht is uw identiteit te
checken, is tijdens de inschrij
ving. Wat overblijft is identifica
tie aan de hand van identifice
rende persoonsgegevens tij
dens een spreekuurbezoek of
telefonisch contact. Gelukkig
komt identiteitsfraude in de
huisartsenpraktijk zelden voor,
met name omdat wij een
hechte band hebben met onze
patiënten. -Rutger Verhoeff
Vet is ons
vaak te
slim af
SAMUEL BOM
- MARIËTTE BOON
Mariëtte Boon (l)
specialiseert zich in
'bruin vet', Liesbeth
van Rossum is hoog
leraar obesitas.
FOTO M.R. VAN HENSBERGEN