We moeten
veilig
werken en
vooral ons
verstand
gebruiken
genaan. In oktober volgt dan het
ovenhuis. Als laatste is de nat-
zuurfabriek eenzelfde lot bescho
ren. Hij kan pas tegen de vlakte als
alle fosforslik is verbrand, omdat
de zuurfabriek de gassen van de
calciner wast. Het ovenhuis volgt
dan in oktober.
Zoals de kaarten nu liggen, is de
sanering van Thermphos eind
2020 klaar. Dat is een jaar eerder
dan was gepland. In december
2012 ging de fosforfabriek failliet.
Sindsdien werd er lange tijd ge
soebat over de vraag wie voor de
schoonmaakkosten moest op
draaien. Hoewel grondeigenaar
voelde havenbedrijf Zeeland Sea
ports (inmiddels North Sea Port
na de fusie met Gent) zich niet
geroepen de rekening te betalen.
Het Rijk schoof voormalig PvdA-
leider Diederik Samsom als be
middelaar naar voren. Hij wist het
havenbedrijf, de provincie en het
Rijk op één lijn te krijgen. Ieder
zou 27,7 miljoen euro bijdragen
om het ontbrekende bedrag van
83 miljoen euro bij te passen. Voor
de sanering is in totaal 129,5 mil
joen euro in kas. Het Rijk betaalt
daarvan 27,7 miljoen euro, de pro
vincie 41,75 miljoen en het haven
bedrijf 47,7 miljoen. Uit de fail
liete boedel was nog bijna 10 mil
joen euro over.
Dat de sanering nu voortvarend
verloopt, is mede te danken aan
Samsom, zegt VCB-directeur
Hobbel. ,,Hij handelde doortas
tend en slim. Hij zorgde dat drie
overheden geld beschikbaar stel
den. En zette er vaart achter. In
vier weken rondde hij zijn rapport
af. Als dat een half jaar had liggen
sudderen, had dat nog eens 15 tot
20 miljoen extra gekost. Wij kwa
men destijds niet toe aan de tech
nische oplossingen. Het ging al
tijd over geld. Toen het geld was
geregeld, konden we reuzenstap
pen zetten. Voorlopig is er geen
signaal dat we niet gaan uitkomen
met ons budget. Na elk bezoek
vertrekken onze financiers met
een glimlach."
Ook gedeputeerde Jo-Annes de
Bat krijgt een pluim van Hobbel.
,,Hij heeft erg ver zijn nek uitge
stoken. Eindelijk kwam er een po
liticus die ook naar de mensen op
de werkvloer luisterde. We heb
ben menig vergadering gehad,
vaak tot in de late uurtjes. Omdat
het VCB-kantoor na de sanering
blijft staan, moeten we voor de
deur maar een standbeeld van Jo
Annes neerzetten. Hij heeft van
een probleem een project weten
te maken."
We kuieren het donkere, unhei
mische ovenhuis uit. 'Even je
schoenen door de waterbak halen
en tussen de borstels afvegen', in
strueert Van den Boogert ons. Er
kan zomaar een restje fosfor aan
het schoeisel plakken en zo dade
lijk ontvlammen. We volgen de
instructies netjes op. Voor je het
weet heb je en ben je een halve
zool.
water loopt naar de zuivering waar
het residu wordt afgevoerd. Het
zelfde gebeurt met lichtradioac-
tieve vaste stoffen.
Als we vanaf de galerij het ter
rein overzien, valt op hoeveel
mensen overal aan het werk zijn.
Met het schonen van grond, het
reinigen van radioactief staal en
het takelen van ventilatiekokers
van de sinterfabriek. Op een piek
moment lopen er wel 250 mensen
rond. Een ervan is de schrik van de
lokale meeuwenkolonie. Hij laat
zijn hond geregeld over een per
ceel rennen om te voorkomen dat
vogels zich er nestelen. VCB zet te
vens een tractor in om meeuwen
op afstand te houden. De lap
grond moet immers nog worden
afgegraven omdat er waterdamp
uit de schoorsteen van het oven
huis is neergeslagen. Daarin zat
wat lichte radioactiviteit.
Alle fosfor is inmiddels weg, Het
ovenhuis bevat louter nog fosfor
slik. Die moet er eerst uit voordat
de sloper er de beuk in mag zetten.
Alle fosforresten worden verza
meld in een opslagtank en vervol
gens naar een verbrandingsinstal
latie gepompt. De calciner, zo heet
die verbrandingsoven in jargon.
Petrogas, een dochter van aanne
mer Mourik, neemt dat karwei
voor haar rekening.
Hoeveel fosforslik er nog moet
worden verwerkt, blijft gissen.
Hobbel: „Destijds is er een slag ge
slagen naar de hoeveelheid fosfor-
slik die er nog in tanks, vaten en
leidingen zat. Er werd gesproken
over 2000 ton. We hebben inmid
dels al het dubbele verwerkt. Eind
dit jaar zijn we fosforveilig, hoop
ik. Eind dit jaar kunnen we dan
ondere andere het aantal opera
tors, de medische dienst en de be
drijfsbrandweer - zo'n 30 mensen
- afschalen, waarmee de beheer-
kosten flink afnemen."
Van de vier fabrieken is er nu
één volledig gesloopt: de zoutfa
briek. Het aangrenzende dagbun-
kergebouw ligt ook plat. Het vol
gende 'slachtoffer' wordt de sin-
terfabriek. Na 1 juli zijn alle risico-
stoffen eruit en kan de kogel er te-
GO ZATERDAG 13 APRIL 2019
►•-Vf-.
Het dagbunkergebouw ligt in
puin, de sinterfabriek (l) gaat
van de zomer plat.
Voetjes vegen krijgt bij Therm
phos een andere lading. Een
restje fosfor kan zo ontvlam
men.
Tachtig kilometer
leidingen en pijpen
waar iets in kan zit
ten dat niet bekend
is bij de saneerders.
Leen van den Boogert,
Van Citters Beheer
