Japan wil vliegtuigwrak op de oceaanbodem uit handen houden van rivalen
7
Japan is bezig met een snelle actie om
zijn F-35 te vinden die dinsdag neerstortte in
zee. Het is niet ondenkbaar dat aartsrivaal
China dat ook probeert. Inzet: de geheimen
van 's werelds modernste jachtvliegtuig.
probleem. Volgens Weyne is dat op dit
moment vrijwel onmogelijk. Japan en
Amerika zullen er alles aan doen om
dat gebied goed te beveiligen. Elk Chi
nees of Russisch schip op die plek valt
daardoor direct op. Met een onderzee
boot kunnen ze wel ongezien het ge
bied in. Maar de brokstukken liggen te
diep om met bijvoorbeeld duikers
spullen weg te halen. Alleen onbe
mande systemen kunnen naar 1500
meter diepte en met die apparaten is
het niet mogelijk om wrakstukken te
bergen.
,,Ze zouden er wel opnames van
kunnen maken, maar daar zie ik het
nut niet zo van in. Er zijn genoeg an
dere gelegenheden waarbij ze dat
kunnen doen en met beter licht. Ik kan
me wel voorstellen dat het interessant
is om de positie van brokstukken vast
te leggen. Als de Amerikanen en
Japanners daar eenmaal weg zijn, zou
den ze in een andere geheime operatie
alsnog kunnen gaan kijken of er nog
iets valt te halen.''
Crashsite
Hoewel er op dit moment weinig valt
te bemachtigen, vermoedt Weyne
toch dat China en Rusland onderzee
boten naar de crashsite zullen sturen
als dat enigszins mogelijk is. Volgens
hem kan het heel waardevol zijn om
nu in de buurt van de bergingsopera
tie te zijn, maar om een heel andere re
den. ,,De Amerikanen en Japanners
zijn nu waarschijnlijk heel druk met
elkaar aan het communiceren. Het kan
interessant zijn te achterhalen hoe dat
precies gaat.''
Ook militair historicus Christ Klep
verwacht dat de Russen en Chinezen
hun energie niet zullen verspillen aan
het bergen van brokstukken in de oce
aan. Ook hij vermoedt dat het bergen
ervan op dit moment niet uitvoerbaar
is. Maar hij denkt dat China en Rus
land er ook niet zoveel aan zullen heb
ben. ,,Als het ze al lukt, zullen ze best
een paar interessante lessen kunnen
trekken uit onderdelen die ze uit el
kaar hebben kunnen halen. Maar daar
mee kunnen ze het nog niet nabou
wen en dat willen ze ook helemaal
niet. Ze zijn veel meer geïnteresseerd
in informatie hoe die toestellen met
elkaar samenwerken. In welke forma
ties ze vliegen. Hoe ze aanvallen. Die
informatie ligt niet op de bodem van
de zee."
Met acht schepen en zeven vliegtui
gen zet Japan alles op alles om het toe
stel te lokaliseren dat rond half elf
dinsdagavond van de radar verdween.
Zelfs de Amerikanen helpen mee om
hun paradepaardje te vinden dat op
een diepte van 1500 meter in zee ligt.
Het toestel stortte neer ten noordoos
ten van Japan.
Het toestel was samen met nog drie
F-35's net een half uur in de lucht voor
een training toen de piloot bekend
maakte dat hij de missie wilde afbre
ken. Daarna werd volgens het Ja
panse ministerie van Defen
sie niets meer van hem
vernomen. Ook de drie
andere piloten heb
ben niet kunnen
zien wat er ge
beurde, omdat zij op
grote afstand vlogen
en het al donker was.
De gecrashte JSF
was een jaar oud, maar
pas eind vorig maand
operationeel. Het is precies
hetzelfde type dat Nederland
afgelopen januari officieel in gebruik
nam in Texas. Eind dit jaar komen de
eerste toestellen naar vliegbasis Leeu
warden.
Staartstukken
Tot nog toe zijn van het Japanse toestel
twee staartstukken gevonden, maar
van de andere wrakstukken ontbreekt
nog elk spoor. Dat de Japanners alles
doen om ook die onderdelen boven
water te krijgen, is niet zonder reden.
Het moet ze helpen om duidelijk te
krijgen wat er nu precies misging,
maar het moet ook voorkomen dat
aartsrivalen China en Rusland belang
rijke onderdelen in handen krijgen.
Want dat deze twee landen daar nu
ook naar op zoek zijn, staat voor
Ronald Sandee, oud-medewerker van
de militaire geheime dienst, wel vast.
Niet eerder kregen de Russen en Chi
nezen zo'n buitenkansje. Vorig jaar
ging er ook een F-35 naar de grond,
maar dat was in de Amerikaanse
woestijn. Nu is het in zee. ,,Ze gaan ze
ker kijken met onderzeeërs", zegt San-
dee. ,,En het is nu extra interessant,
omdat het hier om een nog vrij nieuw
toestel gaat. Veel mensen gaan ervan
uit dat China alle belangrijke informa
tie over de JSF al heeft bemachtigd.
Dat kan zo zijn, maar dan nog blijft het
interessant echte onderdelen in han
den te krijgen om te controleren of het
klopt wat op papier staat.''
Onderdelen zijn boven
dien bruikbaar om tech
nische hoogstandjes
verder te kunnen ont
rafelen en daar een
antwoord op te vin
neer- den. Bijvoorbeeld de
hoge wendbaarheid
van het toestel. Of
het nagenoeg on
zichtbaar zijn voor ra
dar. ,,Daar kunnen ze
dan een antwoord op ver
zinnen. En als ze erin slagen om
softwarecodes van instrumenten te
kraken, kan dat zeer grote consequen
ties hebben. Bijvoorbeeld als ze erach
ter komen met welke codes de Ameri
kanen vrienden van vijanden onder
scheiden.''
Dat China en Rusland zijn geïnte
resseerd in het bemachtigen van echte
Alles wat ze in handen
kunnen krijgen, kan
de waarde van wat ze
al weten groter maken
toestellen, bleek al eens eerder in 1999.
Toen kregen ze een neergehaalde
Amerikaanse F-117 boven Servië in
handen en keerden die binnenste bui
ten. Dit was het eerste toestel dat
dankzij het hoekige ontwerp en de
speciale coating nagenoeg onzichtbaar
was voor radar.
Oud-kapitein-ter-zee John Weyne
verwacht, net als Sandee, dat de Rus
sen en Chinezen zeker geïnteresseerd
zullen zijn in onderdelen van de JSF.
,,Alles wat ze in handen kunnen krij
gen, kan de waarde van de inlichtin
gen die ze al hadden groter maken, ze
ker als wordt bevestigd wat ze al wis
ten.''
Maar het daadwerkelijk bemachti
gen van onderdelen is het grootste
donderdag 11 april 2019
Misawa
Airbase
Race tegen klok om JSF
Raymond Boere
Rotterdam
- John Weyne, oud-kapitein-ter-zee
Een Japanse leger-
helikopter speurt
boven de oceaan naar
het wrak van de JSF.
De F-35. Tot nu toe
zijn van het gecrashte
toestel alleen de twee
staartstukken gevon
den. FOTO EPA
