Tentoonstelling in Tate Britain eert Nederlandse schilder
18
De kunstenaarsziel van Vincent van Gogh
kreeg vorm tijdens wandelingen door Londen.
Een tentoonstelling in Tate Britain brengt de
invloed van zijn Engelse jaren tot leven.
M Tl'
-m'Üa&S
Het gekwetter van kinderen op het schoolplein
van Van Gogh Primary verdringt het getimmer
van vaklui in het spierwitte hoekhuis aan de
overkant. Minutieus brengen de mannen
87 Hackford Road terug in de oorspronkelijke
staat. De restauratie van het vervallen pand in
Zuid-Londen gaat door de authentieke werk
wijze uiterst traag.
De aanleg van de achtertuin krijgt speciale
aandacht. Waar nu nog hoog gras staat, moeten
bomen, bloemen en planten gaan groeien. Vin
cent van Gogh, die op dit adres tussen 1873 en
1874 een kamer huurde, zou zich anders in zijn
graf omdraaien. De groene omgeving deed
hem als een blok vallen voor de miljoenenstad,
waar hij drie jaar doorbracht.
Die schoonheid keert straks in volle glorie
terug. Met een hoge hoed op zijn rossige haren
trok de Nederlander, net 20, hier dagelijks
vroeg in de ochtend de voordeur achter zich
dicht. Hij legde de 5 kilometer naar kunsthan
delaar Goupil Cie, zijn werkgever, te voet af.
,,Ik loop hier zoveel als ik kan'', schreef Van
Gogh aan zijn broer Theo over mogelijk de ge
lukkigste tijd van zijn leven. ,,Het is hier abso
luut prachtig (ook al is het in een stad).''
Deze enthousiaste tekst staat nu gebeiteld op
een granieten plantenbak aan Van Gogh Walk,
een straatpark even verderop. Van Goghs don
kere kanten zorgden op diezelfde locatie recent
voor consternatie. Kunstenaar Anthony Pad
gett wilde een buste van de schilder aankleden
met een scheermes en een revolver. Door de
epidemie van steekpartijen in de wijk Brixton
zorgde dit voor veel ophef.
Bijna 150 jaar later valt de verwondering van
Van Gogh goed te plaatsen. Het eerste deel van
de route naar het atelier aan 17 Southampton
Street doet nog altijd recht aan zijn observatie:
,,Wie echt van de natuur houdt, vindt overal
schoonheid.'' Eksters, merels en mussen ma
ken op Crewdson Road kabaal. Een kat steekt
op zijn dooie gemak de straat over. Van verkeer
is amper sprake. Overal geurt het naar bloe
men. Tulpen, narcissen, oleanders en rozen
struiken fleuren Fentiman Road op. Veel hui
zen zijn in anderhalve eeuw verdwenen, maar
het Londen van Van Gogh duikt overal op. Noel
Caron Houses, een rij monumentale cottages
naast Vauxhall Park, móet wel indruk op hem
hebben gemaakt. The Windmill Tavern, een
prachtige pub vlakbij de Theems, lonkte in zijn
tijd ook al bevallig naar voorbijgangers.
Het uitzicht over de rivier gaf hem inspiratie
voor zijn latere werk. De gaslichten langs de
zuidoevers, met de initialen van koningin
Victoria erop, keren volgens experts terug in
zijn Sterrennacht boven de Rhone. Dit werk
maakt daarom onderdeel uit van de tentoon
stelling Van Gogh and Britain, tot 11 augustus te
zien in Tate Britain.
Magneet
Het Palace of Westminster gaf hem hoofdpijn.
Hij worstelde, in zijn schetsen, met het per
spectief. De Big Ben werkte als een magneet op
de jonge Van Gogh, die zich nog moest gaan
toeleggen op de schilderkunst. Elke dag stak hij
Westminster Bridge over. Vandaar was het nog
maar een klein stukje naar zijn werk, naast (de
toenmalige groente- en fruitmarkt) Covent
Garden. Onderweg passeerde hij metrostation
Embankment, toen net een paar jaar open. Van
Gogh reisde af en toe met deze hypermoderne
vorm van transport.
De domineeszoon, voor het eerst in het bui-
tenland, maakte volop gebruik van wat de me
tropool te bieden had. Hij trok naar The Natio
nal Gallery, achter zijn kantoor, Hampton
Court, Dulwich Picture Gallery en de Royal
Academy om werken van grote kunstenaars te
bekijken. Daar kwam hij in aanraking met
Britse kunstenaars uit de Victoriaanse tijd als
John Everett Millais en John Constable en met
Hollandse meesters als Meindert Hobbema.
Li I Li
HACKFORD ROAD
ZATERDAG 30 MAART 2019 GO
Londen
betoverde
en vormde
Vincent
van Gogh
Hackford Road 87, waar Van Gogh woonde,
wordt opgeknapt. foto claire zhao
GEERT LANGENDORFF
Van Gogh genoot van het
'groene' Londen en van The
National Gallery (onder).
De jonge Van Gogh schilderde nog niet tijdens zijn Londense jaren, maar vlak voor zijn dood
maakte hij wel De ronde van gevangenen. Verwijzend naar Newgate Prison. foto tate britain
