Rebellerend
Lagerhuis neemt
heft in handen
8 NIEUWS
BREXIT DE TUSSENSTAND
Wat is dat toch tussen Europa en
de Britten? Een blik op de recente
geschiedenis leert dat de huidige
crisis niet uit de lucht komt vallen.
woensdag 27 maart 2019
Vandaag nemen ze het heft in han
den en proberen ze op eigen houtje
uit te vinden welke vorm van brexit
wel op een meerderheid kan rekenen
in het Lagerhuis. In een poging een
uitweg te vinden uit de politieke im
passe worden er 'indicatieve stem
mingen' gehouden over alternatieve
brexitopties.
Een ongekende situatie: normali
ter heeft de regering controle over
het programma, maar na een histori
sche stemming maandagavond gre
pen de rebellerende parlementariërs
tijdelijk de macht. May moet van de
zijlijn toekijken. De Britse premier
probeerde de parlementaire coup
nog tegen te houden door haar par
tijgenoten maandag de opdracht te
geven tegen het amendement te
stemmen. Maar het vertrouwen in
haar is zo laag, dat dertig conserva
tieven hun orders negeerden en voor
het amendement stemden, waar
door het een meerderheid kreeg: 329
voor, 302 tegen.
Douane-unie
Lagerhuisleden hebben vandaag tot
het eind van de middag om hun ge
wenste brexitoptie op tafel te leggen.
Verwacht wordt dat er in ieder geval
meerdere vormen van een zachtere
brexit worden voorgesteld, waarin
de Britten een zeer nauwe relatie
met de EU onderhouden. Dat kan
bijvoorbeeld door in de interne
markt of de douane-unie te blijven.
Daarnaast kan een no deal-brexit
zonder afspraken weer opduiken,
net zoals de mogelijkheid van een
tweede referendum. Misschien zal
zelfs het volledig cancelen van de
brexit op het stembiljet komen te
staan. Rond 20.00 uur Nederlandse
tijd zal worden gestemd over alle op-
ties: ja of nee. In de eerste stem
mingsronde mogen parlementariërs
net zo veel opties aankruisen als ze
willen. Zo hopen de initiatiefnemers
een aantal scenario's over te houden.
Daar zal dan waarschijnlijk op maan
dag nog een finale stemmingsronde
over worden gehouden. Op dit mo
ment lijkt een vorm van een zachtere
brexit de grootste kanshebber.
Mocht het zover komen, dan is het
onduidelijk wat er gebeurt. May
heeft al gezegd dat ze zich niet ver
plicht voelt om zich te houden aan
de uitslag van deze niet-bindende
indicatieve stemmingen als ze bot
sen met haar eigen brexitvisie. Een
zachtere brexit doet dat zonder twij
fel: May wil absoluut niet in de in
terne markt of de douane-unie blij
ven. Toch zal de politieke druk om er
iets mee te doen hoog zijn. Er gaan
i De parlementariërs
hebben besloten dat
ze zelf aftasten voor
welke brexitoplossing
er een meerderheid is
geruchten dat ze dan aan de nood
rem trekt en zal proberen nieuwe
verkiezingen uit te schrijven. Dat be
tekent ook dat ze een lang uitstel van
de brexit moet vragen aan de EU, en
dat de Britten ook meedoen aan de
Europese Verkiezingen in maart.
Een nachtmerriescenario voor de
Britse premier, dus intussen pro
beert ze uit alle macht de controle
terug te krijgen. Ze blijft lobbyen
voor haar eigen brexitdeal, maar veel
succes heeft ze er niet mee.
Een andere strategie zou zijn om
het resultaat van de indicatieve
stemmingen af te wachten om zo de
druk te verhogen op de brexiteers.
May hoopt dan dat de dreiging van
een lang uitstel, nieuwe verkiezin
gen of een zachtere brexit ze van me
ning doet veranderen. Dat, in combi
natie met de belofte dat ze snel ver
trekt als premier, moet genoeg par
lementariërs over de streep trekken
op het allerlaatste moment toch nog
voor de brexitdeal te stemmen. Het
zou haar ultieme overwinning zijn.
ee, dank u wel.
NHet is eind jaren 50.
De vraag is of Groot-
Brittannië alstublieft
bij de zojuist opge
richte Europese Eco
nomische Gemeenschap wil komen.
Daar zitten dan al zes landen bij
(Duitsland, Frankrijk, Italië en de Be
nelux) die eerder verenigd waren in
de Europese Gemeenschap voor Ko
len en Staal, maar deze samenwer
king verder willen verdiepen, op naar
een écht verenigd Europa, zonder
oorlog. En ze willen heel graag dat
die andere grote jongen uit de buurt
ook meedoet.
Maar helaas, die heeft daar geen
zin. Zelfs toen Winston Churchill
vlak na de Tweede Wereldoorlog pro
beerde om zijn landgenoten warm te
maken voor een Verenigde Staten
van Europa, kreeg hij daar de handen
niet voor op elkaar. ,,Het was alsof hij
in het openbaar een scheet had gela
ten", herinnert een politicus uit die
tijd zich.
Een paar jaar later, het is begin ja
ren 60, krijgt de dan zittende Britse
premier Harold Macmillan in de ga
ten dat het zijn land wel eens heel
veel geld kan gaan kosten als het blijft
weigeren zich aan te sluiten bij de
EEG. De zes gaan steeds meer sa
menwerken, de Britten worden
steeds meer buitengesloten. Nu zijn
het de eilanders die toenadering zoe-
Hun natuur,
hun structuur,
hun economie,
alles is zo
anders
ken. Althans, een deel van hen. De
Labourpartij, dan in de oppositie,
spreekt er schande van. Hoezo willen
wij bij Europa horen? Dat willen wij
helemaal niet, zegt Labour-leider
Hugh Gaitskell. ,,Wij hebben een an
dere geschiedenis. Wij zijn met Eu
ropa verbonden, maar nog veel meer
met de rest van de wereld. Dit wordt
het einde van een duizendjarige ge
schiedenis."
Britse Rijk
Hij krijgt veel bijval, maar er is tege
lijkertijd ontzetting. Er zijn namelijk
ook Britten die zich realiseren dat de
tijden van het Britse Rijk, dat rijk dat
zo groot was dat zon er nooit onder
ging, simpelweg voorbij zijn. ,,Dat ie
mand nog altijd kan zeggen dat onze
grenzen niet bij de Rijn liggen, maar
ergens in de Himalaya is een vrese
lijke schok", zegt Labour-politica
Shirley Williams.
Maar dan, in 1963, volgt er een min
stens zo grote schok. Als Macmillan
ondanks alle tegenwind in eigen land
toch aanklopt bij de EEG, is het
Frankrijk dat dwars ligt. En hoe! Pre
sident Charles de Gaulle gaat er tij
dens een legendarische persconfe
rentie eens goed voor zitten. Min
zaam legt hij uit wat er allemaal mis
is met de 'insulaire' en 'maritieme'
Britten. ,,Hun natuur, hun structuur,
hun economie; alles is zo anders."
Nee, dank u wel. Maar dan in het
Frans.
Als De Gaulle in 1970 sterft, probe
ren de Britten het weer. De zeer pro-
Europese Edward Heath is dan pre-
GO
Het geduld van het Britse parle
ment met premier Theresa May is
op. Haar pogingen de veel bekriti
seerde brexitdeal door het parle
ment te duwen mislukken keer op
keer, waardoor een grote groep
parlementariërs de tijd rijp acht
een parlementaire revolutie te
ontketenen.
Suse van Kleef
Londen
De Britse premier May moet even vanaf de zijlijn toekijken. foto epa
Mark van Assen
Brussel
- Charles de Gaulle,
toenmalig president
van Frankrijk, spreekt
in 1963 zijn veto uit
over de Britse
toenadering
1973: Edward Heath ondertekent het verdrag waarmee
Groot-Brittannië formeel toetreedt tot de Europese markt.
M De toenmalige Britse premier Edward Heath toont in 1971
het contract met de Europese Gemeenschap.
FOTO'S GETTY IMAGES
