Weer even thuis
9
'Op weg naar
Nederland heb ik
gehuild. In
Zeeland had ik
opeens twee
broers'
,,Mijn thuis? Dat is een heel verhaal."
We zijn in Goes, bij de Zeeuwse,
Kaapverdiaanse, in Angola geboren,
Janety Gizela Monteiro. ,,Ik heb niet
het gevoel dat ik ergens in een plaats
of land thuis hoor."
'Bij mijn
grootouders heb
ik het goed
gehad. Misschien
is dat nog het
meest mijn thuis
van vroeger'
den. Dode mensen op straat, een
vlucht met een vliegtuig, een boot
en een helikopter. Hierna is mijn
moeder met mijn broer een tijdje
naar familie in Rotterdam gegaan
om tot rust te komen. Kaapverdia-
nen hebben familie over heel de
wereld. Je moet ook altijd vragen
waar ze zijn. Tijdens deze periode
is mijn moeder de vader van mijn
broertje tegengekomen. Nadat hij
geboren was, werd ik opgehaald
uit Kaapverdië. Dat was voor mij
niet zo leuk. Ik dacht dat ik op
Fogo hoorde en werd meegeno
men door iemand die ik eigenlijk
niet kende."
,,Op weg naar Nederland heb ik
gehuild. Ik weet nog dat ik een
lollie van de stewardes heb gekre
gen en dat ik deze tot overmaat
van ramp in de wc van het vlieg
tuig heb laten vallen. In Zeeland
had ik opeens twee broers. Ik
kwam terecht in Nieuwerkerk."
,,Ik weet nog goed dat het op
een dag warm was op school en
kinderen in de klas te drinken
kregen. Ook ik had dorst en vroeg
om water. Maar de juf begreep me
niet. Ik snapte er ook niets van en
barstte in tranen uit. De directeur
van de school, de latere gedepu
teerde George van Heukelom,
werd erbij gehaald. Ook hij be
greep me niet. Uiteindelijk heeft
hij mijn moeder gebeld en zij ver
telde me dat ze me niet konden
verstaan omdat ik Portugees
sprak. Ik heb toen een glas Coca
Cola van Van Heukelom gekre
gen."
Bijbaantjes
,,Gelukkig had je hier ook zee. Zo
dra het kon, ging ik naar het stille
strandje bij Ouwerkerk. En ik had
allerlei bijbaantjes. Ik bracht de
kerkbode rond, elke week tien
krantjes. En vanaf mijn twaalfde
de Zierikzeesche Nieuwsbode. Ik
ben altijd blijven werken. Later
studeerde ik milieukunde en ik
mocht via mijn baan bij de ge
meente Schouwen-Duiveland
naar de Bestuursacademie en de
Universiteit van Tilburg. Nu werk
ik als juridisch beleidsmedewer
ker bij de gemeente Goes. Ik vind
mijn werk mooi en zinvol."
,,Met mijn moeder en broers
heb ik een hecht contact. En met
mijn man en zonen ben ik naar
Fogo geweest. Het was heel fijn
om daar weer te zijn, al woont
bijna iedereen van vroeger nu in
Amerika. We zijn er zes weken
geweest. Als je daar bent, hoor je
constant de oceaan. Beter kun je
niet slapen."
Ik ben Kaapverdiaanse", ver
telt Janety Gizela Monteiro
(40). ,,Maar ik ben geboren
in de Angolese hoofdstad
Luanda, een Afrikaanse stad
aan de Atlantische Oceaan. Kaap
verdië was vroeger, net als Angola,
een kolonie van Portugal. Het was
gebruikelijk om ergens in de kolo
nie te gaan werken. Mijn moeder
was daarom met de vader van
mijn broer naar Luanda getrok
ken."
,,Het werd in die tijd helaas on
rustig in Angola, de burgeroorlog
was op komst. De vader van mijn
broer had een functie in het leger
en hij is vermist geraakt. Dat is
moeilijk geweest voor mijn moe
der. Ze was geen weduwe, maar
wel haar man kwijt. Via getuigen
heeft ze later gehoord dat hij was
vermoord. Ik ken slechts flarden
van het verhaal."
,,Mijn eigen vader was een goede
vriend. Hij heeft na de vermissing
de zorg voor mijn moeder en
broer op zich genomen. Ze woon
den in een mooi huis aan zee.
Toen mijn moeder zwanger was
van mij, heeft mijn vader een
auto-ongeluk gekregen en is aan
zijn verwondingen overleden."
,,Drie maanden later voelde
mijn hoogzwangere moeder dat
ik kwam. Een buurman heeft haar
met spoed naar het ziekenhuis ge
reden. Maar ik kwam nog sneller.
Ergens langs de snelweg in Lu
anda ben ik geboren. Ik ben Kaap-
verdiaans omdat mijn geboorte bij
de ambassade van Kaapverdië is
gemeld. Maar ik heb niet het ge
voel dat ik ergens in een plaats of
land thuis hoor. Ik ervaar thuis
meer in de connectie met men
sen."
,,In Angola bleef het onrustig. Ik
ben daarom toen ik twee was door
mijn opa en oma uit Kaapverdië
meegenomen. Naar Fogo, een vul
kaaneiland met zwart zand op de
stranden. Mijn moeder en broer
bleven in Angola vanwege werk.
Bij mijn grootouders heb ik het
goed gehad. Misschien is dat nog
het meest mijn thuis van vroe
ger."
Janety laat een foto zien van
zichzelf als klein meisje. ,,Hij is
genomen in de tuin van mijn opa
en oma, in Mosteiros, waar
mango- en papayabomen ston
den." Op de achterkant van de
foto staat een tekst in het Creools.
„Vroeger was Kaapverdië ook een
doorvoereiland in de transatlanti
sche slavenhandel. Ik kan het Cre
ools niet lezen, ik sprak vooral
Portugees. Deze foto heeft mijn
tante vroeger naar mijn moeder
gestuurd. Mijn moeder is de oud
ste van negen kinderen. Mijn
ooms en tantes verschilden niet
veel met mij qua leeftijd. Er was
dus altijd iemand om mee te spe
len."
De gebeurtenissen in het jonge
leven van Janety, die elkaar snel
opvolgen, zijn nog niet allemaal
verteld. ,,Weer een paar jaar later
moesten mijn moeder en mijn
broer vluchten uit Angola. Ook
van dat verhaal ken ik maar flar-
GO ZATERDAG 23 MAART 2019
Terug naar de plek van je jeugd
'Gelukkig
heb je hier
ook de zee'
LIESBETH LABEUR
Janety Gizela Monteiro bij het Goese Sas. foto marcelle davidse
Janety als klein meisje in de tuin van haar opa en oma, in Kaap
verdië, waar mango- en papayabomen stonden.
