Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is
10 ZEELAND
BRAM DE MEIJER KULT TERNEUZEN
Bram de Meijer
combineert aspecten van
oude kunst met een eigen
visie op de werkelijkheid.
Monnikenwerk
Naast een opleiding aan de Academie in
Den Bosch heeft Bram de Meijer (Bier
vliet, 1952) jarenlang lesgegeven én
zich gespecialiseerd in het maken van
trompe-l'oeil schilderijen. De natuur
getrouwe techniek die je daarvoor nodig hebt, heeft
hij zich perfect eigen gemaakt. Hij past die nu al ge
ruime tijd toe in werk dat verder gaat dan het louter
creëren van een illusie. In de expositieruimte van
Toonbeeld, waar De Meijer les geeft, is een kleine
selectie te zien met werk van de laatste jaren.
In enkele werken bouwt hij voort op de schilder
kunst uit de 16de en 17de eeuw. Hij zoomt bijvoor
beeld in op een peer, die hij sterk uitvergroot schil
dert. Opvallend is de weergave van de huid: geen
strak egaal oppervlak, maar meer een huid die veel
consumenten in de supermarkt liever niet zien. Die
doet denken aan de vlekken en pukkeltjes die je als
mens verzamelt tijdens een heel lang leven.
Ook een groot doek met druiven gaat verder dan
alleen het knap weergeven van een tros die span
nend oplicht uit het duister. Sommige druiven zijn
rijper dan andere, afhankelijk van de plek die ze in
nemen binnen de tros. Een verwijzing naar ont
wikkeling van mensen die wordt beïnvloed door
waar ze vandaan komen en de kansen die ze kregen.
Götterdammerung is een portret van Brunhilde die
in de gelijknamige opera van Wagner de ring die
haar vader, de oppergod Wotan, ooit stal uit de Rijn
in het vuur gooit en daarmee zichzelf en de macht
over de wereld vernietigt.
Moeder van harmonie
Een verwant beeld, maar zonder directe verwijzing
naar een bestaand verhaal, is De Bruid. Haar handen
koesteren een jonge spreeuw. Uit het wit van haar
jurk doemen andere spreeuwen op. Unieke vogels,
die zich in zwermen door de lucht bewegen. Het
goud op de achtergrond geeft de bruid een hemelse
uitstraling. De jonge vrouw lijkt hier de beoogde
moeder van harmonie in de natuur en in de wereld.
Het meest indrukwekkende werk is An early frost.
Meijer kwam berichten tegen over zelfmoorden van
jongeren die door hun geaardheid niet werden ge
accepteerd en geen andere uitweg zagen. Een jon
gen ligt dood op de grond in het bos. De dieren heb-
ben zich verwonderd om
hem heen verzameld. Tus
sen hen in, heel klein, drie
feeën. Halen ze zijn ziel op?
Op de achtergrond een jon
gensachtige sprookjesfiguur
die een bol bekijkt, symbool
van de (toekomst van) de
wereld? De Meijer tekende
deze groot formaat voorstel
ling met kleurpotlood. Bui
tengewoon knap. Belangrij
ker is dat hij met dit werk
subtiel de tegenstelling ver
beeldt tussen een natuur
zonder oordeel en de mens
met soms verstikkende nor
men.
-
Evangelisch zingen is anders
dan gewoon rechtdoor zin
gen, vind ik. In pinkster- of
evangelische gemeenten is het re
pertoire anders dan in kerkdien
sten. Er speelt een band, terwijl
het gezang in traditionele kerken
muzikaal wordt ondersteund door
orgel- of pianospel. Maar die over
duidelijke verschillen bedoel ik
niet. Bij het zingen kan het 'evan
gelische toontje' worden getroffen
zonder dat er een opwekkingslied
of intro op gitaar aan te pas hoeft
te komen. Gewoon, naast me in
een mainstream kerk hoor ik het
bij het zingen van een gezang ook
wel. Wat is dat toch?
,,Het evangelisch zingen lijkt op
de manier van zingen in musicals.
Misschien heb je in kerkmuziek
ook zoiets als een klassieke en po
pulaire stroming", oppert de mu
sicus onder ons. We zitten als drie
vrienden voor het leven samen
aan tafel. De één ken ik uit mijn
Youth for Christ tijd; de ander van
het jongeren synodeberaad van de
Gereformeerde Kerken in Neder
land (nu PKN). ,,Opwekkingslied-
jes worden net zoals musical- en
Disney liedjes opgebouwd in het
stramien van een instrumentaal
intro, een langzaam en gevoelig
couplet, dan een enigszins opzwe
pend refrein, weer een couplet en
dan twee keer een refrein. Soms
wordt dat een noot hoger gespeeld
om de emotie te versterken. Deze
vorm zie je al eeuwenlang bij po
pulaire liedjes", weet ze te melden.
,,Maar wat hoor ik dan als een
evangelicale christen een kerkelijk
gezang zingt", wil ik weten. ,,Ik
denk dat het een manier van zin
gen is: geciviliseerd, met een be
scheiden vibrato dat net vol
doende is om te laten horen dat je
'goed' kunt zingen, maar er wordt
nog wel netjes binnen de lijntjes
gekleurd. En je hoort misschien
een portamento." Twee Italiaanse
muziektermen en de beer gaat los.
We komen via Italiaanse opera,
waarin klassieke muziek een po
pulaire vorm kreeg, uit bij het le
venslied, smartlappen en Hazes.
,,Het gevoel dat in evangelisch zin
gen wordt gelegd, is ook wel ty
pisch", oppert onze gezamenlijke
vriend. We spreken over aanbid
ding, maar komen al snel bij de
naar onze smaak wat overtuigd
klinkende zangers uit. ,,Mensen
lijken zich te koesteren in het ge
voel dat God hén zó liefheeft. Ze
strelen al zingend zichzelf." Glij
dend van feiten naar fictie, nemen
we de gezelligheid wel, maar ons
zelf niet meer al te serieus.
Zelfvertrouwen
Een zangpedagoog die ik de dag
erna maar raadpleeg, heeft geob
serveerd dat de beleving in evan-
gelische kring het zingen een ei
gen klank geeft. ,,De relatie die de
zanger met God ervaart, maakt
hem of haar blij en expressief.
Zelfvertrouwen en goed in je lijf
zitten, vertaalt zich in ademsteun,
controle en stemgeluid. Het biedt
ruimte voor emotie, interpretatie
en een manier van informeel zin
gen. In traditioneler kerken lijken
individuen niet zo hoorbaar, alsof
ze met minder adem zingen waar
door hun stem dunner van klank
is. Het geheel is 'netjes' maar kan
soms wel wat bedrukt gaan klin
ken. Alsof individuen zich onder
geschikt maken aan de groep en
wat daarbinnen schijnbaar is afge
sproken." Ik vind het fascinerend,
dat geloofsopvattingen zich blijk
baar zonder dat je dat echt wilt,
vertalen in een manier van zingen.
zaterdag 23 maart 2019
Vakmanschap en visie
Nico Out
Recensie
T/m 18/4. Bram de Meijer. Kult Expo. Bellamy-
straat 26, Terneuzen. Woensdag t/m vrijdag 13.00
- 17.00 uur. Zaterdag. 10.00 - 14.00 uur.
Het werk An early Frostvan Bram de Meijer is 'indrukwekkend'. fotos nico out
De Bruid.
De Peer.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
