WIM HOFMAN
Bij een oude foto
9
Klimaatcrisis of niet? archieffoto robin utrecht/anp
Bij het opruimen vond ik een oude
foto van een tafel met daarop een
rijtje baby's; achter de tafel een
paar lachende verpleegsters met witte
kapjes op. Degene die me de foto ooit
gaf, zei: „Misschien lig jij daar wel bij."
De foto was genomen in de oorlogsja
ren, in Oostkapelle, toen daar nogal wat
kinderen geboren werden. Ook mijn
moeder was in 1941 daarheen gestuurd
om te bevallen, maar dat ik op die tafel
zou liggen, lijkt me onwaarschijnlijk.
De verpleegsters droegen korte mouw
tjes en toen ik geboren werd, was het fe
bruari. Het vroor en er lag sneeuw en er
was daar geen verwarming.
Ik vind trouwens dat de kinderen op
de foto op elkaar lijken. Ze waren alle
maal rond dezelfde tijd geboren.
Ik herinner me nog goed toen ik voor
het eerst een pasgeboren baby zag. Een
verpleegster droeg een klein pakje doe
ken naar een lange formica tafel met
daarop een stalen schaaltje met water
en een hol matrasje. Toen ze het pak
ketje daarop opengevouwen had, lag
daar een zeer klein kindje. Het was een
paar weken te vroeg geboren en alles
zag er bijzonder fijn uit: minuscule vin
gertjes en teentjes aan paarse voetjes.
De verpleegster veegde met een was-
lapje wat bloed en slijm weg, korreltjes
vet liet ze hier en daar zitten. Het kind
keek met grote donkere ogen. Dat had ik
niet verwacht.
,,Zo", zei de verpleegster, ,,zo kun je
wel naar je moeder toe." Ze pakte de
baby weer in en weg was ze. Het is lang
geleden, maar de ogen van het kind zijn
me bijgebleven. Ik dacht in die tijd dat
baby's met gesloten ogen de wereld in
zouden komen en zich wel even zouden
bedenken voordat ze die zouden open
doen. Volgens Sigmund Freud is de ge
boorte van een mens een catastrofe, had
ik gelezen.
Wat zou dat kind met die wijd open
ogen gezien hebben. Licht? Vage vor
men? De ogen van de verpleegster? Din
gen die het niet kende. Wanneer begint
het geheugen en wanneer de herinne
ring? Het kind keek, dat was wel zeker,
maar wat zou het ervaren hebben? Het
keek met zijn twee donkere ogen onver
schrokken een nieuwe wereld in en het
was alsof die wereld hem niets deed.
Wonderlijk en geheimzinnig allemaal.
Er zijn dingen die we nooit zullen we
ten, dus ook niet wat we het eerst zagen
of voor het eerst dachten.
BRIEVEN
Voetbal
Onlangs zijn twee halve finales
gespeeld (krant 28 februari) voor
de Nederlandse voetbalbeker.
Maar het lijkt alsof de wedstrijd
Willem II -AZ nog steeds ge
speeld moet worden. Geen regel
hierover in de krant. Voor een
krant die adverteert met de tekst
'blijf 24 uur per dag en 7 dagen in
de week op de hoogte van het
nieuws', niet bepaald reclame.
Nu ben ik als import- Zeeuw - af
komstig uit Tilburg - niet geheel
objectief, maar zelfs van Zeeu
wen uit mijn omgeving, kreeg ik
verbaasde reacties. Ik begrijp dat
het Zeeuwse sportnieuws voor
rang heeft, maar om dit helemaal
te negeren is een krant onwaar
dig. Nota bene een Zeeuwse trai
ner die de finale haalt. Lijkt me
toch wel het vermelden waard in
de enige provincie zonder prof
voetbal.
René Broerse
Prins Johan Frisostr. 6, Middelburg
Koopkracht
Als de toename van jouw koop
kracht (krant 6 maart) verklaard
moet worden met psychologie,
omdat je die niet in je portemon
nee terug kunt vinden, dan moet
je dat ook eens proberen als je bij
de supermarkt aan de kassa staat.
Volgens opinieonderzoeken erva-
ren veel mensen die toename van
koopkracht niet. Zij horen dan bij
de 4 procent die buiten de boot
valt. Dat is wel flink dringen in
het vak van 4 procent. Ik denk dat
daar zeker alle mensen met een
AOW en een slinkend pensioen
zitten. En dat zijn er niet weinig.
We laten het ons allemaal maar
weer aanleunen. Er is een nieuwe
sprookjesverteller in het land. En
wij maar denken dat nepnieuws
een uitvinding van Donald
Trump is!
Edward Mosmans
Burg. Lewestraat 28, Lewedorp
Bomenkap
Dat waterschap Scheldestromen
niets ontziend te pas, maar nog
meer te onpas, bomen en strui
ken verwijdert (krant 2 maart), is
al jaren bekend. De kale resulta
ten zijn overal zichtbaar. Dat Na
tuurmonumenten de Zwaakse-
dijk, de parel van Zwake waar
met recht iedere boom een mo
nument was, totaal laat verwoes
ten en verknallen grenst aan het
ongelofelijke. Onkunde, gebrek
aan affiniteit, vernietigingsdrang
of houthonger kan alleen de re
den zijn dit te adviseren. Nog
minder te begrijpen is dat derge
lijk advies wordt opgevolgd. Wie
deze unieke dijk heeft gekend, zal
niemand nog adviseren een
rondje Zwake te doen. Twee
bordjes met betreden op eigen ri
sico had deze boomdijk nog jaren
kunnen sparen.
N. Boone
Molenstraat 42, Hoedekenskerke
Zonnepanelen
De Zeeuwse dijken (krant 5
maart) bekleden met zonnepane
len? Geen goed idee! Wel voor de
producenten ervan, maar voor
het Zeeuwse landschap is het fu
nest. Ook voor de energieconsu
ment is het uiteindelijk geen écht
duurzame oplossing. Zonnepa
nelen moeten iedere twintig jaar
vervangen worden, kosten ener
gie en geld om geproduceerd te
worden en, niet onbelangrijk, ze
verpesten het landschap.
Wij fietsen graag door het mooie
Zeeland en schrikken ervan dat
steeds meer daken (ook op boer
derijen en zélfs op monumenten
in de binnenstad) vol gelegd wor
den met zonnepanelen. Hoog tijd
voor een écht duurzame, onzicht
bare en uiteindelijk veel goedko
pere oplossing: waterstofgas. Het
bestaande gasleidingnetwerk kan
daarvoor benut worden, met
kleine aanpassingen aan leiding-
werk en apparatuur. Gewoon
weer overal pannendaken.,
groene dijken, grazige weilanden
en goudgele akkers. Gewoon je
huidige cv-installatie en radiato
ren blijven gebruiken, zonder on
nodige extra investeringen. En,
ook niet onbelangrijk, géén la
waai van luid brommende bui
tenunits van warmtepompen.
Lonne van Liere-Smit
Spanjaardstraat 14, Middelburg
Klimaat
Schoolbestuurder dean Van den
Brink van University College
Roosevelt en zijn collega's (krant
9 maart) roepen op aandacht te
besteden aan het klimaat in de
lessen. ,,Dat kan in de lessen
maatschappijleer, biologie of
scheikunde. Scholen moeten rea
geren op wat er gebeurt in de we
tenschap en in de maatschappij",
aldus de dean. Jammer dat men
zich niet goed heeft geïnfor
meerd over wat er gebeurt in de
lessen voortgezet onderwijs.
Het had hen bekend kunnen zijn
dat aardrijkskunde in het voort
gezet onderwijs bij uitstek hét
vak is dat gaat over de gevolgen
van menselijk handelen voor
landschap, bodem, water, ecosys
temen én het klimaat. En, omge
keerd, hoe de natuurlijke omge
ving, waaronder het klimaat,
weer van invloed is op het men
selijk handelen. Zowel in de on
derbouw als in de bovenbouw
van vwo en havo komen 'klimaat'
en 'klimaatverandering' expliciet
aan de orde. Ze maken ook al ja
ren deel uit van de examenstof.
Nico Jan Valk, oud-docent aardrijks
kunde CSW Van de Perre
Amnestylaan 84, Middelburg
Klimaat (2)
In de krant (krant 9 maart) staan
achttien aspecten van klimaat
verandering. Daar staan echter
pertinente onjuistheden in. Zo is
CO2 geen broeikasgas maar een
levensgas voor planten en bo
men. Verder is C02 niet de ver
oorzaker van de klimaatverande
ring maar het gevolg van klimaat
verandering.
Oceanen nemen veel CO2 op,
maar als het warmer wordt staan
ze ook weer veel CO2 af. De echte
veroorzakers van klimaatveran
dering zijn de zonneactiviteiten,
de wisselende afstand tussen zon
en aarde en de onrustige aarde.
Alleen het broeikasgas water
damp kan zonnewarmte beperkt
tegen houden. Alleen de arro
gante mensheid denkt hier iets
aan te kunnen veranderen. Waar
we wel verantwoordelijk voor
zijn, is het uitputten van de aarde
omdat we nooit genoeg hebben.
Peter H. de Dreu
Ruigendijk 10, Driewegen
vrijdag 22 maart 2019
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
U kunt uw brief (maximaal
150 woorden) richten aan:
lezersredacteur@pzc.nl
of per post aan
Lezersredacteur PZC
Postbus 5046
4380 KA Vlissingen
08801-30210
