Baudet komt
als komeet
de senaat in
4
Analyse
donderdag 21 maart 2019
De nederlaag was ingecalculeerd.
Premier Mark Rutte deed er gis
teravond laconiek over: ,,Dat
wordt veel koffie drinken en heel
veel bellen.'' Maar nu 'zijn coalitie
van VVD, CDA, D66 en Christen
Unie haar meerderheid in de se
naat verliest, wordt het echt niet
zo makkelijk. Ook al valt het ver
lies nog mee vergeleken met de
peilingen.
Wie dacht dat de Statenverkie
zing gisteren een kans was het
kabinet weg te stemmen, zal nog
even geduld moeten hebben. Niet
alleen omdat de nieuw gekozen
Statenleden pas in mei de leden
van de Eerste Kamer kiezen en de
coalitie tot die tijd nog gewoon
een meerderheid heeft, ook om
dat Rutte wel wat gewend is. In
zijn jaren als premier heeft hij het
een groot deel zonder meerder
heid in de senaat moeten doen.
Na de Statenverkiezingen van
2011 kwam Ruttes gedoogcoalitie
van VVD, CDA en PVV één zetel
tekort voor een meerderheid. En
Ruttes tweede kabinet van VVD
en PvdA had geen enkele keer een
meerderheid. Na de Statenverkie
zingen van 2015 hielden de twee
toenmalige regeringspartijen
zelfs maar 21 senaatszetels over,
nog minder dan de coalitie er
straks overhoudt.
Elke keer wist Rutte wisselende
meerderheden te smeden voor
zijn plannen. Iedereen die hem
weleens bellend door de Haagse
wandelgangen heeft zien lopen,
hoorde hem dingen zeggen als: 'Je
bent een kanjer' of 'Ik hou van je'.
Rutte als compromispremier, die
in een volstrekt versplinterd poli
tiek landschap partijen aan zich
wist te binden met extra geld
voor onderwijs, het openhouden
van een kazerne in Assen of het
niet aanpakken van ambtenaren
die homo's weigeren te huwen.
Steunpilaar
Rutte denkt dat kunstje te herha
len. Bellen. Dan weer neemt
GroenLinkser Jesse Klaver mis
schien op. Rutte en Klaver heb
ben vorige maand al een keer ge
luncht. Ook PvdA-leider Lode-
wijk Asscher belt hij graag. Niet
voor niets riep Rutte hem de
avond voor de verkiezingen nog
op de verschillen te overbruggen.
Het lijkt er op papier op dat hij
kan kiezen uit verschillende par
tijen voor steun.
Toch zit Rutte niet in een luxe
,,Wij staan bovenaan! Wij staan
bovenaan!'', echoot het door het
Figi Hotel in Zeist, waar de aan
hang van Forum de verplette
rende overwinning in Zuid-Hol
land heeft ontvangen. Daarna vol
gen triomfen in Noord-Brabant
waar het de tweede partij wordt.
In Gelderland nummer drie.
In de zaal klinkt even hard ge
juich bij het verlies van het 'partij
kartel', de traditionele partijen.
,,Nu de rest van Nederland nog'',
jubelt een FvD'er in de zaal. ,,Dit is
het bewijs dat Nederland iets an
ders wil. Geen raar klimaatbeleid,
slimmer immigratiebeleid en op
komen voor ondernemers. Fan
tastisch begin van de avond dit!''
Het lijkt de oogst van een effec
tieve campagne, die Baudet om
boog tot een referendum over de
coalitiepartijen. Hij plaatste zich
buiten de orde door te stellen dat
'een stem op de VVD een stem op
GroenLinks is'.
En Baudet vestigde de aandacht
op zich door zich te manifesteren
als 'klimaatontkenner'. Alle kli
maatdoelen van Parijs en de maat
regelen zijn 'klimaatgekte'. Die
zouden '1000 miljard euro kosten'
en de opwarming slechts '0,00007
graden' schelen. De boodschap
echode door de hele campagne. Al
stond er een leger van weten
schappers tegenover, plus de re
kenmeesters van CPB en PBL, die
Baudets beweringen ronduit als
onjuist bestempelden.
Toch dreven volgens I&O Re
search PVV-kiezers richting de
partij, net als 50Plus-stemmers en
in mindere mate ook CDA'ers,
VVD'ers en SP'ers. De controver
ses weerhielden hen er niet van
naar Forum over te stappen. Ook
de neteligheden van de afgelopen
dagen niet. Baudet en secondant
Hiddema haalden zich de woede
van andere partijen op de hals na
de aanslag in Utrecht. Terwijl de
anderen hun campagne staakten,
zette Forum een partijbijeen
komst door. Daar koppelde Baudet
'het beleid van open grenzen' van
de afgelopen kabinetten direct aan
de aanslag.
Durf
,,Kotsmisselijk'', werd Rob Jetten
(D66) ervan. „Smerige politiek'',
vond Jesse Klaver (GroenLinks).
Tijdens het slotdebat herhaalde
Baudet zijn woorden. Voor de ach
terban van Baudet, bleek uit reac
ties, klonk het als muziek in de
oren. A la Pim Fortuyn zagen zij
juist een politicus 'die de vinger
op de zere plek durft te leggen'.
,,Hoe moeilijk dat ook is'', aldus
Baudet. Punt één op de agenda is
'het van tafel krijgen' van de Kli-
maatwet, die de Tweede Kamer al
heeft aangenomen. Anders dan de
PVV zal Forum samenwerken
door 'punten te pakken waar het
kan'.
FLEVOLAND
Het kabinet verliest zijn meer
derheid in de Eerste Kamer.
Rutte heeft vaker met dat bijltje
gehakt. Het wordt wel een heel
stuk lastiger dan voorheen.
Hans van Soest
Den Haag
De hoge peilingen bleken geen
luchtkastelen: Forum voor De
mocratie bestormt de Provin
ciale Staten en - wat de partij
nog meer bejubelt - de Eerste
Kamer.
Tobias den Hartog
Zeist
De FvD-aanhang juicht bij de eerste exitpolls. foto anp
