Mensen afschrijven is slecht idee, zegt criminoloog Julia Shaw
Ook slecht: iemand
doodzwijgen
18
Iedereen heeft recht op een tweede kans, ook
misdadigers, stelt bestsellerauteur Julia Shaw.
In haar nieuwe boek concludeert ze dat niemand
honderd procent goed of slecht is. Ook u niet, nee.
at we misdadigers zo vaak afdoen als
gestoord, gek, of monsterachtig is
volgens de Canadese forensisch psy
choloog Julia Shaw (1987) volledig
verklaarbaar. Zouden we ze normaal
vinden, dan zou dat namelijk betekenen dat
ook wij, normale mensen, tot gruwelijkheden
in staat zijn. En dat is raar, ongemakkelijk, pijn
lijk en toch - Shaws belangrijkste punt - de
waarheid.
Bewijs te over, vertelt Shaw die in een Am
sterdams hotel is neergestreken ter promotie
van haar boek Het kwaad. De psychologie van
onze duistere kant. Zo haalt ze de 'lieve huisva
ders' aan die op internet plots 'baggerspuiende
bedreigers' worden. En de Amerikaanse mili
tairen die in Abu Ghraib hun Iraakse gevange
nen folterden. ,,Die werden in feite net zo cri
mineel als de mensen die ze bewaakten.''
,,We vinden het heel moeilijk om hen als nor
maal te zien, want we vinden dierenseks door
gaans nogal goor, toch? Maar, echt, als u met
een zoöfiel kennis zou maken, merkt u niks
bijzonders. Ze hebben geen geestelijke stoor
nis. En het interessante is dat deze mensen hun
relatie met bijvoorbeeld een paard net zo be
schrijven als een mens zijn relatie met een
mens beschrijft. 'Ze is zo stoer, zo sterk, zo be
trouwbaar'. Ik vraag me serieus af of we dieren-
seks écht zo erg moeten vinden. Want uitein
delijk zijn we allemaal dieren, toch? En seks
tussen verschillende soorten komt overal in
het dierenrijk voor. Het enige wat je er tegen
kan hebben, is dat dieren geen 'toestemming'
geven. Maar goed, dan kunnen we ook een hele
discussie starten over de vraag of je überhaupt
dieren als huisdier mag inlijven.''
,,Ook IS-strijders worden vaak weggezet als
verpersoonlijking van het kwaad maar onder
zoek leert ons dat het vaak om hele - daar gaat-
ie weer - 'normale' mensen gaat. Ze hebben
geen mentale stoornis, ze zijn niet 'anders'. Ze
hebben alleen, vaak op jonge leeftijd, een heel
verkeerd besluit genomen. Moeten we ze
daarom voor altijd afschrijven?''
,,Voor je me verkeerd begrijpt: ik vind dat deze
mensen bestraft moeten worden. Maar ik vind
niet dat we ze definitief de rug toe moeten ke
ren. Dat is nu net de centrale boodschap van
mijn boek. Dat iemand één keer een slechte be-
slissing neemt, betekent niet dat die persoon
intrinsiek slecht ^s. Het is bovendien een ge
vaarlijke strategie om mensen daar maar te la
ten stikken, om ze zelfs statenloos te maken,
zoals nu gebeurt. Weldra zwerven er mensen
rond die niks meer te verliezen hebben.''
,,Omdat pedofilie zo'n gevoelig onderwerp is,
wordt het in populairwetenschappelijke boe
ken vaak vermeden. Ik wilde het per se wel in
dit boek hebben. We moeten namelijk accepte
ren dat er in onze maatschappij mensen zijn
die op kinderen vallen, dat die er altijd zijn ge
weest. En we moeten een onderscheid maken
tussen pedofielen die niet over de schreef gaan
en pedofielen die dat wel doen. Twee derde
doet niks met hun gevoelens voor kinderen.
En, ja, ik vind persoonlijk dat we meer begrip
voor pedofielen moeten tonen. Daar komen we
veel verder mee dan zoiets afschuwelijks roe
pen als 'ze moeten allemaal dood'. Als er begrip
is in de maatschappij, wordt het makkelijker
voor pedofielen om hulp te vragen en gaan ze
misschien niet over tot misbruik. Want dat
misbruik is natuurlijk onaanvaardbaar.''
,,En toch is het goed dat de documentaire er is.
Die leert ons namelijk verder kijken dan ste
reotypen. Ik ben tegen stereotypen. In dit geval
is de kindermisbruiker niet iemand die kinde
ren met geweld overmeestert, maar iemand die
als zachtaardig en betrouwbaar wordt gezien
en heel geleidelijk, heel subtiel te werk gaat. Zo
gaat het vaak. Het toont dat de 'criminele' wer-
ZATERDAG 16 MAART 2019 GO
EEFJE OOMEN
U neemt het op voor een paar opvallende
groepen. Zoals voor zoöfielen, mensen die
erotische gevoelens hebben voor dieren. Die
zijn, stelt u, 'niet abnormaal'.
U vraagt ook begrip voor een groep misdadi
gers die weer volop in het nieuws zijn: Euro
peanen die zich bij IS aansloten. Waarom?
Nederland haalt IS-strijders niet terug. Het
idee is dat ze zélf dat besluit hebben geno
men en de gevolgen maar moeten dragen. Is
dat zo raar?
De meest gehate 'criminele' categorie, schrijft
u zelf: pedofielen. U wilt dat we met ze in ge
sprek gaan.
De documentaire Leaving Neverland over
Michael Jackson roept heel veel weerzin op.
Ik heb niemand horen zeggen 'begrip' voor
zijn relatie met jonge kinderen te hebben.
Hoewel weinig mensen in het dagelijks leven
tot grof geweld overgaan, doen we allemaal
wel eens dingen die anderen pijn doen. Zo
maken we ons allemaal wel eens schuldig
aan 'passieve agressie', stelt Shaw.
Deze dingen bijvoorbeeld:
Iemand doodzwijgen.
De bijdragen van een ander negeren.
Iemand uitsluiten van belangrijke activiteiten.
Contact mijden.
Valse geruchten over iemand niet ontkennen.
Niet terugbellen of reageren op berichten.
Geen interesse tonen voor dingen die voor
een ander belangrijk zijn.
'Zelfs een pedofiel verdient
