Iraakse
Koerden en
het centraal
gezag
Als een leider niet
corrupt is, durven
mensen om hem
heen dat ook niet
te zijn
Bagdad is een
stad met een
eeuwenoud
verleden, zij kan
tegen een stootje
17
Met hulp van de Wereldbank en
buitenlandse regeringen wil Hus
sein de automatisering een be
langrijke injectie geven. En dan is
er nog de enorme corruptie. Of, in
Husseins woorden, 'mismanage
ment'.
De onderliggende vraag is of hij
dat wel kan beteugelen. Volgens
westerse diplomaten zou hem dat
in Iraaks Koerdistan, als rechter
hand van Barzani, niet echt zijn
gelukt. De financiële kaalslag is
desastreus. ,,Een veel te groot deel
van onze middelen gaat verloren
door mismanagement. Projecten
komen niet af, sterven een stille
dood omdat geld verdwijnt. Het
medicijn? Goed en transparant
leiderschap, goede regels en
streng toezicht. In een land als
Irak draait het om mensen die het
schillen voortaan liever met
woorden dan met een beroep op
de eigen, gewapende milities.
Bagdad is een stad met een eeu
wenoud, rijk verleden. Het is een
stad die tegen een stootje kan. Dat
geldt ook voor Irak. Hier, aan de
oevers van de Tigris en de Eufraat,
begon ooit de beschaving.''
Wederopbouw
Eeuwen later ligt die beschaving
op apegapen, moet zij worden ge
reanimeerd. Voor een minister
van Financiën die mede verant
woordelijk is voor de wederop
bouw, is dat een ongekend lastig
karwei. ,,In Irak zijn achtereenvol
gende generaties opgegroeid met
oorlog. Met de oorlog tegen Iran
(1980-88), met oorlog tussen be
volkingsgroepen, met de tweede
Golfoorlog en die van 2003 tegen
Amerika, en tegen IS. Op een ge-
geven moment lag de totale infra
structuur, ook de sociale cohesie,
aan diggelen. Er was geen effectief
centraal gezag meer. Dat herstel
duurt lang. Je hoorde het net in
een vergadering, we zijn niet eens
de baas over onze eigen grenzen.
Er zijn veel illegale grensposten.''
Hussein worstelt als minister
met vier grote problemen. Aller-
eerst is Irak voor zijn inkomsten
te afhankelijk van zijn olie-export.
Meer dan 90 procent ervan be
staat uit oliedollars. ,,Dit jaar heb
ben we begroot op een gemid
delde olieprijs van 56 dollar per
vat. Elke dollar minder schiet
meteen een gat in de begroting.
Om minder kwetsbaar te zijn,
moeten we bijvoorbeeld onze
landbouwsector aanzwengelen.
Ooit exporteerde Irak landbouw
producten, was het zelfvoorzie
nend. Dat moet weer zo worden.''
Om te beginnen moeten ge
sloopte waterinstallaties worden
hersteld.
De andere drie problemen? Het
gemis van betrouwbare statistie
ken en bevolkingsregister. Hus
sein: ,,Voor volgend jaar plannen
wij een nationaal bevolkingson
derzoek.'' Ook bestaat de bureau
cratie in Irak vooral uit papier.
juiste voorbeeld geven. Als een
leider niet corrupt is, durven
mensen om hem heen dat ook
niet te zijn. Als hij dat wel is, zijn
anderen dat ook.''
Denkt hij soms niet: ik los een
probleem op en ik krijg er gelijk
vijf bij? Hij lacht. ,,In die gevallen
denk ik dan: deze week was zo
zwaar, de volgende kan alleen
maar beter worden.'' Hoe lang kan
een Iraakse minister van Finan
ciën mee? Wat is Husseins houd
baarheidsdatum? ,,Officieel vier
jaar en ik heb de kracht om dit vol
te houden. Maar als ze niet tevre
den zijn, kunnen ze me morgen al
naar huis sturen.'' Of er nog een
tweede termijn komt? Hij zwijgt
even. ,,Om heel eerlijk te zijn, nee,
ik wil straks liever meer tijd door
brengen met mijn gezin. Ik houd
van schrijven. Ik wil de tijd heb
ben om te werken aan een of twee
boeken. Over de moderne ge
schiedenis van Irak, van 2003 tot
nu. Over al mijn ervaringen. Ik
heb veel leiders ontmoet en ge
sproken. De volgende generatie
heeft het recht om te weten wat er
is gebeurd. Als jonge Irakezen
meer willen weten over het nu
moeten zij de eigen geschiedenis
kennen. Ik voel het als mijn plicht
om iets achter te laten en dat kan
prima met een boek. Voor familie,
voor vrienden, voor al die mensen
die ik in mijn leven heb gediend.''
Immense controles
Na twee dagen in de voetsporen
van Fuad Hussein, kriskras door
Bagdad, valt de avond over de
Iraakse hoofdstad. Onderweg, te
rug naar het hotel, staan langs de
weg borden met daarop foto's van
martelaren, van opgeblazen of
doodgeschoten leden van het vei
ligheidsapparaat. Irak wordt veili
ger, ook volgens westerse diplo
maten, maar tot minder veilig
heidsmaatregelen leidt het voor
lopig niet. De controle bij hotel
Babylon, enkele keren het doelwit
van zware bomaanslagen, is op
nieuw immens. De auto staat pas
op de parkeerplaats na het passe
ren van vijf controleposten met
barricades. Bij een ervan snuffelt
een hond naar explosieven.
De controles bevestigen Hoess-
seins gelijk dat de verovering van
het kalifaat van IS belangrijk maar
ook betrekkelijk is. ,,Als Baghouz,
het laatste stuk, valt, betekent dat
het einde van het kalifaat en van
Abu Bakr al-Baghdadi. Betrouw
bare bronnen hebben ons verze
kerd dat de IS-leider daar zit. Dan
wordt hij gedood of gevangen ge
nomen en verliest IS zijn boeg
beeld. Maar daarmee is hij niet
verslagen. De terreurbeweging
gaat ondergronds. Het gevaar
blijft. Helaas!''
GO ZATERDAG 16 MAART 2019
Elisabeth Cérj],
WTNKint t VI NKL£K
l'RINS
Fuad Hussein zit namens de
Koerdische Democratische
Partij (KDP) in de Iraakse
coalitieregering. De KDP en
de Patriottische Unie van
Koerdistan (PUK, partijlid
Barham Salih is de federale
president) zijn de twee
grootste partijen in Iraaks
Koerdistan, dat verregaande
autonomie geniet. In septem
ber 2017 liepen de spannin
gen hoog op toen meer dan
drie miljoen Koerden zich bij
referendum uitspraken voor
onafhankelijkheid. Bagdad
wilde daar niets van weten
en eiste meteen van de
Koerden de teruggave van
Kirkuk en de bijbehorende
olievelden op. KDP-leider
Masoud Barzani stapte op
als president van de regio.
De gemoederen zijn nu be
daard, maar de relatie van de
Koerden met het centrale
gezag blijft precair. Het is
mede aan Fuad Hussein,
Barzani's vertrouweling in
Bagdad, om de Iraakse en
Koerdische belangen op één
lijn te houden.
