16
In Nederland had
ik vaak een kaart
op zak om uit te
leggen waar
Koerdistan lag
zonder ouders die zeggen wat
goed en fout is. Ik zat ver weg van
mijn land, mijn familie. Ik moest
altijd uitleggen waarom ik hier
was. Tien jaar later nog. Nederlan
ders wisten weinig van de Koer
den en hun strijd. Ik had vaak een
kaart op zak. Dan wees ik aan
waar Irak en Koerdistan lagen.''
Als er in die tijd een inburge-
ringscursus had bestaan, zou
Hussein cum laude zijn geslaagd.
Hij leert Nederlands, studeert po
liticologie, trouwt met de Neder
landse Carolina en krijgt twee
dochters. Hij doceert aan een ho
geschool in Driebergen, wordt
voorzitter van de federatie Vluch
telingen-Organisaties in Neder
land (VON). ,,Mijn idealen, mijn
principes geven me innerlijke
kracht om door te gaan'', zegt hij.
Ze zijn de rode draad in zijn leven.
Wat is hij nu eigenlijk? Een Ira
kees, een Koerd, een Nederlander
of van alles een beetje? ,,Ik ben
een mens die vecht tegen onder
drukking. Of het nu om Koerden
gaat of anderen. En als Koerden
zelf onderdrukken, zal ik niet met
maar tégen hen vechten. Mijn
grenzen zijn niet geografisch be
paald, zij berusten op principes en
idealen. Natuurlijk heeft Neder
land mij ook gevormd. Het heeft
me gesterkt in de strijd voor de
mensenrechten, het heeft me een
andere manier van handelen, van
denken geleerd. Toen ik terug
keerde in Koerdistan vonden ze
me niet langer typisch Koerdisch.
Ik reageer directer.''
Hussein etaleert ook als minis
ter 'Nederlandse invloeden', zo
blijkt tijdens de vele bijeenkom
sten en vergaderingen die hij in
één dag propt. Hij voert strakke
werkmethoden in, is een man van
de klok. Acht uur is acht uur. Hij
eist dat iedereen zijn dossiers
kent, zich niet verschuilt achter
anderen. ,,Mensen hebben eerst
moeite met mijn westerse tijdma-
nagement en vergaderstijl'', zegt
hij. Hussein trekt ook snel lessen.
De totstandkoming van zijn eer
ste begroting was een hindernis
loop. ,,Ik wil die van volgend jaar
eerder op orde hebben. Ik begin er
nu al mee. Maar ik moet ook weer
niet te hard gaan. In onze cultuur
is het niet alleen ik, je houdt reke
ning met de ander want anders
word je snel eenzaam.''
Ballingschap
Eenzaamheid. Een andere rode
draad in zijn leven. Als vluchte
ling, in een leven van balling
schap, miste hij zijn Koerdische
familie, zijn geboortegrond. Als
minister is hij bijna altijd om
ringd door medewerkers en be-
wakers; hij leidt een beperkt leven
met alle veiligheidsmaatregelen.
Bovendien leeft hij sinds 2003
zonder zijn gezin. Zijn vrouw en
jongste dochter wonen in Neder
land, de oudste dochter in Ame
rika. Zij werkt bij een denktank in
Washington.
,,Mijn vrouw wist wie ik was,
waar ik voor stond. Zij wist dat ik
vocht voor mijn volk, voor vrij
heid, mensenrechten. Toen ik in
2003 het besluit nam om na de val
van Saddam op dringend verzoek
van de Irakezen en de VS terug te
gaan naar Bagdad, heb ik daar met
mijn vrouw en kinderen uitvoerig
over gesproken. Ze zochten een
onderwijsspecialist. Ik vroeg mijn
gezin: wat moet ik doen? Ze zei
den: als je nu niet bijdraagt aan de
omwenteling in Irak, wanneer
dan wel? Ik kreeg meteen hun
steun, uit liefde en uit begrip. Dat
geeft kracht. Zonder die steun
was het heel moeilijk geweest
want je kiest er niet voor om je ge
zin te verlaten.'' Hussein houdt
zich sindsdien aan een belofte. ,,Ik
heb elke dag telefonisch contact
met mijn vrouw en kinderen. Ie
dere avond.''
Zijn vrouw en kinderen hebben
hem in 2003 in Bagdad een keer
opgezocht. Als hij in 2005 de rech
terhand van Masoud Barzani
wordt, dan president van de Koer
disch Autonome Regio, werkt hij
vanuit Erbil in Iraaks Koerdistan
en kan hij een paar keer per jaar
naar 'huis in Nederland'. Met zijn
huidige werk in Bagdad is dat
moeilijker maar als hij straks weer
even in Europa is, zal hij volop ge
nieten van de vrijheid. ,,Dan ga ik
wandelen, bevrijd van al die vei
ligheidsmaatregelen.''
Vrijheidsstrijder
Dat gemis van vrijheid maakt
Husseins leven dubbel. Hij is een
vrijheidsstrijder, vecht voor de
vrijheid van anderen, maar voor-
hemzelf is die beperkt. In Irak
leeft hij in een kooi. ,,Als je jezelf
hebt 'verkocht' aan je idealen ver
lies je soms je eigen vrijheid. Je
moet ook uithoudingsvermogen
hebben. Ik moet er in blijven gelo
ven dat Irak ooit weer een veilig
land wordt, en goed is om in te le
ven. Ik ben me ervan bewust dat
verandering een proces is.''
Tijdens het gesprek gaat zijn
mobieltje. ,,Mag ik?", vraagt hij.
Even later, na een straf kopje
Turkse koffie, geeft hij uitleg. ,,Dat
was Barzani. Hij is niet alleen
mijn politiek leider maar ook een
goede vriend. We kennen elkaar
al vijftig jaar. We hebben vaak
even overleg want ik ben niet al
leen bestuurder, we moeten soms
politieke zaken kortsluiten.''
Gebeurt alles telefonisch en aan
de vergadertafel in Bagdad? ,,Nee,
ik maak soms ook werkbezoeken
buiten de hoofdstad. Ik ben on
langs naar Kerbala geweest, was
een maand geleden in Basra. Ik
wil nu naar Mosul. Ik voel het als
een plicht daarheen te gaan. Sinds
de bevrijding van Islamitische
Staat ben ik er niet geweest, maar
de vernietiging is enorm. Het zal
lange tijd duren voordat de stad
waar IS in 2014 het kalifaat uit
riep, weer is hersteld. Voor de we
deropbouw in Irak heb je 800 mil
jard dollar nodig, waar haal je dat
snel vandaan? Maar ja, je moet er
gens beginnen.''
In potentie is Irak een rijk land.
Met grote olievoorraden, met
goede landbouwgronden en een
enorme veerkracht. ,,Irak kan een
rijk land worden. Dat klopt'', zegt
Hussein, terwijl hij aan zijn bu
reau geniet van een zeer beschei
den lunch. ,,Ik eet alleen wat fruit
want een warme maaltijd rond
het middaguur maakt slaperig en
het werk gaat door.'' Dus het blijft
bij een banaan en een appel. Keu
rig geschild, ook voor de gast aan
tafel. ,,Met mijn conditie is niets
mis. Ik houd van mijn werk en ik
zwem elke week. Op vrijdag.''
Ministerraad
Kort daarna trekt zijn konvooi
weer grommend door Bagdad. Dit
keer is hij op weg naar de weke
lijkse ministerraad, dwars door
het dagelijkse leven van Bagdad
met zijn kakofonie en stortvloed
aan geuren en kleuren. Alles is
dichtbij en tegelijkertijd lijkt het
door de geblindeerde ramen en
gepantserde auto's zo ver weg.
Bagdad is een mishandelde stad.
Overal zie je de littekens van
strijd en onveiligheid. De groene
veiligheidszone lijkt met een le
ger aan bewakers op wachttorens
en bij controleposten en met alle
alle beton en prikkeldraad een
veilige vesting, maar altijd is er
het gevaar van terreuraanslagen.
Voor de komst van Hussein is
het ministerie van Financiën twee
keer het doelwit geweest van zelf
moordcommando's. Jaren geleden
ontplofte er bijna elke dag wel er
gens een bom, tegenwoordig valt
het geweld mee. IS heeft de han
den vol aan het eigen overleven.
,,Het sektarisch geweld tussen
soennieten en sjiieten is flink af
genomen'', zegt Hussein. ,,Poli-
tieke leiders beslechten hun ge-
ZATERDAG 16 MAART 2019 GO
VERVOLG VAN PAGINA 15
Van links naar rechts:
Hussein met paus
Franciscus; op 34-ja-
rige leeftijd tijdens
een bijeenkomst voor
rechten van in
heemse Amerikanen;
in zijn werkkamer in
Bagdad; met echtge
note Carolina; tijdens
een ontmoeting met
Barack Obama.
UkJT,S
I Anatomy
I of
I Britain
