NIEUWS 13
ROTT
ONDERWIJS GEZONDER
Geen roker mag vanaf augustus volgend jaar
nog een sigaret opsteken op een schoolplein. De
invoering van het verbod heeft heel wat haken en
ogen. Zeven hobbels die moeten worden
overwonnen op weg naar rookvrije schoolpleinen.
ROOKVRIJE
IDAM
woensdag 13 maart 2019
Ukterffö!
'yzstik wiyM
hele locatie,
k^school
Kwel!
I Hoewel alle scholen de rookvrije
pleinen toejuichen, voorzien ze pro
blemen bij de handhaving. Ze willen
geen rookpolitie optuigen. ,,Dat kost
het onderwijs weer extra geld, terwijl
we al tekort komen. Dat geld steken
we liever in onderwijs", aldus Maurice
Limmen, voorzitter van de Vereniging
van Hogescholen. De scholen willen
precies weten wat het ministerie van
ze verwacht. Heerts: ,,Het moet niet zo
zijn dat straks een schoolbestuur
wordt gedagvaard, omdat er een stu
dent net binnen de blauwe lijn stond
te roken'', zegt hij stellig. ,,Het gaat om
een leefstijlverandering.'' Zo geven
sommige scholen lessen burgerschap
over gezondheid en bieden cursussen
aan om te stoppen met roken. Heerts:
,,Maar we laten ons geen aansprake
lijkheid aanmeten die onmogelijk kan
worden waargemaakt.''
Op Zone College in Almelo lopen
sinds september vorig jaar twee 'rook-
stewards' op en rondom het terrein.
Zij spreken rokers aan bij overtredin
gen en zorgen dat er buiten de hekken
geen overlast is. ,,Ik zie niet hoe we
een rookverbod anders moeten hand
haven", zegt Dennis Timmer, project
leider Gezonde School. Hij bekeek het
hele terrein met een drone, zodat hij
alle scenario's kon schetsen: waar zou
den rokers gaan staan bij regen? Zijn er
plekken waar ze ongezien kunnen ro
ken? De stewards houden op al die
plekjes een oogje in het zeil. Ze zijn in
principe voor korte tijd in dienst. Tim
mer: ,,Voor de huidige studenten ver
anderen we de spelregels, maar voor
nieuwe is het straks de normaalste
zaak van de wereld."
Uit onderzoek van promovenda
Andrea Rozema van de Universiteit
van Tilburg blijkt dat op scholen met
een rookvrij schoolplein méér kinde
ren roken, dan op scholen waar ge
rookt mag worden. ,,We moeten wa
ken voor een averechts effect'', waar
schuwde de sociaal psycholoog toen
ze hier vorig jaar op promoveerde.
,,Maar lukt het de eerste weken om
consequent te zijn, dan blijkt het al
heel snel de normaalste zaak van de
wereld dat er op het plein niet wordt
gerookt. Net zoals niemand meer
rookt in de trein of het vliegtuig.''
Scholen willen dat niet alleen
beveiligers en conciërges, maar ook
dat docenten leerlingen en studenten
gaan aanspreken. Maar wat als die
zelf ook graag een peukje opsteken in
de pauze? ,,Als docenten roken, on
dermijnt dat de regel'', waarschuwt
rookvrij-expert Rozema. Zien roken,
doet roken. „Gedogen zorgt altijd
voor verwarring en docenten zijn
rolmodellen.''
Dat in het voortgezet onderwijs nog
meer dan één op de drie en in het
mbo zelfs nog 86 procent van de
schoolterreinen met rookvrij is, heeft
alles te maken met de vraag waar de
rokers naartoe gaan als ze tóch een
peuk willen opsteken. Het Rotter
damse Albeda College is sinds
1 januari rookvrij. Buiten de rookvrije
zones liggen asbaktegels. Manager
facilitair bedrijf Arno Schepen erkent
dat er 'een paar incidenten' zijn ge
weest. „Op één school verzamelden
de rokers zich ongeveer in de tuin
van buurtbewoners, dus daarover
kregen we een klacht We hebben de
rokers verzocht elders te gaan staan."
Sindsdien gaat het steeds beter met
het rookvrij houden. Ook Zone
College in Almelo kreeg buurt
bewoners op de stoep omdat
leerlingen in een nabijgelegen
speeltuin neerstreken. ,,We spre
ken onze leerlingen altijd aan en
dan is het meestal opgelost", zegt
Timmer.
5 Scholen kunnen niet 24/7
handhaven.
In het wetsvoorstel dat nu
voorligt, zijn scholen 24 uur per
dag 7 dagen per week, verant
woordelijk voor handhaving van
het rookverbod. Alle scholen pro
testeren daartegen. Basis- en
middelbare scholen houden
schoolpleinen nu vaak open, zodat
buurtkinderen er na schooltijd kun
nen spelen. Linda Zeegers, woord-
Lukt het de
eerste weken
consequent te
zijn, dan wordt
het de
normaalste
zaak van
de wereld
HOGESCHOOL
voerder van VO-raad voor voortgezet
onderwijs: ,,Als we 's nachts ook moe
ten handhaven, moeten terreinen bui
ten de schooltijden gesloten worden.
24/7 handhaven is niet realistisch."
Scholen kunnen het zichzelf volgens
onderzoekster Rozema makkelijker
maken door hun terrein duidelijk af
te bakenen met bijvoorbeeld een heg
of een hek. Maar voor tal van middel
bare scholen betekent dit dat die een
hek om het terrein moeten plaatsen.
Afsluiten is voor het mbo en hoger
onderwijs meestal geen optie.
Schoolgebouwen staan vaak direct
aan de openbare weg of op een grote
campus, waar bijvoorbeeld ook be
drijfspanden staan. Mogen studenten
daar dan wél hun rokertje opsteken?
De vraag tot waar een school verant
woordelijk is, houdt de gemoederen
bezig. Limmen geeft toe: „Dat is in de
praktijk nog een lastig gesprek."
De Nederlandse Voedsel- en Wa
renautoriteit (NVWA) moet het
rookverbod vanaf augustus 2020
controleren. Hoe ze dat gaat doen,
weet de dienst nog niet. „We moe
ten eerst kijken hoe het besluit er
komt uit te zien. Het doel zal niet
zijn: zoveel mogelijk boetes uit
schrijven. We zullen echt niet op elk
schoolplein iemand neerzetten", is
het enige dat woordvoerder Benno
Bruggink er nu over kwijt kan.
Het ministerie van VWS zegt dat
hetzelfde regime gaat gelden als
bijvoorbeeld in de horeca. Dat be
tekent dat scholen boetes van 600
(eerste overtreding) tot 4500 euro
(vierde overtreding) kunnen ver
wachten bij overtredingen. Of de
NVWA voldoende inspecteurs heeft
om het verbod te handhaven, is nog
niet duidelijk.
GO
Schooble
rookv
ouden word
e e ooaave
Marcia Nieuwenhuis
Ellen van Gaaien
_j Scholen willen geen 'rookpolitie'
worden.
2 Slap rookverbod zorgt voor
méér rokers.
3 Rokende leraren geven ver
keerde voorbeeld.
M De Hoge
school Rot
terdam heeft
een rookvrij
schoolplein.
Roken mag
alleen nog
buiten het
terrein.
FOTO'S ARIE KIEVIT
4 Rokende leerlingen en stu
denten buiten de pleinen irri
teren buurt.
-Andrea Rozema,
sociaal psycholoog
6 Er is vaak geen afgebakend
terrein op mbo's, hbo's en uni
versiteiten.
7NVWA heeft onvoldoende
inspecteurs.
