heeft een eigen klokje
Niet gek dat je
als moeder een
burn-out krijgt
Opvoeden is
een kwestie
van multitasken maar
dat kunnen wij, man
en vrouw, niet goed
21
René Diekstra
STAR THle
schouwd en aangesproken. Het gevolg is dat
opvoeden vooral organiseren is geworden. Hoe
stem je alles en iedereen die bij de opvoeding
van de kinderen is betrokken qua opvattingen
en omgang op elkaar af? Door al die invloeden
is opvoeden een kwestie geworden van dingen
tegelijk doen, van multitasken. Maar juist dat
kunnen wij, man en vrouw, niet goed.
Kortom, opvoeden is, misschien wel meer
dan ooit eerder in de geschiedenis, een zeer
stressvolle aangelegenheid geworden. Vooral
voor degenen die daar nog hun weg in moeten
vinden, de jonge ouders en met name de jonge
moeders. Dat zij volgens recent TNO-onder-
zoek het meest kwetsbaar zijn voor burn-out
en soortgelijke gezondheidsklachten moet ons
daarom verontrusten. Maar vooral de devaluatie
van de opvoeding moet dat.
18:00 tot later (in de zomer)
24:00
01:00
20:00 - 21:00
22:00 - 23:00
03:00
02:00
Diekstra vindt
opvoeden een
veeleisende taak
die nog maar
weinig wordt
gewaardeerd.
n 1945 voorspelde psycholoog Helene
Deutsch in een boek getiteld Psychologie van
de vrouw het al: 'In de moderne westerse
samenleving zullen vrouwen hun sociale
status en hun waardering als persoon steeds
minder verwerven via kinderen baren en op
voeden en steeds meer door rollen en activitei
ten die dat bemoeilijken'. De afgelopen drie
kwart eeuw heeft haar op onweerlegbare wijze
gelijk gegeven. Met kinderen baren, bemoede
ren en opvoeden red je het als vrouw absoluut
niet meer voor wat betreft zelfwaardering, zelf
vertrouwen en sociale positie. Sterker nog, als
je het daarvan moet hebben, is de kans groot dat
je niet alleen door anderen als oninteressant,
zielig of zelfs tekortschietend wordt be
schouwd, maar ook door jezelf.
Kinderen opvoeden is een taak die nog maar
weinig maatschappelijke waardering en geen
financiële beloning oplevert. Opvoeden is sterk
gedevalueerd, zeg maar. Tegelijkertijd is het
wel een uitermate veeleisende taak. En die veel
eisendheid is de afgelopen driekwart eeuw
toegenomen. Steeds meer personen en partijen
bemoeien zich met de opvoeding terwijl toch
de ouders, en vaak vooral de moeder, nog altijd
door zowel overheid als omgeving als eerste
opvoedingsverantwoordelijken worden be-
dinsdag 12 maart 2019
er wel een klok
Heb jij 's avonds een deken
nodig maar word je vroeg
in de ochtends zwetend
wakker? Dat komt omdat
je hypothalamus ook een
klok heeft. Verwijk: ,,In de
tweede helft van de nacht
is je lichaamstemperatuur
het laagst. Die stijgt voor
dat je wakker wordt.'' Men
sen slapen het best als
hun temperatuur wat lager
is. Wanneer het in de och
tend tijd wordt om je li
chaam uit de ruststand te
krijgen, helpt de stijgende
temperatuur bij het op-
startproces. „Lichaams
warmte heeft een eigen
ritme, zodat je lichaam be
paalde functies en proces
sen kan optimaliseren.''
Om in het 24-uursritme te blijven, maakt je
pijnappelklier het hormoon melatonine. Ver
wijk: ,,Dit wordt onterecht een slaaphormoon
genoemd, want het is een ritmestof. Het
hoort overdag laag en 's avonds hoog te
zijn.'' Als je in het kunstlicht zit, bijvoorbeeld
omdat je te lang op je tablet kijkt, kun je deze
curve verstoren. Misschien voel je je om mid
dernacht doodmoe, maar blijf je door het
laptoplicht toch tot diep in de nacht actief.
Op dit tijdstip zijn lichaamstemperatuur en
stresshormonen in ons bloed op het laagste
niveau. Ga je tegen de werking van ritme-
stof melatonine in, dan word je vaak moe,
dik en depressief. Of je tot zo laat wakker
blijft (avondmens) of dat onmogelijk haalt
(ochtendmens), is deels genetisch bepaald.
Verwijk: ,,In onze evolutie is dat verschil
belangrijk, want daarmee konden gemeen
schappen taken verdelen.'' In 2017 herken
den Amerikaanse antropologen dit oerritme
bij Tanzaniaanse stammen. De leden sliepen
van nature op verschillende uren, zodat
altijd iemand een oogje in het zeil hield.
De maag heeft een eigen ritme. De
zenuwen die aangeven of je 'vol' zit,
zijn overdag minder gevoelig dan
's avonds. Daardoor eet je snel
meer tijdens de uren waarop je ac
tief bent. Een vast eetritme zorgt
voor betere nachtrust. Vermijd na
dit tijdstip maaltijden zodat je
spijsvertering 's nachts geen
overuren draait. Begin elke dag
met een ontbijt. Dat maakt de
spijsvertering wakker.
Wil jij afvallen? Ga dan vooral
op tijd naar bed: slaperige men
sen eten meer. Dus misschien is
dit tijdstip voor jou al te laat. Gor
dijn: ,,Als je moe bent, heb je be
hoefte aan meer koolhydraten.
Onderzoek toont aan dat mensen
die hetzelfde blijven eten, meer aan
komen als ze een uur minder slapen.''
Ook andere etenstijden kunnen helpen.
Uit onderzoek aan de Engelse universi
teit van Surrey blijkt dat mensen die an
derhalf uur later ontbijten en anderhalf uur
eerder dineren twee keer sneller afvallen.
Denk jij dat je op de camping vooral
lekker slaapt door de frisse buiten
lucht? Dan doe je het effect van zon
licht en de invloed van ons oerritme
tekort. Verwijk: „Mensen houden van
nature een ritme aan waarbij ze actie
ver zijn als het licht is en minder be
wegen als het donker wordt.''
Antropologen hervonden zelf dit ritme
toen zij bewegingssensoren plaatsten
bij inheemse stammen. De stamleden
hielden onbewust een ritme aan waar
bij zij minder bewogen wanneer de
zon onderging, zelfs als het nog uren
duurde voordat zij in slaap vielen. In
het moderne leven blijft er vaak wei
nig van dit natuurlijke patroon over,
maar in je tent onder de sterren is het
een ander verhaal. ,,Mensen die kam
peren voelen zich vaak fitter en sla
pen beter omdat zij het ritme van hun
voorouders onbewust overnemen.''
De schemering beïnvloedt ons zicht. Volgens onderzoekers van de
Goethe Universiteit in Frankfurt is ons zicht namelijk het beste
tijdens zonsopgang en -ondergang. Op deze momenten
zenden de hersenen minder rustsignalen naar de visuele
centra, waardoor we meer details opmerken en beel
den scherper worden verwerkt.
Reageren?
rene.diekstra@persgroep.nl
