3
4
Klimaatverandering
is toch van alle tijden?
Waarom zou de mens
dan nu de oorzaak zijn?
yi:£&
4
Zeker. Maar dat betekent nog niet
dat het argument 'klimaatveran
dering is een natuurlijk proces,
dus mensen hebben er geen in
vloed op' klopt. Van grote klimaat
veranderingen in het verre verle
den is bekend dat ze samenhangen
met CO2.
Bij de laatste grote ijstijd, zo'n
20.000 jaar geleden, zat bijvoor
beeld nog niet de helft van de hui
dige concentratie CO2 in de atmos
feer. Een hevige opwarming 56
miljoen jaar geleden, rond de tijd
dat de eerste aapachtige wezens
rondliepen, werd waarschijnlijk
veroorzaakt door een enorme bel
van het sterke broeikasgas me
thaan dat vrijkwam uit de zeebo
dem. Daardoor steeg de gemid
delde temperatuur op aarde zo'n
5 graden.
Rond de polen was toen geen ijs
te bekennen. Langs de Noordelijke
IJszee groeiden palmen, zo bewij
zen fossielen. De tropen werden
zo warm, dat veel organismen het
loodje legden. Die prehistorische
warmte-uitbarsting had een na
tuurlijke oorzaak. Waarschijnlijk
gaven vulkaanuitbarstingen de
eerste zet: de CO2 die daarbij vrij-
kwam, zorgde voor een kleine op
warming, waardoor methaanhy-
draten in de zeebodem smolten.
Uit die enorme ijskristallen ont
snapte het methaan, wat de ver
hitting verder aanjoeg.
De huidige temperatuurstijging
gaat veel sneller dan alle opwar
mingen die in de geschiedenis van
onze planeet door dergelijke na
tuurlijke processen zijn veroor
zaakt.
De concentratie CO2 in de at
mosfeer is de afgelopen eeuw al
meer gestegen dan in de tiendui
zend jaar waarin de aarde na de
laatste ijstijd ontdooide. ,,Dat kli
maatverandering van alle tijden is,
zou de zorgen erover juist moeten
vergroten'', zegt prehistorisch kli
maatonderzoeker Appy Sluijs.
,,We hebben ervan geleerd dat
telkens wanneer de CO2-concen-
tratie omhoog gaat, de planeet er
heel anders uit gaat zien. Zelfver-
sterkende effecten zoals enorme
hoeveelheden methaan die vrijko
men uit de zeebodem en ontdooi
ende permafrost (bodems die nu
nooit helemaal ontdooien, red.),
kunnen ervoor zorgen dat het le
ven hier op aarde sterk verandert.''
CO2 en
warmte
O
0
o
o
3
a>
■o
3
Aangetoond is dat de recente
toename van CO2 in de atmosfeer
grotendeels is veroorzaakt door
verbranding van fossiele brand
stoffen. Fossiele brandstoffen zo
als steenkool, olie en aardgas ont
staan uit planten waarin koolstof
(C) is opgeslagen. Bij verbranding
komt dit vrij als CO2. Door het
type CO2 te meten, is aangetoond
dat de extra CO2 in de lucht niet
afkomstig is uit bijvoorbeeld ocea
nen of vulkanen. De broeikasgas
sen zijn hoofdzakelijk afkomstig
van de fossiele brandstoffen die
sinds de industriële revolutie in
hoog tempo door onze fabrieken,
automotoren en cv-ketels zijn ver
brand. Ook door ontbossing komt
CO2 vrij.
De hoeveelheid methaan in de
atmosfeer is sinds de achttiende
eeuw eveneens flink toegenomen:
met 150 procent. Methaan is na
CO2 het belangrijkste broeikasgas.
De extra uitstoot van methaan
hangt ook samen met fossiele
brandstoffen en met afvalverwer
king, landbouw en veeteelt. Zo
boeren koeien veel methaan op.
Dat komt bij het verteren van gras
vrij in hun pens en is als broeikas
gas ongeveer 25 keer sterker dan
CO2.
v-'T"
V
ZATERDAG 9 MAART 2019 GO
Het CO2-gehalte in de atmosfeer stijgt
nu naar hoogten die in honderdduizenden
jaren niet gezien zijn. Zal de temperatuur
volgen?
"400
-10 -
"350
-300
"250
-200
-150
10
1
O
ft)
3
<D
800.000
JAAR GELEDEN
T1T
400.000
T11
0
BRON: HENLEY/ABRAM *1 PPM 0,0001
Y'l'O/ X'
-- r. *1', a
1 t
FOTO HOLLANDSE HOOGTE SIEBE SWART
