II
Gezond&fit 5
Nauta
Joost
Zonder
elektronische
hulpmiddelen
wordt de zorg
onbetaalbaar
Zoals?
,,Ik ben nogal begaan met de Derde
Wereld. Laatst hoorde ik op een con
gres dat het in bepaalde Afrikaanse
landen mogelijk is dat consumenten
- die geen of heel moeilijk toegang
hebben tot medische zorg - met hun
mobieltje een medische vraag kun
nen stellen. Dan komt er vervolgens
antwoord van een Nederlandse arts.
Zo zie je maar: je kunt e-health op
een creatieve manier daar inzetten
waar nog niet zo'n ingewikkeld zorg
systeem bestaat zoals wij dat hebben.
Ook dichter bij huis zijn er mooie,
vrij simpele initiatieven. Bijvoor
beeld een rollator uitrusten met
technologie, zoals een gps-tracker
en een noodknop: daarmee vergroot
je de wereld voor veel ouderen. Of op
het gebied van gezondheidsapps: een
app die je arbeid-rustverhouding
meet, maar die ook kan meten of je
écht rust neemt.''
,,Ik had het leuker gevonden als 'we'
eerst e-health-toepassingen hadden
geïntroduceerd en daarna waren
gaan bezuinigen in plaats van wat er
nu gebeurt, maar we leven nu een
maal niet als Alice in Wonderland.
Wat bij mij vooropstaat: streven naar
meer zelfredzaamheid is top. De ge
dachte dat je het mensen makkelijker
kunt maken met elektronische hulp
middelen is positief. Zo maakte
Zilveren Kruis onlangs bekend dat
10 procent van de mensen die nu nog
in het ziekenhuis worden behandeld,
ook thuis moeten kunnen blijven
dankzij slimme technieken. En het
moederbedrijf Achmea heeft een
Innovatiefonds: iedereen die innova
tief bezig is, kan plannen indienen
en voor financiële steun in aanmer
king komen. Dat laat trouwens zien
dat zij ook nog niet zo goed weten
waar het allemaal naartoe gaat. Tech
nische ontwikkelingen gaan razend
snel. Alle futurologen voorspellen
dat de technische revolutie die nu
op ons afkomt, sneller gaat dan alle
revoluties die we in de geschiedenis
al hebben gehad.''
,,Dat hangt van de situatie af. Als ik
naar mezelf kijk: als kind moest ik
ontelbare keren naar het ziekenhuis.
Ik ben geen ontwikkelingspsycho
loog, maar ik weet wel dat ik door al
die ziekenhuisbezoeken hechtings
stoornissen heb opgelopen. Dat
schijnt al zo te zijn bij baby's die lang
in de couveuse liggen. Hoe mooi zou
het zijn als je met behulp van de
techniek gewoon thuis bij je ouders
kunt opgroeien?''
,,Ik kan me voorstellen dat zo'n
slimme Alexa-speaker met beeldver
binding al de eerste diagnose doet als
je je thuis niet lekker voelt. Hij stelt
energie vrij die een robot volgens mij
niet kan nabootsen. Voor die oudere
is het misschien wel goed, maar voor
de samenleving vind ik het pijnlijk.
Wij nemen kennelijk niet meer de
moeite om goed voor onze ouderen
te zorgen.''
,,Ja, mijn moeder van 84 bijvoor
beeld. Maar soms is het ook een
kwestie van branding; dat doen ze in
de Verenigde Staten beter dan wij.
Een voorbeeld: bij een cruise staan er
altijd rolstoelen klaar voor de passa
giers. Niet voor gehandicapten, mel
den ze daar, maar voor de 'slow wal
kers'. Dat is slim. Mensen willen niet
worden aangesproken op hun gebre
ken, maar op hun mogelijkheden.''
dus een aantal vragen, en die vragen
en antwoorden worden automatisch
doorgestuurd naar de juiste zorgver
lener.
,,Zo'n Uber of Airbnb voor de zorg
zal er ook komen, mits we de privacy
goed regelen. Die privacy kan nog
wel een lastig punt blijven, want wat
gebeurt er met alle data die je deelt?
Het zou behoorlijk pijnlijk zijn als
jouw verzekeraar ziet dat borstkan
ker vaak in de familie voorkomt en
dus jouw zorgpremie omhoog gaat.
Ethisch gezien zijn er dus nogal wat
vragen.''
„Robots die je leven makkelijker ma
ken, dat lijkt me heel goed. Ik vind
het prima als een robot vraagt wat ik
wil eten en het komt brengen. Of op
tijd mijn blauwe pilletje brengt. Eng?
Nee hoor, die robot maakt minder
fouten dan een mens. Maar als ik
hoor dat knuffelrobots in verzor
gingshuizen worden ingezet, dan is
mijn eerste reactie: knuffelen is iets
van mensen. Tussen mensen komt
vrijdag 8 maart 2019
Joost Nauta:
'Met onze
vergrijzende
bevolking is
grootschalige
inzet van
e-health de
enige weg.'
(1971, Amsterdam) werd
geboren met de spier
ziekte SMA en kan alleen
zijn duimen bewegen.
Rond z'n eerste verjaar
dag kregen zijn ouders te
horen dat Joost niet ouder
zou worden dan 5 jaar.
Uit onvrede met de
thuiszorg die hij kreeg,
richtte Nauta dertien jaar
geleden JoostZorgt op,
een thuiszorgorganisatie
met vestigingen in onder
meer Utrecht, Amsterdam
en Rotterdam, met in totaal
zo'n 750 cliënten. Vorige
maand vroeg Nauta faillis
sement aan.
Joost Nauta woont in
Rotterdam, geeft motiva
tietrainingen en is ambas
sadeur van Rotterdam
E-health Agenda. Hij werkt
aan nieuwe manieren van
zorgverlening. Er wordt
momenteel een documen
taire over zijn leven
gemaakt.
Worden e-health-toepassingen
ook ingezet als verkapte bezuini
ging?
Iedereen snapt dat het goedkoper
is als een patiënt thuis kan blijven
in plaats van het ziekenhuis in te
gaan, maar wordt de zorg er ook
beter van?
Kijken we even in de glazen bol.
Wat is er over vijf jaar in technisch
opzicht mogelijk?
Zijn er ook mensen die helemaal
niks moeten hebben van e-health?
A Nauta thuis in
Rotterdam:
'Zonder e-health
kan ik niet
wonen, leven en
werken.'
Wat vindt u eigenlijk van robots?
