We leven in een tijd waarin
veel meer mogelijk is
Ik stopte met werken om te gaan
studeren, dat was wel bijzonder
Echte veranderingen gebeuren
alleen als ze van onderop komen
Open brief: niet het beste jongetje van de klas zijn
ZEELAND 3
Daphne Koelma (40) uit Middel
burg koos er bewust voor om al
leenstaand moeder te worden.
,,Maar dat het een drieling werd,
was wel een verrassing. Dat valt
ook op, maar dat maakt mij niet
bijzonderder dan andere moeders
die het alleen doen."
Ze werkt vier dagen in de week
op het Goese Lyceum. ,,Daar ben
ik behalve docent ook coördinator
van de afdeling kunst en cultuur.
Op onze school heb ik nooit het
idee gehad dat er onderscheid
wordt gemaakt tussen mannen en
vrouwen."
,,Mijn oma en opa waren femi
nist. Ze hebben heel erg gestreden
voor de rechten van de vrouw.
Mijn oma is altijd blijven werken.
Van hen heb ik wijze lessen ge
leerd, namelijk dat je er altijd voor
moet zorgen dat je jezelf kunt on
derhouden en dat je je eigen car
rièrepad moet uitstippelen en be
wandelen."
Dat lukt haar. ,,Ik heb gelukkig
een heel goede gastouder en veel
hulp van vrienden om me heen.
We leven nu ook in een maat
schappij waarin veel meer moge
lijk is. Anders had ik qua werk niet
bereikt wat ik zou willen. Dat zijn
zaken waarvoor mensen zoals
mijn opa en oma hebben gestre
den."
Daarvoor heb ik mijn baan opge
zegd. Dat was destijds wel bijzon
der. 'Kind, je hè je verstand nie',
zei mijn moeder. Traas bleef full
time werken, ook toen ze twee
kinderen kreeg. ,,Ik wist dat ik
graag een directiefunctie wilde.
Dan moet je keuzes maken."
Ze ziet dat er nog steeds weinig
vrouwen in de top van organisa
ties te vinden zijn. ,,Daar valt nog
iets te winnen, en daarom is het
belangrijk dat er nog steeds een
Internationale Vrouwendag is.
Meer diversiteit in besturen is
goed, omdat vrouwen toch wat
meer hun zachte skills en hun
emotionele kant laten zien." Traas
ziet soms ook dat vrouwen hun
carrière opgeven als ze kinderen
krijgen. ,,Het is belangrijk om ac
tief te blijven in het arbeidspro
ces."
De ondernemingsraden zijn als de
dood voor de invoering van een
klimaatbelasting voor de indu
strie. Een C02-belasting kan Ne
derlandse bedrijven snel op ach-
terstand zetten als de rest van Eu
ropa niet volgt. Nederland moet
geen banen in de industrie op het
spel zetten door het beste jongetje
van de Europese klas te willen
zijn, waarschuwen ze. Vanuit hun
positie een begrijpelijk pleidooi.
De vertegenwoordigingen van
werknemers in de chemie- en
staalsector vinden dat er terecht
aandacht is voor klimaat en het te
rugdringen van de C02-uitstoot.
Bedrijven zijn dagelijks bezig om
oplossingen te vinden, onderstre
pen ze. Dat klopt ook. Bijvoor
beeld het doorsluizen van rest
warmte en waterstof van Dow
naar Yara bespaart 10.000 ton C02
per jaar. Zeeland Refinery heeft
fors geïnvesteerd om de hydrokra-
ker efficiënter te maken. Ook
opende ze vorig jaar een zonne-
park dat nu een derde van de ener
gie van de raffinaderij levert.
Grootverbruikers Dow, Yara en
Zeeland Refinery studeren ook op
Or's van zeventien
grote bedrijven
schrijven open brief
aan lijsttrekkers
in de provincie
de bouw van een zogeheten elec-
trolyser van 100 megaWatt waarin
met groene stroom waterstof kan
worden gemaakt. In 2025 zou de
'groene' waterstoffabriek moeten
draaien. Waterstof is een grond
stof die nu wordt gemaakt met
aardgas. Daarbij komt C02 vrij, het
gas dat verantwoordelijk wordt ge
houden voor de opwarming van
de aarde. Om klimaatdoelen te ha
len, moet de industrie van het
aardgas af. Dat vergt echter een
veelvoud van de capaciteit van de
beoogde proefelectrolyser. Het
wordt nog een enorme opgaaf.
Maar het moet wel. De industrie
is goed voor een kwart van de lan
delijk C02-uitstoot. En vergeleken
met andere Europese landen jaagt
Nederland 50 procent meer C02 de
lucht in. Dat de ondernemingsra
den klagen dat hun bedrijven als
'grote vervuilers' worden wegge
zet, is daarom een beetje raar. Yara
staat met 3,7 megaton C02-uitstoot
per jaar op plek zes van grote ver
vuilers. Dow op tien.
De rechter oordeelde in 2015 in
de door Stichting Urgenda aange
spannen procedure dat de over
heid de Nederlandse burgers moet
beschermen tegen de gevolgen
van de C02-uitstoot, klimaatop-
warming. Dat oordeel werd in ok
tober vorig jaar door het Hof in
hoger beroep bekrachtigd. De bal
ligt nu bij het kabinet en niet zo
zeer bij de provinciale politiek.
Den Haag moet ervoor zorgen dat
de industrie vergroent zonder dat
bedrijven sneuvelen. Er zijn wel
snel resultaten nodig, want anders
sleept Urgenda de staat mogelijk
weer voor de rechter. En daar zit
ten Den Haag en de industrie vast
niet op te wachten.
„Na de middelbare school
ging je werken. Dat was
normaal in mijn tijd", zegt
Coby Traas (59), bestuur
der van Zorggroep Ter
Weel. Als twintiger
werkte ze een tijd in de
psychiatrische zorg, maar
haar ambities reikten ver
der. „Op mijn dertigste ben
ik begonnen aan een univer
sitaire studie bestuurskunde.
Toen Fiek Smitskamp (78) in 1986 PvdA-
wethouder in Middelburg werd, be
schikte de bestuursvleugel van het
stadhuis niet eens over een vrou
wentoilet. „En ik heb eindeloos
vaak post gehad gericht aan de
heer Smitskamp." Het zegt veel
over hoe ongebruikelijk een
vrouw op die positie was. „De
tweede feministische golf en het
staatssecretariaat van Hedy
d'Ancona, die heel be
wust emancipatie be
vorderde, gaven mij
het steuntje in de rug
om voor de politiek
te kiezen."
Er is veel verbe
terd, zegt Smits
kamp. Tegelijker
tijd is Vrouwen
dag zeker niet
overbodig ge-
worden. ,,Die heeft voor mij weer een
nieuwe dimensie gekregen door de
ontwikkelingen die we in de we
reld zien. Zaken zijn niet van
zelfsprekend. Voor verworven
heden die je dierbaar zijn, moet
je blijven vechten. Dat geldt
voor vrouwenrechten ook."
Ze prijst de jongeren die
voor het klimaat de straat op
gaan. „Ik krijg daar hetzelfde ge
voel bij als bij de demon
straties in de tweede
feministische golf.
Echte veranderingen,
zoals vrouwenkies
recht gebeuren al
leen als ze van on
derop komen."
vrijdag 8 maart 2019
om gezin en/of carrière
M Daphne Koelma (40).
FOTO MARCELLE DAVIDSE
Een opmerkelijke oproep giste
ren. De ondernemingsraden van
zeventien bedrijven uit de che
mie- en staalsector plaatsen een
open brief in de Volkskrant. Ze
vragen provinciale lijsttrekkers
steun om tienduizenden banen
in de chemie- en staalsector te
behouden. Banen bij onder meer
Yara in Sluiskil, Dow in Terneu-
zen en Zeeland Refinery in
Nieuwdorp.
Frank Balkenende
BESCHOUWING
^Coby Traas.
A Fiek Smits
kamp.
FOTO LEX DE MEESTER
