HETWAPENÏvan zeeland.
LOGEMENT
1
hlMRBI 1H
I lil V:
miflMS!
9
I I ÏUfli
UIT HOOFDPLAAT TOT LEVEN
1 f
0f4JF V /R t
mmmesati
m SEffin
wtf> - ;L^ F-J' v
i'm
wel dood aan de
schreven op de manier waarop ik
denk dat zij zal hebben gesproken en
geschreven. Geen literaire geschrif
ten dus, maar eenvoudige en spon
tane berichten uit het leven van een
aardige jonge vrouw van het
Zeeuwse platteland."
Vrolijke meid
Guusje Maes komt in de eerste brie
ven naar voren als een vrolijke meid,
een spring-in-het-veld. Leergierig
ook, ze gaat - in 1906-1907 - een jaar
naar school in het Frans-Vlaamse Ar-
mentières. Als het boek begint, werkt
ze met haar twee zussen Virgina en
Emma in hotel Het Wapen van Zee
land in Hoofdplaat. Ze doet bood
schappen in Vlissingen. Op de boot
terug naar Breskens zit ook de Nij
meegse handelsreiziger in tabakswa
ren Karel Hamer. Hij kan zijn ogen
niet van haar af houden. Guusje is
net 21, Karel is tien jaar ouder en van
goede komaf, hij vraagt vader Maes of
hij Guusje mag ontmoeten. Dat mag.
Als hij naar Hoofdplaat komt, gaan ze
keurig uit wandelen. De keren
daarna maken ze tochtjes naar Bier
vliet en Schoondijke. Er wordt ge
kust. Januari 1914 trouwen ze in
Hoofdplaat.
Guusje is nu mevrouw Hamer, ze
verhuist naar Nijmegen. De relatie
met haar schoonouders is slecht, haar
schoonvader spreekt haar aan met
'mevrouw', haar schoonmoeder is kil.
Ze wordt al snel zwanger. In een haar
vreemde stad en met een man die
veel op reis is, voelt ze zich eenzaam.
Het huwelijk voelt als een dwang
buis. Maar, op 29 juli 1914 noteert ze:
„Ik ben nu eenmaal niet
van plan me door een
echtgenoot de wet voor
te laten schrijven, al
schrijft de wet zelf dat
wel voor." Ze bewondert
arts en feministe Aletta
Jacobs, gaat hoeden ont
werpen voor een atelier
en nog later neemt ze
zanglessen. Alles om
maar los te komen uit het
huishouden dat ze als een
kooi ervaart. Toch, 15
maart 1915: „Door te trou
wen ben ik van een zelf
standige vrouw die voor
de wet meetelde terugge
vallen tot een soort min
derwaardig wezen, dat voor alles toe
stemming van haar echtgenoot nodig
heeft
Abortus
Als dochter Marthje is geboren be
sluit Guusje nooit meer zwanger te
worden. Er volgen moeilijke gesprek
ken met haar man over voorbehoed
middelen. Desondanks raakt ze in
verwachting. De door haar afgedwon
gen abortus wordt net zo'n traumati
sche ervaring als haar eerste beval
ling. Ondanks alle 'vrouwenbeschut
ting' blijven haar 'maandstonden'
niet lang daarna opnieuw uit. Geen
abortus deze keer, Marthje wordt een
speelkameraadje gegund. Het kindje
wordt geboren, zoon Alphons.
De vierde keer dat ze in verwach
ting raakt - september 1918 - is ze
wanhopig. Op pagina 255 zegt, roept,
schreeuwt Guusje tegen haar man:
Spaanse griep."
In dit einde zit voor
de lezers het goed be
waarde familiegeheim
verborgen. Haar dood
laat „een rampzalige
leegte achter." Rosema-
rijn Milo: „Mijn nare
overgrootmoeder heeft
waarschijnlijk een be
langrijke rol gespeeld in
de opvoeding. Ook bij
mijn moeder Marthje.
Dat verklaart dat ze de
vrouw werd die ze was."
,,Karel, je moet, je moet, ja, je moet
me nu weer toestaan een abortus te
ondergaan. Trouwens, ook als je me
dat niet toestaat, ga ik het toch laten
doen. Wat gevaar? Welk gevaar? Een
zwangerschap en bevalling zijn min
stens zo gevaarlijk en anders ga ik
Wij dachten
misschien dat er aan
vrouwenrechten niet
meer te tornen was,
maar daarin hebben
wij ons helaas vergist
Gekooid
donderdag 7 maart 2019
GO
mmfsmmamiMm
mm.
Trouwfoto van
Guusje Maes in
Hoofdplaat, begin
1914. Guusje heeft het
boeket in handen.
Haar man Karel
Hamer zit naast haar.
Hij was overvallen
door het fotomoment
en heeft zijn sigaar -
hij is handelsreiziger
in tabakswaren - snel
op de grond gelegd.
Naast Guusje haar ou
ders, naast Karel zijn
uit Nijmegen overge
komen ouders.
FOTO'S UIT EEN VERVLOGEN
Guusje Hamer-
Maes in 1918.
Guusje Maes in 1907.
-Rosemarijn Milo
De gefingeerde brieven tonen Guusje
Maes als een gekooide feministe. Of
ze dat ook werkelijk was, zullen we
nooit weten. Kleindochter Rosema-
rijn Milo zegt dat het 'een feminis
tisch boek' is geworden: ,,Een boek
over een geschiedenis die zich ruim
honderd jaar geleden heeft afge
speeld, maar van grote actualiteit is.
Kijk maar om je heen. Overal worden
mensen geknecht en vrouwenrech
ten worden weer ingeperkt. Wij
dachten misschien dat het verwor
ven rechten waren waaraan niet
meer te tornen was, maar daarin heb
ben wij ons helaas vergist."
Rosemarijn Milo: Een vervlogen
droom. Verslag van een te kort leven -
Uitgeverij U2pi, 278 pagina's, 20,-
euro. De schrijfster presenteert
haar boek tijdens de Boekenweek
woensdag 27 maart om 16.00 uur in
boekhandel de Drvkkery in Middel
burg.
