7j
Start enquête
nog een punt
van discussie
NIEUWS 13
UITTOCHT SYRIË
GRONINGEN GASWINNING
Twee weken voor de Provinciale
Statenverkiezingen steekt de Tweede
Kamer de Groningers een hart onder de
riem. Wat schieten ze ermee op?
Er was de afgelopen maanden al
een potentiële meerderheid voor
een parlementaire enquête, maar
er is lang gesteggeld over de ti
ming van dit zware politieke mid
del. De SP, Partij voor de Dieren,
GroenLinks en 50Plus kwamen al
lemaal eerder met voorstellen om
betrokkenen onder ede te horen.
Dat de motie van GroenLinks nu
wél steun krijgt van de hele coali
tie, kan te maken hebben met de
komende Eerste Kamerverkiezin
gen. De coalitie van VVD, CDA,
D66 en ChristenUnie verliest dan
waarschijnlijk haar meerderheid
in de senaat. GroenLinks kan een
belangrijke gedoogpartner wor
den, die nu alvast wordt gepaaid.
De belangrijkste kop van Jut
is zonder twijfel Henk Kamp,
voormalig VVD-minister van Eco
nomische Zaken. Onder zijn ver-
antwoordelijkheid was de veilig
heid tot 2013 ondergeschikt aan de
opbrengst van het Groningse gas,
terwijl al sinds 1993 duidelijk was
dat gaswinning aardbevingen ver
oorzaakt. Kamp weigerde lang de
gaskraan enigszins dicht te
draaien, ondanks meerdere aard
bevingen in het winningsgebied.
Maar ook de toenmalige minister
van Financiën, Jeroen Dijssel-
bloem, krijgt ongetwijfeld pittige
vragen voor zijn kiezen. Daarnaast
moeten hoge vertegenwoordigers
van de toezichthouder (SodM) en
de NAM opdraven. En natuurlijk
de huidige VVD-minister van
Economische Zaken en Klimaat,
Eric Wiebes.
Het doel van een parlemen
taire enquête is om te leren van
gebeurtenissen uit het verleden,
zodat dezelfde fouten in de toe
komst worden voorkomen. Maar
in de praktijk is het vooral een in
strument om de hele waarheid
boven water te krijgen in een
casus, omdat direct betrokkenen
onder ede worden verhoord. Toch
beriepen ondervraagden zich tij-
dens de enquêtes de afgelopen de
cennia maar al te vaak op een
slecht geheugen. Ten slotte is het
een methode om genoegdoening
te geven aan slachtoffers. Door fi
nanciële compensatie, betere re
gels en toezicht of het opstappen
van bewindspersonen. Zo kostte
de laatste enquête in 2015 - over
het debacle met de Fyra-trein -
toenmalig staatssecretaris Wilma
Mansveld de kop.
,,We hebben een ereschuld
aan de Groningers", zei Christen
Unie-fractievoorzitter Gert-Jan
Segers gisteren. Die erkenning
zoeken inwoners van de noorde
lijke provincie al jaren. Zij hebben
zich altijd gebruikt gevoeld als ko
lonie of wingewest. En toen de be
vingen begonnen en grote schade
aanrichtten, bekommerde in eer
ste instantie niemand in dat verre
Den Haag zich om de getroffe
nen. Ze werden door de NAM
zelfs afgescheept met een fooi of
niets, terwijl hun levens letter
lijk in puin lagen. Die tijd
lijkt nu voorbij: de gas
kraan gaat hele
maal dicht, de
huizen wor
den her
steld, de rol
van de
NAM is geminimaliseerd en Den
Haag heeft al 'sorry' gezegd. Een
enquête kan het sluitstuk van een
mea culpa worden.
De kans is niet groot dat het
huidige kabinet verantwoording
moet afleggen over het eindrap
port van de enquête naar de gas
winning in Groningen. De
Tweede Kamer moet nog beslui
ten wanneer de parlementaire en
quêtecommissie van start kan. Die
commissie is eerst minstens een
half jaar zoet met vergaderen over
de onderzoeksvraag en de opzet
van de vertrouwelijke én publieke
verhoren. Dat ge
beurt op zijn
vroegst pas
volgend jaar.
In het verle
den waren de
meeste com
missies mini-
fr maal een jaar
bezig, en soms
wel drie jaar.
De enquête is het zwaarste onder
zoeksmiddel dat de Tweede Kamer
heeft: getuigen worden onder ede
verhoord en zijn strafbaar als ze
niet meewerken of liegen.
Het is nog niet duidelijk wanneer
de enquête kan beginnen. Afge
sproken is dat de enquête start als
de versterking van de meest risico
volle woningen in Groningen
'structureel op gang is gekomen'.
Dat proces is inmiddels flink ver
traagd en kan nog enkele jaren op
zich laten wachten.
Regeringspartij VVD wilde geen
startdatum vastleggen. ,,Het gaat
erom dat de Groningers nu goed
worden geholpen", zegt VVD-Ka-
merlid Dilan Yesilgöz. ,,Daar wordt
hard aan gewerkt. Pas daarna is het
tijd om terug te kijken.''
Opvallend is dat de VVD de en
quête steunt. De regeringspartij le
verde vóór dit kabinet ook de mi
nister die over de gaswinning ging:
Henk Kamp. Die hield vol dat af
bouwen niet kon zonder dat in Ne
derland een tekort aan gas zou ont
staan. Ook VVD-minister Eric
Wiebes van Economische Zaken en
Klimaat ligt onder vuur in het Gro-
ningen-dossier.
,,Wij willen niet dat in de en
quête alleen wordt teruggeblikt op
een periode van tien tot vijftien
jaar", zegt Yesilgöz nu al. ,,Dat zou
nergens op slaan. De gaswinning is
begonnen in de jaren zestig. Vanaf
dat moment moeten we kijken hoe
de overheid heeft gehandeld, wat
fout is gegaan en welke lessen we
kunnen trekken."
woensdag 6 maart 2019
GO
Zo'n drieduizend
mensen hebben maan
dag het laatste IS-bol-
werk in het oosten van
Syrië verlaten. Onder
hen waren tweehon
derd IS-strijders die
zich hebben overgege
ven, zeggen de door de
VS gesteunde Syrische
Democratische Strijd
krachten (SDF). Te
voet, met vrachtwa-
gens en auto's trokken
honderden mannen,
vrouwen en kinderen -
van wie een deel bui
tenlands leek - de heu
vels in. In Baghouz, de
laatste verzetshaard
vlakbij de Iraakse
grens, verblijven vol
gens de Koerdische
SDF nog zo'n duizend
jihadisten.
Kamer unaniem
voor gas-enquête
Edwin van der Aa
Peter Winterman
Den Haag
Waarom is de héle Tweede
Kamer nu ineens voor een
enquête?
2 Wie moet vrezen voor een
verhoor?
3 Wat levert een enquête
doorgaans op?
4 Wat schieten de Gronin
gers ermee op?
Eric
Wiebes.
FOTO ANP
5 Kan de start nog heel lang
op zich laten wachten?
Eindelijk krijgen de Groningers
waar ze al jaren om vragen: een
parlementaire enquête naar de
gaswinning. Alle partijen in de
Tweede Kamer steunen zo'n
zwaar politiek onderzoek, maar
over de startdatum zijn ze het
nog niet eens.
