Zeven cent per roe...!
5
WAARSCHUWING ARCHITECTEN
Oprukkende
terreinen vol
bedrijven aan de
rand van steden en
langs wegen gaan
ten koste van de
open ruimte. Willen
we dat wel?
Streektaal
Het open Zeeland is
aan het verdwijnen,
aldus de architecten
Taco Tuinhof en Mi
chaël Strenk. De twee
zien dat de bedrijventerreinen
langs de A58 oprukken. Maar ze
wijzen ook naar plaatsen als Hulst
en Sint Jansteen waar ze in hoog
tempo worden volgebouwd.
,,Door bedrijven die vanuit Ant
werpen uitwijken naar het ooste
lijke deel van Zeeuws-Vlaande-
ren, omdat daar nog ruimte is."
Ze vragen zich af of dat wel een
gewenste ontwikkeling is. Tuin-
hof: ,,Het lijkt of er geen enkele
regie meer is als het gaat om pro
vinciaal ruimtelijk beleid."
Zijn collega Strenk van WTS ar
chitecten in Vlissingen ziet ook
overal de 'dozen langs de
(snel)wegen verrijzen'. Sint An-
naland is daar ook een goed voor
beeld van, aldus de twee. Tuinhof:
,,Ik was daar pas na een periode
van een paar jaar. Dan weet je
echt niet wat je ziet, zo snel gaat
het daar met de bouw van bedrij
ven. Alles wordt er maar neer ge
flikkerd." Hij snapt dat bedrijven
daar willen zitten. ,,Maar willen
wij met z'n allen dat de open
ruimte daar zo volgebouwd
wordt?" Strenk: ,,Als je iets
bouwt, is de ruimte voorgoed
weg. Die krijg je niet meer terug."
Beide architecten vinden dat er
meer discussie moet komen over
wat er mag en kan op het gebied
van bouwen. Zelf gaven ze daar
toe een aanzet door de oprichting
van het Zeeuws Architectenplat
form. Tot zo'n tien jaar geleden
zwengelden Zeeuwse architecten
vaak nog discussies aan op het ge
bied van landschapsbeheer en
ruimtelijke ordening. Toen de
bouwcrisis uitbrak, verstomde
hun stem en hadden ze alle ener
gie nodig om het eigen bedrijf le
vensvatbaar te houden. Nu het
weer beter gaat, is het moment
aangebroken weer wat meer naar
buiten te treden.
Trekdijk
Zo zegt Tuinhof dat hij zich in
houdelijk graag zou willen be
moeien met de Trekdijk bij
Nieuw- en Sint Joosland. ,,Nu
gaat het vooral over financiën. De
gemeente Middelburg heeft die
polder bij Nieuwland gekocht en
wil puur om financiële redenen
daar een bedrijventerrein."
Tuinhof, van Rothuizen Archi
tecten Stedenbouwkundigen,
denkt dat eerst de discussie ge
voerd moet worden over of 'de
poort van Middelburg zo aange
kleed moet worden'. Als daar een
bedrijventerrein komt, waar
schuwt hij, verdwijnt Middelburg
achter een stel grote dozen. ,,Net
als veel Franse steden. Willen we
dat? Willen we dat industrie en
bedrijfsloodsen het aangezicht
van een mooie historische stad
bepalen?"
Hij vindt dat op z'n minst ook
Het lijkt of er geen
enkele regie meer is als
het gaat om provinciaal
ruimtelijk beleid
dat, onderwerp van discussie
moet zijn.
Beide architecten benadrukken
dat leegte heel veel geld waard is.
Dat is iets waar mensen voor ko
men, wat het omrijden waard is.
Strenk: ,,Daar moeten we zuinig
op zijn." ,,En dus niet voor een
appel en een ei verkopen", vult
Tuinhof aan.
Met het Architectenplatform
willen ze vooral bereiken dat het
debat terugkeert over 'hoe we
omgaan met de Zeeuwse ruimte'.
,,Maar het is er natuurlijk ook om
de onderlinge banden aan te ha
len en voor het geven van cursus
sen."
Zonne-energie
Volgens de twee architecten zijn
er nog meer onderwerpen die om
een maatschappelijke discussie
vragen. ,,Wat moet er gebeuren
met de kolencentrale als die
straks stil komt te liggen?" En ze
zouden graag zien dat er een dis
cussie komt over het gebruik van
landbouwgrond voor het opwek
ken van zonne-energie. ,,Terwijl
er honderden daken liggen te
wachten."
De leste maenden kriehe me op
de tillevisie aolerlei program
ma's te zien die me an peeën
verdinne doen dienke. Misschien za
de ienkele joengere lezer nie
wete wat peeën verdinnen is. As kind
was dat je bieverdienste. Je zurgde dat
de kleine sukerpeeplantjes, die in
bosjes van een stik of vier, vuuve
stoenge, op éên nae wiere wegge-
trokke. Dat êne plantje wier dan een
hröte sukerpee. Het was een rot-
werkje. Je kroop over het land en mee
drie rijen tehliek verdinde je de
peeën. As je klaer was mee dat werk,
hieng de boer mee een roestok over
het verdinde land een roe was 3,60
bie 3,60 meter en dan kreeg je zeven
centen vö iedere roe, die je verdind ao.
En de boeren wi ik werkte, ebbe nooit
nè boven afgerond.
Trug nè de tillevisie. Di moete de
boeren bie 'Boer zoekt vrouwe' ook
op éên zien te kommen. Bie 'Eêl Hol
land bakt' valle ze ook af, tot er éên
kampioen is en de schilderstalenten
moete ook net zo lang "verdind" ore
tot er éên overbluuft. En ons mohe
aol meekieke en de spanning zie, de
emoties, liefst af en toe wat gebrul, en
me kunne zelf probere mee te verdin-
nen. Zelfs wedde op de overwinning
van een bakker of schilder of probere
te gissen wie uuteindelijk het boeren-
bedrief inhaet.
Ik kieke d'r ook nè, voral ook
omda'k hraog wil wete oe of 't af
loopt. 'Boer zoekt vrouwe' vond ik
sa3i de leste keer. Toch wou ik hraog
wete wie of noe echt de gelukkige
wier. Ze kunne dit programma nog
tot in lengte van jaeren bluve doe.
Toch zou ik wè wat meer variatie
wille. Wat te dienken van een pro
gramma: 'Saemen de herfst in', wibie
ouwere vriegezellen probere iemand
te zoeken vö de herfst en de win
ter..) van 't leven. Of 'Op iedere pot
past een deksel'l éên 'pot' begint wi
mee vuuf 'deksels') Dan kan 'ieder-
eên' meedoe! Ik ouwe m'n eihen an-
bevole as ze nog iemand nödig ebbe
bie de organisatie!
Bie dat bakken keek ik iedere keer
wi verlekkerd nè de resultaten. Wat
ao ik hraog iedere keer wat meege-
proefd. Wekelijks wou ik bie onze
Meliskerkse bakker wat meeneme vö
de zondagaeven, mè ik bedwoeng
m'n eihen, a was dat nie eenvoudig as
je di zag wat er aol achter 't glas lag.
Vö mien oefde ze overigens hin kerst
trui an te trekken as ze midden in 't
jaer zöies doe en dat mee kerst uut-
zende. Mè goed, het is een kniesoor,
die di op let.
En schildere bluuf ik geweldig
vinde, wan zelf kan ik di niks van.
Misschien kunne ze es beginne mee:
'Eêl Nederland knutselt' Joeng en oud
kan meedoe. Mè ik za me nie opgeve,
wan ik komme nooit deu de selectie!
Voorlopig zitte me nog goed op de
zondagaeven. Alf Nederland kiekt
dinsdag 5 maart 2019
GO
'Open landschap verdwijnt'
Emile Calon
Middelburg
- Taco Tuinhof, architect
Frans van der Heijde
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Frans
van der Heijde in
het Walchers.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
Taco Tuinhof (l) en Michaël Strenk, initiatiefnemers van het Zeeuws Architectenplatform. foto dirkjan gjeltema
