Y
12 ZEELAND
Ook in veel woestijnen begint de dag
met dauw. Voldoende om de grond
vruchtbaar te maken. Met Eindhovens
wondertextiel kan vocht gewonnen worden.
't-
In droge gebieden is
er verder niets om
dauw op te vangen
Eindhoven
orgenstond heeft goud
in de mond. Dat geldt
zeker in gebieden met
watertekort, want de
dauw in de ochtend is
een royale waterbron. In haar geboor
teland Portugal kent prof. dr. Cata
rina Esteves van de Technische Uni
versiteit in Eindhoven genoeg van
dergelijke gebieden. Om dat vocht uit
de lucht op te vangen heeft ze met
haar faculteit scheikun
dige technologie een
speciaal textiel ontwik
keld. Het lijkt wel won
dertextiel, dat in die och
tenduren drie keer zijn
eigen gewicht aan water
verzamelt. Als de tempe
ratuur stijgt vloeit al dat
water de normaal droge
grond in om deze
vruchtbaar te maken.
„Hier in het laborato
rium hebben we de wer
king bewezen", zegt
Esteves. „We zijn nu
zover dat we met ons vorig jaar
opgestarte bedrijf Sponsh
proefseries maken en testen.
We hebben daarvoor gebie
den gekozen in Portugal en
1 Zuid-Afrika. Daarna willen
we het materiaal op grote
schaal produceren en hopen
we veel droge gebieden in
A de wereld aan water te
helpen." Voor het initiatief
won Sponsh onlangs de
Gouden Kiem en de Accen
ture Innovatie Prijs.
De ontwikkeling van het
materiaal begon in 2013 toen een
student van de universiteit in Hong
Kong in Eindhoven kwam afstude
ren, vertelt Esteves. „Zij heeft een
procedé hier verder ontwikkeld om
stoffen voor jassen beter waterafsto
tend te maken. We ontdekten dat het
mogelijk is om dat materiaal bij een
bepaalde temperatuur te laten scha
kelen tussen het afstoten en aantrek
ken van water. Met dat gegeven zijn
we met de chemische faculteit verder
gegaan."
Natuur
Esteves en haar studenten hebben
volgens haar goed gekeken naar de
natuur. „Ook woestijnkevers en -gras
halen het nodige vocht in de late
nacht en vroege ochtend uit de lucht.
In de woestijn kunnen de nachten
flink afkoelen en het vocht in de van
de zee afkomstige lucht condenseert
We hopen veel
droge
gebieden in de
wereld aan
water te
helpen
dan tot dauw. In droge gebieden is er
verder niets om die dauw op te van
gen en dus lost het vocht weer op in
de lucht als die door de zon wordt
opgewarmd."
Efficiënt
Het resultaat van de studies was een
textiel dat dit water efficiënt opvangt,
voordat de zon opkomt. In enkele we
tenschappelijke artikelen van Esteves
is het procedé vastgelegd. „Het door
ons ontwikkelde materiaal brengen
we aan op katoen. Dat materiaal trekt
- als het koel is - water
aan. Wordt het later in
de ochtend warmer, dan
switcht het materiaal
naar waterafstotend en
stroomt het uit het tex
tiel. We halen op die ma
nier 1,3 liter water uit ie
dere vierkante meter."
Het bedrijf Sponsh,
met zes werknemers,
heeft zijn hoofdkantoor
op de watercampus in
Leeuwarden en een ves
tiging in Portugal, waar
een compagnon van
Esteves woont. „Dat is Lourens Boot,
een Nederlandse ondernemer die
graag iets wil doen om de watervoor
ziening te verbeteren en ook de mid
delen heeft om daarin te investeren.
We gaan ons materiaal op verschil
lende manieren gebruiken om bij
voorbeeld wijngaarden en notenbo
men te bevloeien. Maar ook maken
we systemen met ons materiaal om
grote hoeveelheden water voor huis
houdelijk gebruik op te vangen."
Betaalbaar
Sponsh werkt samen met een Duitse
partner die het materiaal produceert.
Volgens Esteves hoeft de prijs bij
grootschalige productie niet hoog te
zijn. „Voorlopig is water dat je uit de
grond haalt goedkoper. Maar in de
gebieden waar dat niet kan, is ons
textiel een goede en ook voor minder
rijke mensen betaalbare oplossing.
Het zou mij persoonlijk heel gelukkig
maken als we in die arme gebieden
de mensen zouden kunnen helpen."
Het onderzoek in Eindhoven gaat
nog steeds door, legt Esteves uit. „We
willen ons materiaal ook laten scha
kelen op licht in plaats van tempera
tuur. Dat het in het donker water
aantrekt en bij licht afstoot. Boven
dien willen we andere dragers, omdat
katoen, vooral onder natte omstan
digheden, te weinig duurzaam is. Tot
slot kunnen we nog steeds stappen
zetten om het materiaal nog beter te
maken."
dinsdag 26 februari 2019
VL
—Catarina Esteves
Textiel maakt
woestijn
vruchtbaar
Harrie Verrijt
Catarina Esteves met een tomatenplant met om de voet een stuk van het nieuwe textiel, voor
proeven in het laboratorium in Eindhoven. foto ton van de meulenhof
- Catarina Esteves
