De Nederlandse
handel met Saoedi-
Arabië draait nog
net zo hard als voor
de diplomatieke clash
met het land. De veel
besproken moord op
journalist Khashoggi
heeft geen enkele
invloed gehad.
gieuciitvctif V 3eitimg
8 NIEUWS
Enorme ophef over moord
VALENTIJNSDAG PERFECTE PLAATJE
Natüürlijk geeft Mark Rutte met
zijn veelbesproken Churchill-
lezing in Zürich zelf voeding aan
alle speculaties. Alle ingrediënten
kloppen: een opvallend pro-Eu
ropees verhaal, op een toneel
waar ook (voormalige) Europese
Commissievoorzitters Juncker,
Barroso en Prodi eerder stonden.
Daarbij vergezeld door inter
views in vijf grote Europese kran
ten, waarin hij opnieuw bij hoog
en laag beweert dat niet in te zijn
voor een Europese topfunctie.
Je kunt Brussel-watchers moei
lijk kwalijk nemen dat zij denken
iemand te zien warmlopen. Dat is
juist zo knap van Rutte, zegt Eu
ropa-deskundige Adriaan Schout
van Clingendael. En van zijn
ambtenaren. Het is de toon en de
timing die ervoor zorgt dat het
Nederlandse verhaal over
het hele continent wordt
gehoord. „Terwijl het nieuw
noch opzienbarend is."
In sommige media wordt volgens
Schout onterecht de conclusie ge
trokken dat Rutte af zou willen
van het vetorecht voor lidstaten
in het buitenlands beleid. ,,Dat
wordt verkeerd verstaan'', stelt
Schout. Wie de tekst goed leest,
ziet dat het alleen om heel speci
fieke gevallen gaat. Bijvoorbeeld
bij het uitbreiden van sancties te
gen bepaalde landen. ,,Bij de
principiële vraag of een land
sancties opgelegd moet krijgen,
blijft instemming van alle EU-
lidstaten vereist'', meent Schout.
Weinig nieuws onder de zon,
stelt ook Han ten Broeke, voor
malig buitenlandwoordvoerder
van de VVD en werkzaam bij de
Haagse denktank HCSS. ,,Dat Eu
ropa volgens Rutte een machts
politieke rol moet pakken, is lo
gisch en consistent. Commenta
toren die in Rutte alleen maar ie
mand met een baantje bezig zien,
diskwalificeren zichzelf. Als je
het Europa van de gedeelde waar
den wilt behouden, moeten we
vuile handen durven maken. Zo
als Rutte vaker heeft gezegd: het
gaat er niet om dat je als Europa
gelijk hebt, maar dat je relevant
bent. De Turkije-deal (over de op
vang van vluchtelingen in de re-
gio, red.) zal in dat opzicht nog
een wonder van schoonheid blij
ken te zijn.''
Ten Broeke erkent dat Rutte in
het verleden meer nadruk legde
op het economische belang van
Europese samenwerking. Dat had
met de crisis te maken. ,,Ik ben
blij dat die andere kant, van het
Europa dat zijn tanden moet laten
zien, nu beter uit de verf komt.''
Boodschap
Daarom is Ruttes timing ook zo
goed, stelt Schout. ,,De Europese
Commissie gebruikt internatio
nale ontwikkelingen, denk aan
Trump, Poetin, handelsdisputen
met China, om voorstellen op ta
fel te leggen voor verdere Euro
pese integratie. Rutte keert zich
daar slim tegen af met een posi
tief verhaal. Hij komt met een
boodschap van een verbindend
Europa, bestaand uit sterke lid
staten, zonder pleidooien voor
een Europees leger. Het klopt al
lemaal, juridisch, de juiste toon.
Hij jaagt andere landen niet de
gordijnen in.''
'IJzig professioneel', zo typeert
Schout de Nederlandse diploma
tie in Europa. ,,Andere landen kij
ken daar met ontzag naar.''
Minder naïef
Wie een slag dieper graaft,
moet vaststellen dat Rutte
een klassiek Nederlands ver
haal verkondigt, stelt Schout.
Wel meer Europese samen
werking, maar geen pleidooi
voor verdere integratie. De
EU moet minder naïef wor
den en vaker het eigenbelang
vooropstellen, is de bood
schap. Een 'krachtiger' buiten
landbeleid hoort daarbij.
dat zijn mensen zoals u en ik.
Moet ik die dan laten zakken?''
Groot was de ophef vier
maanden geleden na de dood
van Jamal Khashoggi, de jour
nalist die werd doodgemarteld
in het Saoedische consulaat in
het Turkse Istanboel. Neder
landse ceo's en minister Hoek
stra (Financiën) bleven weg bij
een Saoedische conferentie, mi
nister Kaag (Buitenlandse Han
del) annuleerde een handels
missie. Zo wilde het kabinet
'aansturen op een wezenlijke
gedragsverandering' van de Sa-
oedi's. Tot die tijd 'hanteert het
kabinet géén business-as-usual
aanpak', stelde de regering.
Handelsrelatie
Vier maanden later ontkennen
de Saoedi's nog steeds elke be
trokkenheid, en is zelfs het li
chaam van Khashoggi nog niet
terecht. In de praktijk gaan de
zaken gewoon weer zoals ze al
tijd gingen, blijkt uit een rond-
Eind september kreeg Rik
Heerema een mailtje uit Sa-
oedi-Arabië. Of zijn bedrijf
Marlan, dat producten van
hoogstaande kunststof maakt,
veertig kinderbaden kon leve
ren voor een nieuw ziekenhuis
in Jeddah. ,,Niet de grootste op
dracht van het jaar, maar wel
een mooie'', zegt de onderne
mer uit Leek.
Nog geen week later - de op
dracht was al verwerkt - had de
hele wereld het ineens over Sa-
oedi-Arabië. Een kritische jour
nalist was vermoord, vermoe
delijk in opdracht van de Saoe
dische overheid. ,,Wat moet je
dan?'', zegt Heerema. ,,Ik heb er
echt wel over nagedacht: is het
ethisch om nog zaken te doen
met zo'n land? Ik ben christen,
heb mijn normen en waarden.
Maar aan de andere kant: dege
nen met wie wij zaken doen,
vrijdag 15 februari 2019
GO
r r
Jarno en Samantha genieten van een zon
overgoten dagje strand in Scheveningen. Het
Limburgse stel vormde gisteren het perfecte
plaatje op Valentijnsdag. Het mooie weer
houdt aan. Vandaag lijkt het wel voorjaar met
16 graden en veel zon. foto guus schoonewille
'Slimme' Rutte pakt
Europa in met
Nederlands verhaal
Wie denkt dat Mark Rutte zich
met een late bekering tot harts
tochtelijk Europeaan warm-
loopt voor een Brusselse top-
baan heeft niet goed opgelet.
Hij verkondigt het klassieke Ne
derlandse verhaal, precies op
het juiste moment, stellen EU-
watchers.
Laurens Kok
Den Haag
Spaivie»
Der Bundesrat will nj|cji
t r'l,Mil* Tehran
UellW «BfiX f .tllllrt rallydrjwsire
Pharma'sbesi shoi
1*
Si D^hPMsaysNetherlands ha,
4 :ad> mcpt "P UK businesses
hrÖb»
Help make a chance,
Peter Groenendijk
Rotterdam
