12 ZEELAND
INTERVIEW SJAK DE KOCK
Onderweg laat
natuurgids
Sjak de Kock
mensen zeekraal
proeven. „Terug op
de dijk voel je het
zout op je lippen.
Het is een unieke
ervaring.''
Misschien begon het al
lemaal wel bij opa Do-
ruske. Beter gezegd:
bij het ouwe Doruske.
Want zijn vader had
dezelfde voornaam.
Opa woonde achter in de Heense
polder. Op een stuk grond dat de
Blikken heette. Er was een weeltje.
Daaromheen vloog en groeide van al
les. Als jong ventje was Sjak verbaasd
over alles wat opa aanwees. ,,Samen
gingen we ook kreukels rapen. Zee
kraal snijden. Aan het Volkerak."
Daar ergens moet de liefde voor de
natuur bij Sjak ontstaan zijn. ,,De
zoute natuur heeft me altijd getrok
ken.'' Zelfs zijn latere keuze voor de
vliegtuigindustrie moet er iets mee
te maken hebben. ,,Ik keek altijd al
naar boven.''
Mooi dat hij nu, zoveel jaar later,
vrijwillig boswachter is op de Din-
telse Gorzen. Het natuurgebied dat
vroeger zout was en het eldorado van
zijn jeugd. ,,Alsof de cirkel rond is.''
Sjak is een geboren verhalenvertel
ler. Wie hem kent van excursies in de
natuur, zal het beamen. ,,Ik doe niet
aan kennis spuien. Het gaat mij om
de beleving.''
Fietsen is ook altijd in zijn leven
geweest. Van de Heense Meule naar
de basisschool in De Heen. Later op
de fiets naar de lts in Steenbergen.
Afzien was het soms, in zijn eentje,
in weer en wind. ,,Ik had net mijn di
ploma op zak, toen mijn ouders naar
Steenbergen verhuisden.''
Sjak had ook iets met techniek.
Vliegtuigbouwer Aviolanda was een
van de grootste werkgevers in de
streek. De bedrijfsbussen reden uit
de hele regio naar het bedrijf. Met
vanuit Steenbergen ook Sjak aan
boord. In 1964 trad hij in dienst. Hij
zou het bedrijf 45 jaar trouw blijven,
ook toen het later Fokker en Elmo
ging heten. Sjak maakte de hele bloei
en ook het verval mee. ,,In de hoog
tijdagen waren er 1200 man in dienst.
Ik heb geluk gehad en heb alle ont
slagrondes overleefd.''
Het sleutelen aan vliegtuigen lag
hem. Het werk voerde hem ook naar
het buitenland. Frankrijk, Noorwe
gen, Duitsland, Ghana zelfs. Eind
zestiger jaren was Madrid zijn tijde-
PASPOORT
ten. De geuren ook, die moet je niet
onderschatten. Onderweg laat ik de
mensen zeekraal proeven. Terug op
de dijk voel je het zout aan je lippen.
Het is een unieke ervaring.''
Sjak doet onderweg een beroep op
alle zintuigen bij de deelnemers. ,,Als
er een licht briesje over het schor
waait, laat ik de mensen luisteren. De
roep van een vogel en de absolute
stilte. Het is een gebied waar we met
onze handen nooit zijn aangekomen.
Het is oernatuur.''
Verteltalent
Organisaties als Staatsbosbeheer en
Natuurmonumenten doen graag een
beroep op zijn kennis en verteltalent.
Voor het Nationaal Park Ooster-
schelde verzorgt hij dialezingen in de
wijde omtrek. Sjak is zelf ook een ge
passioneerd natuurfotograaf. Zijn Ni
kon P900 is nooit ver weg. Enthou
siast loopt hij naar zijn computer.
Om plaatjes van parende zeearenden
te laten zien. Met eigen ogen waarge
nomen, vorig jaar, vanaf de Philips-
dam. Op een eilandje in het Volkerak
broedt het stel. „Geweldig om dat te
mogen zien.''
Pas is hij vrijwillig boswachter in
de Dintelse Gorzen geworden. Om
dat er vanuit Natuurmonumenten
behoefte was aan een dergelijke
functionaris. Sjak loopt er graag rond.
Raakt als vanzelf in gesprek met de
bezoekers. Hij geeft om mensen.
Kennis delen is voor hem belangrijk.
,,Het gaat om de wisselwerking.''
Natuurlijk blijft er tijd over voor de
fiets. Als penningmeester en lid van
de Steenbergse toerclub De Triple
maakt hij zijn rondjes door de regio.
Samen met zijn maat Pierre Blom-
merde heeft hij een groot deel van de
fameuze 100-collentocht in Frankrijk
gereden. Eén keer de Marmotte vol
bracht. Grote fietsdoelen heeft hij
zich voor dit seizoen niet gesteld.
,,Maar voor toertochtjes tot 150 kilo
meter draai ik mijn hand niet om,
tenminste, als er onderweg koffie is.''
Natuurlijk moeten we het hebben
over het veranderende klimaat. Sjak
is een groot voorstander van een Eu
ropees klimaatbeleid. En hij is blij
met de protestbeweging. ,,Het is goed
dat de jeugd voor zichzelf opkomt.''
Het liefst deelt hij zijn liefde voor
de natuur met anderen. Zoals die een
dag bij het Rammegors, met 188 lepe
laars. Verder zilverreigers en witte
reigers. ,,Eén witte vlakte is het dan.
Daar word je vanzelf stil van.''
lijke standplaats. Een collega in de
Spaanse hoofdstad werd overge
plaatst naar Indonesië. ,,Van hem
kocht ik mijn eerste racefiets, met
alle kleding en schoentjes erbij. Voor
150 gulden, alles bij elkaar.''
Sjak zou later zelfs gaan koersen.
Bij de BWF, de wilde bond. ,,Vier
overwinningen.''
Meestoof
In 1977 gingen de net getrouwde Sjak
en Nelly in Nieuw-Vossemeer wo
nen, aan de Meestoof. Ondertussen
wonen ze iets verderop. Waarom het
dorp van Merijntje Gijzen? ,,In Steen
bergen kwamen we niet aan de bak.
Hier kregen we binnen de kortste ke
ren iets aangeboden.''
Honkvast is hij van nature. Bij Fok
ker bleef hij tot zijn pensionering in
dienst. Wel verruilde hij het vlieg-
tuigonderhoud voor de technische
Samen gingen
we kreukels
rapen. Aan het
Volkerak
dienst. Later werd hij facilitair mede
werker. ,,Ik heb er altijd met veel ple
zier gewerkt.''
Als natuurliefhebber werd hij in
1992 lid van de Natuurvereniging
Tholen. Ook op het eiland is hij een
bekend gezicht. Het begon met een
natuurcursus. Al snel volgde een cur
sus natuurgids. Sjak werd lid van de
vogelwerkgroep, raakte actief betrok
ken bij vogeltellingen in de streek en
groeide uit tot steunpilaar van de ver
eniging. Lang was hij secretaris. Nog
altijd is hij nauw betrokken bij de
vereniging, als gidsencoördinator en
in tal van andere functies. Zijn favo
riete excursies zijn de nattelaarzen-
tochten, over het schor van de Hol-
laerepolder bij Sint-Annaland. Ook
voor de deelnemers is het altijd ge
nieten. ,,Je hebt het weer, de geulen
waar je overheen moet en waar je
soms in de blubber komt vast te zit-
woensdag 13 februari 2019
VL
'In de natuur met 188 lepelaars,
daar word je vanzelf stil van'
Ben van den Aarssen
Nieuw-Vossemeer
Naam: Sjak de Kock.
Leeftijd: 71 jaar.
Geboorteplaats: Heense Molen.
Woonplaats: Nieuw-Vossemeer.
Opleiding: lts in Steenbergen.
Loopbaan: Aviolanda en Fokker,
Woensdrecht.
Bekend als: natuurgids en vrijwilli
ger boswachter Dintelse Gorzen.
Burgerlijke staat: gehuwd met Nelly,
twee dochters.
Sjak de Kock is vrij
willig boswachter op
de Dintelse Gorzen,
het eldorado van zijn
jeugd.
FOTO TON NY PRESSER/PIX4PROFS
- Sjak de Kock,
natuurgids
