ZEELAND GEBOEKT
Lezing over werken op
een Schots kasteel
In het hoofd van
Van Oldenbarnevelt
Het bestaan
zonder
omwegen
ZEELAND 21
In haar nieuwe boek Regieaanwijzingen voor de liefde legt Franca Treur het
moderne leven onder de loep. En houdt ons meteen een spiegel voor.
Wie wil er geen landkaart van de
doolhof die liefde heet? Nergens
is de mens zo onzeker als op deze
rand tussen verleiding en veilig
heid, tussen fantasie en realiteit, tussen de
liefde in één blik en de sleur van honderd jaar.
Wie zegt dat zij of hij niet dagelijks wankelt,
liegt. De liefde is leven en het leven is liefde,
en bijvoorbeeld voor mij, toch al achtenvijftig
jaar, zijn liefde en leven nog steeds net zo'n
onderneming als per kano de oceaan overste
ken of met mijn Fiat Panda naar de maan.
Hoeveel goeds er ook valt te zeggen over
Franca Treurs Regieaanwijzingen voor de liefde,
ze maakt de verwarring er alleen maar groter
op. Ze signaleert, ze beschrijft in die onmis
kenbare Treur-zinnen. Zinnen die tintelen,
prikkelen en soms steken, zinnen als: 'Toch
stelt hij deze vragen niet. Hij is te bang voor de
antwoorden.' De ontnuchterende tekeningen
van Olivia Ettema passen precies bij deze tek
sten. Teksten die, als je er toch een boodschap
uit wil destilleren, zoiets zeggen als: stel je
niet zo aan, de liefde en het leven zijn een
kwestie van geven en nemen.
Dit is het derde boek dat Franca Treur sa
men met Olivia Ettema maakte. Eerder waren
er X en Y en Slapend rijk. Ze vormen een opval
lend onderdeel van het oeuvre van de
Zeeuwse schrijfster, te rangschikken onder
een bijna vergeten genre, de zedenschets, be
roemd geworden door Honoré de Balzac. Al
leen kun je je in haar varianten op diens La co-
médie humaine geen moment in 1845 wanen;
het is volop 2019, alles draait om de huidige
beleving van de liefde, het bestaan van van
daag, de moderne samenleving.
In de net geciteerde zin is het Loek die de
vragen niet stelt en is het Hanna die de ant
woorden niet geeft. Ze zijn een stel, niet hele
maal vast, zoals het hedendaagse stellen be
taamt, openlijk worden andere opties overwo
gen. Voor Hanna is dat bijvoorbeeld Sjeng, 'de
enige in Nederland geboren Marokkaan' met
deze naam. Ze heeft bijna met hem getongd.
Loek heeft onder meer Anne-Loes in reserve.
Die heeft problemen met haar partner, maar
Loek zorgde voor een sneltoets op haar tele-
foon zodat hij onmiddellijk als reddende engel
kan optreden. Een rol die hij maar al te graag
speelt. Net als Hanna trouwens, die zich ont
fermt over een zeer vervelende en zeer zieke
buurman.
De twee hoofdpersonen van deze onroman
tische roman in vijftig scènes werken samen
aan het script van een film waarin twee men
sen elkaar moeten krijgen. Maar het project
drijft de makers uit elkaar. Loek zegt zijn be
trekking op zodat hij zijn artistieke ambities
kan uitleven. Om uiteindelijk voor een veel
lucratievere baan te kiezen. Alleenstaanden
zijn op zoek naar de ene, 'die 's avonds tegen
hen aan schurkt en om het dekbed vecht.' De
stellen zijn juist ontevreden over die ene, zien
slechts feilen en gebreken, en trekken zich te-
rug in de logeerkamer. Is er een oplossing?
Niet echt, al vindt Anne-Loes haar partner te
rug omdat die 'zijn burgerlijkheid' heeft
omarmd.
Wie de liefde wil, verwacht een paradijs.
Wie de liefde heeft gekregen, krijgt iets an
ders, niet helemaal een hel, maar zeker geen
hemel. Is Regieaanwijzingen voor de liefde ge
schikt om voor Valentijnsdag aan je al dan niet
geheime liefde te geven? In eerste instantie
zeg ik: natuurlijk niet. Maar bij nader inzien:
misschien toch, juist omdat in dit boek de
liefde is als het labyrint van het leven.
Josephine Rombouts geeft
donderdag 14 februari een
lezing in boekhandel De
Drvkkery in Middelburg over
haar boek Cliffrock Castle. Aan
vang 19.00 uur, toegang is vrij,
aanmelden gewenst.
In haar boek vertelt Josephine
Rombouts (1971) over haar
'droombaan': als ze met haar ge
zin vijf jaar aan de Schotse west
kust gaat wonen, grijpt ze de
kans om housekeeper te worden
op het plaatselijke kasteel met
beide handen aan. Ze krijgt te
maken met Engelse landeigena
ren, Franse koks, Schotse onaf
hankelijkheid, dakdekkers, spo
ken, etiquette en tradities. Tafel-
dekken met een meetlat, strenge
regels voor het dragen van tweed:
Downton Abbey in de 21ste
eeuw. Ze studeerde kunstge
schiedenis en Nederlands en
woont nu in Vlissingen.
Pas verschenen: De advocaat
van Holland, de nieuwe
historische roman van Ni-
colaas Matsier. En deze week
komt de schrijver al in Terneu-
zen in Porgy en Bess over zijn
boek vertellen: woensdag 13 fe
bruari om 20.00 uur.
Johan van Oldebarnevelt (1547
1619), landsadvocaat en raadpen
sionaris van Holland, werd op 13
mei 1619 onthoofd. Matsier volgt
hem tot op deze laatste dag in al
zijn gedachten, herinneringen en
overwegingen tijdens de een
zame uren van opsluiting en de
dagenlange, uitputtende verho
ren.
Nicolaas Matsier (1945) is de
Matsier
De
Advocaat
r VAN
W Holland
schrijversnaam van Tjit Reinsma.
In 1976 debuteerde hij met de
verhalenbundel Oud-Zuid. Zijn
autobiografische roman Gesloten
huis (1994) werd genomineerd
voor de AKO Literatuurprijs.
Zeeuwse schrijvers
Waarmee kun je de beleve
nissen vergelijken uit
Fantoommerrie (64 pag./
€19,99/ Atlas Contact), het nieuwe
boek van Marieke Lucas Rijneveld?
Het klinkt een beetje banaal als je
bedenkt dat de 27-jarige auteur al
gemeen als een van onze
grootste literaire talenten wordt
beschouwd, maar toch waan ik me
in de wereld van Boer zoekt Vrouw.
Tussen alle hoogst ongemakke
lijke en penibel intieme gesprek
ken door storten we ons in het
boerenleven. En dat is geen idylle,
maar eindeloze 'uren tussen de
koeien en het uitmesten'. Er is
volop melk in dit werk en er zijn
een heleboel konijnen. Zoals 'het
konijn van de buren, voor je het
weet zet je je
vork erin'. Of
het eigen
'grote konijn
dat ik een veel
kleiner liet
dekken
waarop van
zelfsprekend
de dood
volgde'.
Zo is deze
literatuur: be
angstigend
direct, onbeschaamd autobiogra
fisch, het bestaan zonder omwe
gen. Proza of poëzie? Dat is niet al
te duidelijk, maar de teksten woe
len en kolken. Zij of hij? Marieke
Lucas Rijneveld (let op de twee
voornamen, de eerste gekregen, de
tweede toegevoegd) weet het niet,
maar vanwege alle heftigheid ze
ker geen 'het'. Als meisje geboren,
maar 'ze is de jongen', schrijft ze
in vele varianten: 'Als ze zaad had
zou ze het niet aan de eerste de be
ste verspillen'.
Schrijver én werkzaam op een
melkveebedrijf, misschien ver
klaart dat alles. De boerenbeeld-
spraak in ieder geval: een hond
heeft een tumor in de buik 'ter
grootte van een pootaardappel'.
Zeeland is op de voorgrond en
de achtergrond aanwezig. Twintig
jaar lang hadden Rijnevelds ou
ders een stacaravan in Oostka-
pelle, Kalfhoek, inmiddels
geen camping meer. Een groot
deel van de jeugd van de schrijver
lag daar: 'De stacaravan moet plat.
Boutje voor boutje wordt hij uit
elkaar geschroefd'.
Marieke Lucas Rijneveld kondigt
ook een Oostkapelle-roman aan,
spelend ten tijde van de waters
nood. Waarover nu alvast een tekst
wordt geleverd, Angsthazen
wegen zwaarder. Wat een literatuur,
wat een leven. Het wordt allemaal
verenigd tot één wervelende sym
fonie dan wel een bonte klompen
dans, met zelfs de
onmiskenbare geur van het leven,
de geur van melk en mest.
maandag 11 februari 2019
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Liefde volgens Franca Treur
Mario Molegraaf
Illustratie Olivia Ettema in
'Regieaanwijzingen voor de
liefde' van Franca Treur
(onder). foto olivia ettema
Franca Treur: Regieaanwijzingen voor de
liefde. Tekeningen: Olivia Ettema - Uitgeve
rij Prometheus, 208 pagina's, 19,99 euro.
Cover van het boek.
f/toman
Cover van het boek.
Mario Molegraaf
Maneks Lucas Rijneveld
FANTOOM
MERRIE
