op de samenleving
Ik heb geleefd
'Als je in angst gaat leven,
ben je al aan het doodgaan'
19
ar»
'Ik zeg
tegen
lotgenoten
datze
binnen
hun
grenzen
moeten
blijven,
maarzelf
houd ik
me daar
voorgeen
meter
aan'
gezin aan de keukentafel, van wie
de dochter voor het eerst in de fa
milie vwo doet en voor wie de
vraag is: werken of studeren met
het risico op forse schulden. En
met als mogelijke conclusie: toch
maar niet doen. Die uitkomst is
gelukkig geen gegeven. Maar als
het komend decennium zou blij
ken dat dat de consequentie is, dan
moeten we het stelsel aanpassen.
Met toegang als sleutelwoord.
Ten derde betekent een nieuw
maatschappelijk evenwicht dat we
moeten bepalen wat eerlijk en re
delijk is ten aanzien van vaste ver-
sus flexibele contracten. Het aan
tal flexcontracten is het laatste de
cennium vrijwel nergens zo snel
toegenomen als in Nederland.
Maar baanzekerheid is meer dan
de portemonnee; het brengt rust,
vertrouwen en stabiliteit.
Natuurlijk wil ik goed verdie
nende zzp'ers niet tegen hun zin
gelukkig maken met een vast con
tract. En ik heb me jarenlang geër
gerd aan starre arbeidscontracten,
waardoor ondernemers alleen met
grote moeite van disfunctione
rend personeel afkwamen. De pa
radox is dus: we zijn op zo veel
flexwerk uitgekomen omdat de
standaardcontracten te weinig
flexibel zijn. We moeten daarom
aan beide kanten terugsnoeien.
Ten vierde betekent een nieuw
maatschappelijk evenwicht dat we
ons moeten herbezinnen op Euro
pese arbeidsmigratie. Ik ben een
geharnast voorstander van Europa
en ik zie de grote waarde van vrij
personenverkeer. Maar we kunnen
daar alleen mee doorgaan als we er
in slagen om Nederlandse werk
nemers te beschermen tegen onei
genlijke verdringing.
Ten vijfde en ten slotte: de
moeizame integratie van nieuw
komers. Ook hier moeten we toe
naar een nieuw, scherper gearticu
leerd evenwicht. In de kern bete
kent dat herstel van wederkerig
heid. Het is geen recht, maar een
voorrecht om in dit land te mogen
komen wonen. En wie aanspraak
wil maken op dat voorrecht, kan
niet op zijn handen zitten. Die zal
zelf moeten zorgen voor brood op
de plank, zal de taal sneller moe
ten leren en zal zich moeten con
formeren aan de democratische
rechtstaat.
Vrijheid
Aan de ene kant geloof ik sterk in
individuele vrijheid en in het ne
men van verantwoordelijkheid
voor jezelf. Maar wie dat op orde
heeft, kan verantwoordelijkheid
nemen voor anderen, voor maat
schappelijke instellingen, voor de
samenleving. De politiek kan het
in de zoektocht naar een nieuw
maatschappelijk evenwicht niet
alleen. Deze opgave is ook aan de
samenleving én het bedrijfsleven.
Mijn vraag aan u is daarom: wilt
u helpen? Door na te denken wat
goed werkgeverschap betekent.
Door te bekijken wat u van uw
werknemers verwacht, en wat zij
van u mogen verwachten, bijvoor
beeld op het gebied van scholing.
Door stil te staan bij de vraag wat
u voor Nederland kunt doen.
Ik vraag het in de wetenschap
dat u ongetwijfeld al veel doet. En
dat het er niet makkelijker op is
geworden, want 'elite' is tegen
woordig in de eerste plaats een
scheldwoord. Maar wat er ook ge
roepen wordt: de elite is onmis
baar. In de wetenschap, cultuur,
politiek en het bedrijfsleven.
Ik vertelde u twee verhalen,
maar Nederland ^s geen land van
twee verhalen. Ik ben oprecht op
timistisch over dit geweldige land,
maar we moeten wel samen aan de
bak met de grote uitdagingen die
voor ons liggen.
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
e trouwden op de motor.
Zij achterop in een zwarte
jurk. Een helm vonden ze
niet nodig voor dat kleine
stukje naar het gemeente
huis van Duiven.
Jurgen Klijn (49) haalt de trouw
foto van boven en laat hem zien. 1997.
Wat er met zijn lange haar is ge
beurd? ,,Dat is de stress'', zegt hij en
strijkt lachend over zijn kale bol.
De Harley van toen staat nu te
koop. Cindy Klijn (45) verkocht haar
motor al eerder en hij geniet gewoon
niet van het alleen rijden. ,,De kick is
er af.'' Samen toeren, dat was het
mooist. Allebei zijn ze lid van de Har-
ley-club. ,,We zijn heel erg één'', zegt
Cindy. ,,Waar je Jurgen ziet, zie je
mij. En andersom.''
Zij was er bijna niet meer geweest.
Zeven jaar geleden werd een aange
boren hartafwijking ontdekt. Tijdens
een vakantie merkte ze dat ze nauwe
lijks nog een bergje op kon wandelen.
In het ziekenhuis bleek haar hart
tweeënhalf keer vergroot, ze had nog
maar een half jaar te leven als ze niet
snel een openhartoperatie zou on
dergaan. ,,Ik heb het met moeite ge
red'', zegt ze. ,,Met 46 kilo kwam ik
uit het ziekenhuis."
Als bonus kreeg ze de diagnose pul
monale hypertensie (PH), een pro
gressieve en dodelijke longaandoe
ning. Waarschijnlijk heeft het alle
maal met elkaar te maken, zegt ze.
Ook die rug- en nekklachten waaraan
ze al zeven keer is geopereerd. Haar
energieniveau is laag, haar werk in de
zorg moest ze lang geleden al opge
ven. Meer dan een halfuur wandelen
met de honden gaat niet. Al probeert
ze dat wel. ,,Ik zeg altijd tegen lotge
noten dat ze het best binnen hun
grenzen kunnen blijven, maar zelf
houd ik me daar voor geen meter aan.
Ik ben geen goed voorbeeld.''
Jurgen schudt zijn hoofd. Zo is zijn
vrouw nou eenmaal. Lopen ze in het
bos, stelt hij voor de korte route te
nemen. Maar nee hoor, zij wil toch
een extra lus maken.
Zij lacht. ,,En daar moet ik dan later
keihard voor boeten.''
Hij: ,,En straks niet zeiken hè, zeg
ik dan tegen d'r. Want halverwege is
ze kapot, hoor.''
Zij: ,,Dat is zijn manier om te zeg
gen 'ik ben het niet met je eens'. Maar
ik klaag dan ook niet achteraf, hè?''
Nee, ze is een eigenwijze flikker
(haar woorden). Samen met Jurgen
gaat ze nog gewoon naar concerten
en naar de kroeg - oké, ze danst iets
minder uitbundig dan vroeger van
wege de benauwdheid. Maar ze
peinst er niet over thuis op de bank te
blijven zitten. Ook al moet ze het
vaak bezuren.
,,Het is ha^r leven'', zegt Jurgen. ,,Ik
ga haar niets verbieden.''
Maar pijn doet het hem wel. Ze zul
len samen geen bejaard stel worden.
Vroeger lag hij daar wakker van, nu
niet meer. ,,Als je in angst gaat leven,
ben je al aan het doodgaan'', vindt
Cindy.
Cindy Klijn
(45), voormalig
zorgmedewer-
ker
Wilt u ook
uw verhaal
vertellen?
Annemarie@
persgroep.nl
Er zijn lotgenoten die op de wacht
lijst staan voor transplantatie. Zij
niet. Twee longen en een hart zou ze
nodig hebben. Wil je in aanmerking
komen voor donororganen, dan moet
je altijd paraat staan. Ze kent mensen
die al vijfjaar wachten, vakanties
schrappen omdat ze dan niet oproep
baar zijn. ,,Daar heb ik geen zin in. Ik
wil léven.''
Ook met operaties is ze helemaal
klaar. Die kosten haar te veel kracht.
Cindy heeft een niet-reanimerenver-
klaring. Mocht ze morgen een hart
aanval krijgen, dan is dat maar zo. Ze
slikt nu wel medicijnen die haar
kwaliteit van leven verhogen. Ze
krijgt er meer energie door. Maar
geen arts waagt zich aan een prog
nose over haar levensverwachting.
Vroeger hebben ze veel gereisd, en
ze hadden de mazzel dat ze twee jaar
in Amerika konden wonen vanwege
Jurgens werk. De Harleys lieten ze
verschepen, elk weekend toerden ze
rond Lake Michigan.
,,Ik heb het geluk dat ik al op mijn
vijftiende mijn grote liefde ben te
gengekomen'', zegt zij terwijl ze hem
aankijkt. ,,Jurgen is mijn man, mijn
minnaar en beste vriend. Wie kan dat
zeggen?'' Mensen laten zich te veel
leiden door wat ze niet hebben, vindt
ze. ,,Kijk eens naar wat je wél hebt!''
Ze hadden graag kinderen gewild,
maar het was hen niet gegeven. Met
de kennis van nu is dat maar goed
ook. ,,De baby en ik hadden de zwan
gerschap vanwege mijn hart nooit
overleefd.'' Bovendien: nu zijn ze vrij
om keuzes te maken. ,,Als ik nu een
avond te hard gefeest heb, schaad ik
daar niemand mee, behalve mezelf.''
In oktober organiseerde ze een be
nefietconcert in Westervoort om geld
op te halen voor onderzoek naar PH.
Meer dan tienduizend euro sleepte ze
binnen. Deze maand gaat ze het over
handigen aan de artsen in het Rad-
boudumc. Ze zegt er dan maar niet
bij dat ze onlangs is wezen kitesurfen
met Jurgen. De dokters zouden het
gezien haar conditie vast geen goed
idee vinden.
GO ZATERDAG 9 FEBRUARI 2019
FOTO JAN RULAND VAN DEN BRINK
- -7,
